مهار ترامپ

 محمدامین خرمی- روزنامه‌نگار

 دونالد ترامپ همزمان با جلسه تأیید پیروزی جو بایدن در کنگره، برنامه‌ها را طوری چیده بود که آخرین شانسش را هم برای از میدان به در کردن رقیب دمکراتش امتحان کند اما فکرش را هم نمی‌کرد که طرح‌ و نقشه روز ششم ژانویه، روی سر خودش آوار شود. حمله هواداران ترامپ به ساختمان کنگره، موجی از استعفا در دولت او به راه انداخته و دمکرات‌ها را برای برکناری‌اش مصمم کرده است.
نتیجه سخنان تحریک‌آمیز صبح چهارشنبه ترامپ در جمع هوادارانش در محوطه روبه‌رویی کاخ سفید، حرکت آنها به سمت ساختمان کنگره بود؛ جایی که معاون او یعنی مایک پنس به‌عنوان رئیس نشست، مشغول بررسی آرای الکترال انتخابات ایالت‌ها بود. یورش هواداران ترامپ به ساختمان کنگره، به زد و خورد میان آنها و نیروهای پلیس منجر شد و نمایندگان مجبور به نیمه‌کاره گذاشتن نشست شدند. 5 نفر در درگیری‌‌ها کشته شده و 70نفر هم دستگیر شدند. نتیجه، ماندگار شدن چهارشنبه ششم ژانویه2021 در تاریخ آمریکا بود؛ چهارشنبه‌ای که از آن به‌عنوان چهارشنبه سیاه نهاد دمکراسی در آمریکا یاد خواهد شد. حتی هم‌حزبی‌های ترامپ که آمده بودند نتایج انتخابات در برخی ایالت‌ها را باطل کنند و به ترامپ برای پیروزی شانسی دوباره دهند هم از او فاصله گرفتند. بسیاری از آنها سخنان تکراری ترامپ در رد نتیجه انتخابات و حمله هوادارانش به کنگره را محکوم کردند. همزمان، اعضای کابینه و مقام‌های ارشد کاخ سفید اعلام کردند که ترجیح می‌دهند از رئیس خود فاصله بگیرند. وزرای حمل‌ونقل و آموزش و پرورش در اقدامی اعتراضی از سمت خود استعفا کردند. غیر از آنها، متیو پوتینپر، معاون مشاور امنیت ملی رئیس‌جمهور و رایان تالی، مدیر ارشد بخش اروپا و روسیه شورای امنیت ملی از سمت‌های خود استعفا دادند.
نمایندگان کنگره پس از استقرار نیروهای گارد ملی و اخراج مهاجمان بار دیگر نشست خود را برگزار کرده و مهر تأیید بر پیروزی جو بایدن زدند تا ترامپ آخرین شانسش برای ماندن در کاخ سفید را هم از دست بدهد. ماجرا به اینجا اما ختم نشد. دمکرات‌های عصبانی از ترامپ از همان نخستین ساعات حمله به کنگره اعلام کردند روند استیضاح یا برکناری ترامپ بر مبنای قانون اساسی آمریکا را آغاز خواهند کرد تا او حتی 2هفته باقیمانده از ریاست‌جمهوری‌اش را هم به پایان نرساند و از سوی نمایندگان مردم برکنار شود.
نانسی پلوسی، رئیس مجلس نمایندگان و چاک شومر، رهبر دمکرات‌ها در سنای آمریکا هر دو اعلام کردند که برنامه‌شان برکناری ترامپ با استناد به متمم ۲۵ قانون اساسی این کشور است. پلوسی در یک کنفرانس خبری در کنگره، ترامپ را به «تحریک شورش مسلحانه» علیه آمریکا متهم کرد. او هشدار داد که اگر معاون رئیس‌جمهوری و کابینه، اجرای متمم قانون اساسی را آغاز نکنند، کنگره روند استیضاح را آغاز خواهد کرد.
طبق متمم ۲۵ قانون اساسی آمریکا، اگر معاون رئیس‌جمهوری و اکثریت وزرای کابینه به این نتیجه برسند که رئیس‌جمهور قادر به انجام اختیارات و وظایف خود نیست، آنها می‌توانند این موضوع را به‌صورت کتبی برای رهبران کنگره آمریکا ارسال کنند. پس از این اتفاق، معاون رئیس‌جمهور بلافاصله سرپرست ریاست‌جمهوری می‌شود. اگر رئیس‌جمهور در این مورد اختلاف نظری داشته باشد، کنگره با دو سوم رأی مجلس نمایندگان و سنا می‌تواند معاون رئیس‌جمهور را در این سمت نگه دارد.
تاکنون این متمم مورد استناد قرار نگرفته است. پیش از ترامپ، بیشترین مباحث درباره این تبصره در مواردی بود که رئیس‌جمهور از نظر جسمی یا روانی مشکل داشته باشد. در دهه‌های قبل از تصویب این تبصره در سال۱۹۶۷ چندین رئیس‌جمهور مشکلات جدی سلامتی داشتند که درنهایت منجر به تصویب این متمم شد. با مدیریت بحرانی ترامپ در طول 4سال گذشته، این متمم بار دیگر سر زبان‌ها افتاده و این بار بی‌کفایتی رئیس‌جمهور مورد بحث است.
درخواست‌ها برای برکناری رئیس‌جمهور تنها محدود به دمکرات‌ها نیست و فیل اسکات، فرماندار جمهوریخواه ورمونت در توییتر خود نوشت که ترامپ یا باید استعفا دهد یا از سوی اعضای کابینه خود برکنار شود. رسانه‌های آمریکایی اما به نقل از منابع آگاه در کاخ سفید گزارش داده‌اند که مایک پنس تمایلی به اجرای متمم۲۵ قانون اساسی ندارد. با توجه به اینکه کابینه ترامپ 15عضو دارد، 8نفر از وزرا باید در نامه‌ای خواستار برکناری رئیس‌جمهور شوند. در شرایط فعلی اگرچه اعتراض‌ها به ترامپ شدت گرفته اما به‌نظر نمی‌رسد که اکثریت کابینه خواستار برکناری رئیس خود شوند.
ترامپ یک‌بار دیگر هم استیضاح شده است؛ استیضاحی که بی‌نتیجه ماند. با توجه به اختلاف نظر میان جمهوریخواهان و دمکرات‌ها در فرصت کوتاه باقیمانده از ریاست‌جمهوری ترامپ، احتمالا این روند هم به نتیجه نرسد.

تروریسم داخلی علیه آمریکا

جو بایدن وارث جامعه‌ای خواهد بود که طی 4سال گذشته، شکاف‌های آن عمیق‌تر از گذشته شده است. او در سخنانی گفت: «آنچه شاهدش بودیم، اعتراض، بی‌نظمی یا تظاهرات نبود، بلکه هرج و مرج بود. حمله‌کنندگان به ساختمان کنگره آمریکا را تظاهرکننده یا معترض نباید نامید، بلکه آنها اوباش شورشی و تروریست‌ داخلی بودند. طی4سال گذشته ما رئیس‌جمهوری داشتیم که به‌طور روشن به بنیان‌های دمکراتیک، قانون اساسی و قوانین ما حمله کرده است. هر آنچه او انجام داده حمله به نهادهای دمکراسی ما بوده و روز چهارشنبه شاهد مجموعه همه آنها بودیم.»