مبارزه با فساد با ابزار شفافیت

 شفاف‌سازی و مبارزه با فساد در شهرداری پایتخت در سه‌سال‌ونیم گذشته محور اکثر برنامه‌ها و طرح‌ها و تلاش‌های مدیریت شهری  در شورا و شهرداری بوده است. اعضای شورای شهر پایتخت از همان روزهای آغاز ورود به «بهشت» عملکردشان را برپایه شفاف‌سازی‌ فرایندهایی بنا کردند که شهروندان هیچ‌وقت پیش از آن  دل خوشی از آن نداشتند. حالا گام‌های بلندی در این دوره برای مبارزه با فساد برداشته شده است. ۲۱فروردین۱۳۹۷ سامانه شفافیت، با هدف شفاف‌سازی عملکرد شهرداری تهران، رونمایی و «کمیته شفافیت و شهر هوشمند» هم به این منظور در شورای شهر راه‌اندازی شد. نخستین برنامه‌های مبارزه با فساد از سوی پارلمان شهری پایتخت با انتشار عمومی جزئیات قراردادهای شهرداری کلید خورد.  در ادامه اطلاعات سفرهای خارجی کارکنان و میزان حقوق و مزایای مدیران شهرداری روی سامانه شفافیت قرار گرفت. با اینکه مبارزه با فساد در شهرداری با الکترونیکی کردن فرایند صدور پروانه ساخت در سال گذشته، وارد مرحله جدیدی شد؛ اما موضوعی که به تازگی مطرح شده، می‌تواند آب پاکی را روی دست فساد سازمان‌یافته بریزد. آن‌طور که سیدحسن رسولی، نایب‌رئیس کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر تهران می‌گوید، به‌زودی لایحه‌ای به شورا می‌آید که براساس آن، تهران برای پیشگیری از تخلفات سازمان‌یافته و کشف فساد، صاحب دیوان محاسبات شهری می‌شود. اعضای شورای شهر تهران در گفت‌وگو با همشهری آنلاین، گام‌هایی که برای مبارزه با فساد در این دوره برداشته شده است را تشریح کرده‌اند.

شاهراه‌های فساد در مدیریت شهری را بستیم

مرتضی الویری، رئیس کمیسیون برنامه و بودجه شورای اسلامی شهر تهران
شورای شهر تهران در این دوره گام‌های اساسی در راستای شفاف‌سازی و مبارزه با فساد در مدیریت شهری برداشته است. با این اقدامات، میزان تخلفات در دوره جاری مدیریت شهری به‌شدت کاهش پیدا کرده و حالا می‌توانیم بگوییم که تخلفات سازمان‌یافته در سازمان شهرداری نداریم. البته با وجود اینکه میزان تخلفات در مدیریت شهری به حداقل خود رسیده، ممکن است در گوشه و کنار تخلفی پیش بیاید، ولی مهم این است که با تدابیر شورای شهر، شاهراه‌های فساد و انحراف در مدیریت شهری را کاملا مسدود کرده‌ایم. حال اگر فردی در یک گوشه شهرداری، کوره راهی دست و پا کند و اقدام خلافی انجام دهد، بسیار نادر و محدود است که امیدواریم همین موارد محدود هم وجود نداشته باشد.

کاهش تخلفات در شهرداری

محسن هاشــمی رفسنجانی، رئیس شورای شهر تهران: تخلفات قانونی در شهرداری تهران به‌شدت کم شده و در برخی موضوعات حتی به صفر هم رسیده است. اما تخلف موضوعی است که در هر صورت امکان دارد با زد و بندهایی اتفاق بیفتد. از این‌رو بنای شورای شهر تهران و مدیریت شهری در دوره جاری این است که همیشه هر سوت‌زنی(افشاکنندگان فساد) که در امر نشان دادن تخلفات انجام شود را به فوریت مورد رسیدگی قرار دهد، مگر اینکه اطلاعی از آن نداشته باشیم. البته گاهی فرض سیستم‌های اطلاعاتی در پیگیری تخلفات این است که تا زمانی که به تمام متخلفان در یک موضوع نرسند، موضوع را پنهان نگه می‌دارند و پس از جمع‌آوری اطلاعات، یکباره اقدام می‌کنند. در گذشته، دوگانگی در تصمیم‌گیری باعث می‌شد که زمینه برای رشوه‌گیری فراهم شود؛ بنابراین اگر با همه به مساوات برخورد شود، زمینه رشوه‌خواری نیز کم یا جمع می‌شود.  بحث شفافیت در پنجمین دوره شورای اسلامی شهر تهران تا جایی مورد توجه قرار گرفت که برای نخستین بار کمیته‌ای با نام شفافیت و با مأموریتی جدی در شورای شهر تشکیل شد و ماحصل رایزنی‌های این کمیته با شهرداری تهران، همان حرکتی است که در راستای تبدیل شدن شهرداری به سازمانی شیشه‌ای شاهد هستیم و براساس آن همه اطلاعات ازجمله قراردادها روی سایت و در دسترس عموم قرار می‌گیرد.

 ایجاد دیوان محاسبات شهری برای پیشگیری از تخلفات

سیدحسن رسولی، خزانه‌دار و نایب‌رئیس کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر تهران:به عقیده من رعایت استانداردهای سلامت و شفافیت اداری در دوره پنجم شورای اسلامی شهر تهران با هیچ‌کدام از ادوار گذشته قابل مقایسه نیست. اما سازمان شهرداری یک سازمان بسیار گسترده است و بیش از هزار خدمت را به‌طور دائم به مردم ارائه می‌دهد. ضمن اینکه بالغ بر ۶۰هزار نفر در این سازمان بزرگ مشغول خدمت‌اند. بنابراین با وجود همه اقداماتی که در دوره شورای پنجم برای ارتقای شفافیت و پیشگیری از بروز تخلفات انجام شده اما برای رسیدن به وضعیت مطلوب همچنان قدم‌های برنداشته وجود دارد که نقطه اوج آن ایجاد دیوان محاسبات شهری و همچنین تکمیل کردن بارگذاری همه تصمیم‌گیری‌ها، گردش کار و نظام مالی در سامانه شفافیت است. برداشت ما این است که نقطه ایده‌آل آن است که در حوزه مدیریت شهری تهران، نظام دادخواهی و دادرسی شبیه دیوان محاسبات داشته باشیم که در حوزه پیشگیری و رسیدگی به پرونده‌ها به‌عنوان یک نیروی بازدارنده اقدام کند.

اقدامات قابل توجه در حوزه نظارت و جلوگیری از فساد

سیدمحمود میرلوحی، رئیس کمیته اقتصادی شورای شهر تهران: ما در شورای شهر تهران به ضرورت تشکیل نهادی مانند دیوان محاسبات رسیده‌ایم. چراکه ساختار موجود برای شهری مثل تهران با 80هزار میلیارد گردش مالی درآمد و هزینه کفایت نمی‌کند. با این حال، کارنامه شورا در برخورد با فساد به عقیده من پروپیمان بوده است. ما کمیسیون‌های داخلی را قانونمند کردیم. مثلا کمیته معماری و شورای معماری مناطق را قانونمند کردیم. من اگر بخواهم فهرست کامل اینها را ارائه کنم شاید نزدیک به 50مصوبه مختلف و متنوع و مؤثر خواهد بود. همچنین ما مصوبه تعارض منافع را نوشتیم و الان در شهرداری اعضای شورا و مدیران شهرداری و بستگان و منصوبانشان نه می‌توانند با شهرداری قراردادی امضا کنند و نه امکان استخدام یا ارتقا دارند.