مسدود شدن مسیر دوچرخه در سایه بی‌فرهنگی

علیرضا سعادت- مربی دوچرخه‌سواری

حدود 15سال است که دوچرخه‌سواری می‌کنم. ابتدا این کار برایم یک تفریح بود که بعدها علاقه‌مند شدم و رشته دوچرخه‌سواری را حرفه‌ای دنبال کردم. با این وسیله نقلیه چنان اخت شدم که برای انجام کارهای روزمره هم از آن استفاده می‌کردم اما به‌دلیل حوادثی که برای برخی از دوستانم به‌وجود آمد این روزها برای تردد یا انجام کارهای روزمره کمتر پا به رکاب می‌شوم. حوادثی که دوچرخه‌سواران را تهدید می‌کند، کم نیست و با بی‌توجهی برخی از شهروندان به حقوق دوچرخه‌سواران این حوادث تشدید می‌شوند. در یک کلام دوچرخه‌سواران در بخشی از معابر شهر تهران به‌دلیل عدم رعایت قانون ایمنی ندارند و به همین دلیل است که در مقایسه با سایر کشورها، سهم دوچرخه در ترددها و سفرها به کندی افزایش می‌یابد. البته نباید بی‌انصافی کرد چراکه در سال‌های اخیر زیرساخت‌های خوبی در تهران برای دوچرخه‌سواری فراهم شده است که از این بابت باید قدردان مدیریت شهری بود اما انجام این کارها به تنهایی کافی نیست و نباید از موضوع فرهنگ‌سازی غافل شد. در برخی از معابر، مسیر ویژه دوچرخه‌سواری وجود دارد اما عملا مسیر ویژه موتورسواران و پارک خودرو است. بنابراین دوچرخه‌سواران هیچ بهره‌ای از آنها نمی‌برند. اگر همزمان با فراهم کردن زیرساخت‌ها آموزش‌های لازم درخصوص نحوه استفاده درست از آنها ارائه شود، قطعا تحولات خوبی رخ می‌دهد. با توجه به این حجم از آلودگی هوا، چاره‌ای جز ترغیب شهروندان به استفاده از دوچرخه نیست اما وقتی امنیت و ایمنی کم باشد، مردم هم برای پا به رکاب شدن رغبتی نخواهند داشت. رسانه‌های سمعی و بصری و حتی شبکه‌های اجتماعی بهترین گزینه برای فرهنگسازی‌ هستند که متولیان می‌توانند از این ظرفیت‌ها برای نهادینه کردن استفاده از دوچرخه و احترام گذاشتن به دوچرخه‌سوار و توجه ویژه به مسیرهای حمل‌ونقل پاک، بهره‌مند شوند. به‌نظر بنده تا مادامی که فرهنگ دوچرخه‌سواری در کشور نهادینه نشود فراهم کردن زیرساخت‌ها نمی‌تواند به‌تنهایی تأثیر‌گذار باشد. برای این منظور، نگاهی به چگونگی رواج دوچرخه‌سواری در 20شهر نخست دوستدار دوچرخه می‌تواند مؤثر واقع شود. به‌طور نمونه اینکه در کپنهاگ دانمارک 62درصد سفرها به محل کار یا تحصیل با دوچرخه انجام می‌شود، تنها به‌خاطر هزینه 42دلاری به‌ازای هر نفر در ایجاد زیرساخت‌ها نیست بلکه اقدامات فرهنگی از طریق رسانه در نحوه صحیح از این وسیله و سختگیری‌های پلیس در برخورد با کسانی که حقوق دوچرخه‌سواران را زیر پا می‌گذارند هم تأثیر بسزایی داشته است. در آمستردام هلند نیز گسترش 2.5متری عرض مسیرهای دوچرخه این پیغام را به همه مخابره کرده که محور اصلی شهر بر پایه انسان‌ها و نه خودروهاست.