آغاز فعالیت صندوق‌های کالای کشاورزی برای نخستین بار

فعالیت صندوق‌های کالای کشاورزی برای نخستین بار در ایران از هفته جاری آغاز خواهد شد. صندوق‌های کالای کشاورزی از یک طرف می‌توانند سبد دارایی سرمایه‌گذاران را در بازار سرمایه متنوع کنند و از طرف دیگر کمک بزرگی به تامین مالی بخش کشاورزی از طریق بهینه‌سازی‌ معاملات اوراق بهادار مبتنی بر کالاهای کشاورزی کنند.
به‌گزارش همشهری، آنطور که بورس کالا با صدور اطلاعیه‌ای اعلام کرد، قرار است برای نخستین‌بار از هفته جاری 2صندوق کالای کشاورزی فعالیت خود را آغاز کنند. پذیره‌نویسی عمومی این صندوق هم از روز یکشنبه ۱۴دی‌ تا ۲۰دی‌ماه ادامه خواهد داشت و متقاضیان می‌توانند واحد‌های این صندوق را خریداری کنند.
روش کار به این صورت است که این صندوق‌ها در اوراق بهادار مبتنی بر کالاهای کشاورزی سرمایه‌گذاری می‌کنند و سرمایه‌گذاران با خرید واحد‌های این دو صندوق علنا در معاملات محصولات کشاورزی شریک می‌شوند. بر این اساس قرار است صندوق سرمایه‌گذاری طلای سرخ نوویرا، در اوراق بهاداری شامل گواهی سپرده زعفران، زیره سبز، پسته و اوراق مشتقه مبتنی بر زعفران، زیره سبز و پسته سرمایه‌گذاری کند و منابع مالی صندوق سرمایه‌گذاری گروه زعفران سحر نیز صرف سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار مبتنی بر کالای کشاورزی ازجمله پسته، زعفران و زیره‌سبز خواهد شد. ارزش واحدهای این دو صندوق ۱۰هزار ریال تعیین شده است.
سابقه فعالیت صندوق‌های سرمایه‌گذاری کالایی در ایران به سال1396 بازمی‌گردد که برای نخستین بارفعالیت صندوق‌های کالایی مبتنی بر سکه طلا آغاز شد و هم‌اکنون تعداد آنها به 4صندوق رسیده است، اما این برای نخستین‌بار است که قرار است فعالیت صندوق‌های سرمایه‌گذاری کالاهای کشاورزی باتوجه به تکمیل زنجیره ابزار‌های معاملاتی روی محصولات کشاورزی مانند زعفران و زیره سبز در ایران آغاز شود.
با تاسیس این صندوق‌ها سرمایه‌گذاران می‌توانند به‌طور غیرمستقیم در حوزه کشاورزی سرمایه‌گذاری کنند، اما این صندوق‌ها چه کارکردها و ویژگی‌هایی دارند؟

کارکرد‌ها و ویژگی‌ها
صندوق‌های کالای کشاورزی منافع زیادی هم برای سرمایه‌گذاران و هم برای فعالان بخش کشاورزی دارد. صندوق‌های کالای کشاورزی ابزار مفیدی برای متنوع‌سازی‌ سبد سهام سرمایه‌گذاران در بازار سرمایه محسوب می‌شوند. به‌عبارت بهتر، سرمایه‌گذاران بورس می‌توانند بخشی از دارایی خود را در اوراق بهادار و بخشی دیگر را در حوزه کالایی سرمایه‌گذاری ‌کنند. به باور تحلیلگران وجود نوسان در قیمت محصولات کشاورزی امکان خوبی را فراهم می‌کند که حتی افراد تازه وارد بتوانند با خرید واحد‌های این صندوق‌های کالایی، سبد سهام خود را متنوع‌تر کنند و به جای آنکه این کالاها را به‌صورت فیزیکی و در بازارهای سنتی معامله کنند، آنها را در قالب ابزارهای مختلف مالی همچون صندوق‌های سرمایه‌گذاری مبتنی بر کالا خرید و فروش کنند.
این صندوق‌ها همچنین ابزاری برای محافظت از سرمایه‌گذاران در برابر تورم‌اند. قیمت کالاها با تورم افزایش می‌یابد و این کالاها را به یکی از معدود دارایی‌هایی که از تورم سود می‌برد، تبدیل می‌کند. همچنین صندوق‌های کالای کشاورزی در شرایط خاص، ابزار مناسبی برای پوشش ریسک نرخ ارز هستند.
از طرف دیگر صندوق‌های کالایی با استفاده از معاملات اوراق بهادار مبتنی بر کالاها، به توسعه اقتصادی و تامین مالی بخش کشاورزی کمک کنند. قرار است این صندوق‌ها در ابزاری مانند گواهی سپرده و اوراق مشتقه سرمایه‌گذاری کنند.
در واقع دارایی پایه تمام صندوق‌های سرمایه‌گذاری کالایی اوراق بهاداری شامل گواهی سپرده کالایی، قراردادهای آتی کالایی، قراردادهای اختیار معامله کالایی و قراردادهای سلف موازی استاندارد است.
صندوق‌های سرمایه‌گذاری کالایی به‌طور مستقیم مجوز خرید و نگهداری کالای فیزیکی را ندارند. آنطور که بورس کالا اعلام کرده است بخش اصلی معاملات این صندوق‌ها در شرایط فعلی به گواهی سپرده و اوراق مشتقه اختصاص خواهد یافت. استفاده از اوراق گواهی سپرده در چند سال گذشته توانسته است منابع مالی بخش‌های مختلف اقتصادی را تامین کندو ریسک‌های مربوط به خرید و نگهداری فیزیکی کالا را از بین ببرد؛ به‌طور مثال کشاورزان می‌توانند با استفاده از گواهی سپرده بدون آنکه درگیر مسائلی از قبیل هزینه‌های حمل‌ونقل، هزینه‌های مالیاتی و افت کیفیت محصولاتشان شوند کالاهایشان را در انبارهای استاندارد مورد تأیید بورس کالا سپرده کرده و بفروشند و ریسک فروش محصولاتشان را به‌شدت کاهش دهند.
استفاده از گواهی سپرده باعث می‌شود به جای اینکه کالا به‌صورت فیزیکی دست به‌دست و منتقل شود، از اوراق بهادار یعنی گواهی سپرده استفاده شود؛ بنابراین، این ابزار قابلیت این را دارد که هزینه جابه‌جایی و حمل‌ونقل را برای مبادلات بعدی آن کالا به حداقل برساند و این روند منجر به‌کاهش قیمت نهایی آن کالا خواهد شد. از طرف دیگر استفاده از ابزاری مانند گواهی سپرده که قرار است نقش مهمی در دارایی‌های صندوق‌های سرمایه‌گذاری کشاورزی ایفا کند، باعث می‌شود کیفیت محصولات در نتیجه جابه جایی کاهش نیابد و مالیات نقل و انتقال و حمل‌ونقل آن به‌شدت کاهش یابد چرا که معاملات گواهی سپرده کالایی معاف از مالیات است.
همچنین جذب سرمایه‌های خرد و مدیریت تقاضا از دیگر ویژگی‌های صندوق‌های کالای کشاورزی است که این صندوق‌ها با هدایت نقدینگی به سمت یک بازار تحت نظارت و شفاف، نقش زیادی در کاهش التهابات بازار سنتی ایفا خواهند کرد.

