سینما
میدان دادن به بخش‌خصوصی
ارشاد تعیین مناسبات اکران را به سینماداران و صاحبان فیلمها واگذار میکند
سعید مروتی
سیفالله داد تغییر سیاستهای سینمایی را کلید میزند. بعد از برداشتن الزام حضور در جشنواره فجر برای گرفتن پروانه نمایش و رسیدن به اکران عمومی، نوبت به کاهش تصدی‌گری دولت در تعیین مناسبات اکران میرسد. جدول اکران دیگر توسط ارشاد تدوین نمیشود. جایش شورای تنظیم نمایش تشکیل میشود که اعضایش سینماییها هستند و اداره نظارت و ارزشیابی در آن فقط یک نماینده دارد که او حق رأی ندارد. سینمایی که سالها به دولتی شدن عادت کرده‌بود حالا امکان پوست‌اندازی مییابد. هیچ فیلمسازی دیگر مجبور نیست در جشنواره فجر حاضر شود تا امکان اکران عمومی در سال بعد را بیابد. نتیجه اینکه پرفروشترین (مرد عوضی) و ستایششدهترین فیلم سال77 (بودن یا نبودن) بدون حضور در جشنواره راهی اکران شدند. جدول‌بندی اکران که از دهه60 یکی از امکانات وزارت ارشاد برای اعمال سیاست‌هایش بوده در اختیار سینمادار و پخشکننده قرارمیگیرد تا سینمای ایران کمی از گلخانه خارج شود و روالی طبیعی طی‌کند. تأثیر دوم خرداد را هم تا حدودی میشود در فیلمهای اکران77 مشاهده کرد. قاعدتا «مرد عوضی» کمدیای نبود که پیش از دوم‌خرداد قابل‌نمایش باشد. کمدی مطلوب مدیریت سابق سینما فیلمی از جنس «دنیای وارونه» است که در اکران 77 شکست میخورد. پرسروصداترین فیلم 77 هم «آژانس شیشهای» است که پس از حضوری موفق و بحث‌برانگیز در جشنواره روی پرده میآید و مورد‌استقبال مردم قرارمیگیرد؛ فیلمی که در فضای باز ایجاد شده هم یکی از نشانههای تغییر در جامعه است و هم تناقضها و پیچیدگیهای دوران تازه را نمایان میکند. بیشتر فیلمهای اکران این سال در دوره مدیریت سابق ارشاد پروانهگرفتهاند و به همین دلیل هنوز اکشنها پرتعدادند؛ اکشنهایی از جنس «یاسهای وحشی» که در اکران شهرستان همچنان تماشاگر دارند. مسعود کیمیایی برای سومین سال پیاپی فیلمی را روانه اکران میکند که جزو پرمخاطبترین فیلمهای سال است. «مرسدس» گرچه خیلی دوستداران«سلطان» را راضی نمی‌کند ولی در تداوم یکی،دو فیلم قبلی سازندهاش برای برقراری ارتباط با نسل جوان قرارمیگیرد. فیلمهای در پستو مانده هم در این سال روی پرده میآیند. مهم‌ترینش «بانو»ی مهرجویی است که پس از 7سال توقیف بدون حذف یک نما پروانه نمایش میگیرد و اکران میشود. «حاجی واشنگتن» هم پس از نمایشی محدود در چند شهرستان، بعد از 16سال در حالی روی پرده سینماهای تهران میآید که سازندهاش 2سالی است از دنیا رفته‌است. «دیدار» هم که پس از نمایش در جشنواره سیزدهم فجر توقیف شده بود اکران عمومی میشود. نشانههای تغییر فضا در جشنواره هفدهم فجر بیشتر به چشم میآید. جایی که «قرمز» و «دوزن» به نمایش درمی‌آیند و پرویز کیمیاوی با «ایران سرای من است» در آن حاضر است.
در همینه زمینه :