نحوه معاملات صندوق‌های کالایی
صندوق‌های سرمایه‌گذاری کالایی فرصت‌های سرمایه‌گذاری جدیدی را برای سرمایه‌گذاران به‌وجود می‌آورند. معاملات واحد‌های این صندوق‌ها دقیقاً مانند سهام عادی و صندوق‌های قابل معامله در بورس است. از آنجا که این اوراق بازارگردانی می‌شوند، از نقدشوندگی بالایی هم برخوردارند.
این صندوق‌ها این امکان را برای سرمایه‌گذاران فراهم می‌کنند که بدون اینکه به‌طور مستقیم وارد فرایند معاملات فیزیکی کالا‌ها شوند از طریق اوراق بهادار مبتنی بر صندوق‌ها در سود و زیان معاملات این کالا شریک شوند. زمانی که سرمایه‌گذاران واحد‌های این صندوق‌ها را خریداری می‌کنند این صندوق از طرف سرمایه‌گذار، اوراق بهادار مبتنی بر کالاهای کشاورزی را خریداری می‌کند و هر چه قیمت آن کالا افزایش یابد در نتیجه قیمت اوراق بهادار مبتنی بر آن کالا هم افزایش می‌یابد و سرمایه‌گذاران از محل نوسان‌های قیمت نفع می‌برند؛ بنابراین سرمایه‌گذاران بدون اینکه درگیر معاملات فیزیکی شوند می‌توانند با خرید واحدهای صندوق سرمایه‌گذاری کشاورزی از سود معاملات کشاورزی برخوردار شوند و در عین حال سبد سرمایه‌گذاری‌های خود را در کنار خرید سهام متنوع‌تر کنند.

 آغاز پذیره‌نویسی 2صندوق کالای کشاورزی
معاون بورس کالای ایران درباره آغاز به‌کار صندوق‌های کالای کشاورزی گفت: از هفته آینده پذیره‌نویسی 2صندوق کشاورزی قابل معامله در بورس کالا آغاز می‌شود و افراد حقیقی و حقوقی می‌توانند در این پذیره‌نویسی شرکت کنند. علیرضا ناصرپورافزود: سرمایه‌گذاری در این صندوق، به‌صورت هر واحد است و واحدهای این صندوق متشکل از کالاهای کشاورزی است که در بورس کالا معامله می‌شوند. ناصرپور گفت: افراد با خرید هر واحد از این صندوق، به مدیر صندوق اجازه می‌دهند در کالاهای مبتنی بر سپرده مانند پسته و زعفران سرمایه‌گذاری کند. او با بیان اینکه این صندوق‌های قابل معامله با سرمایه متغیر ایجاد می‌شود، افزود: صندوق‌های کشاورزی در مرحله نخست با حداقل ۱۰میلیارد تومان و با ۱۰۰میلیون واحد سرمایه‌گذاری، پذیره‌نویسی می‌شود و درصورت تکمیل واحدها، منابع مالی صندوق دوباره افزایش می‌یابد. معاون توسعه بازار و مطالعات اقتصادی بورس کالای ایران اضافه کرد: هفته آینده پذیره‌نویسی در ۵روز کاری صورت می‌گیرد و بعد از دریافت مجوز از سازمان بورس، معاملات ثانویه در بورس کالا انجام می‌شود. او افزود: یکی از مزایای این صندوق‌ها، متنوع‌سازی‌ سبد سرمایه‌گذاران در بازار سرمایه است و ریسک را کاهش می‌دهد و همچنین در بخش اقتصاد کلان، این صندوق‌ها باعث پایدارسازی قیمت محصولات می‌شوند.