دورخیز شورای پنجم برای افزایش عدالت و مشارکت شهروندان در شهر

ادامه از صفحه اول
همچنین است بی‌تفاوتی نسبت به تلاش‌های شهروندان مسئولیت‌پذیری که متعهدانه نسبت به تفکیک زباله خشک و ‌تر در مبدأ اقدام می‌کنند و هیچ پاداش و مشوق ملموسی را از شهرداری تهران دریافت نمی‌کنند.
آشکار است که این بی‌تفاوتی نسبت به مسئولیت‌پذیری و تلاش‌های مشارکت‌جویانه شهروندان تاچه حد در میان‌مدت و بلندمدت برای اداره ثمربخش و کارآمد شهر زیانبار است.
اما ریشه این ضعف و کاستی در چیست؟ یکی از دلایل آن نبود سیاستگذاری مشخص و معطوف به توزیع هدفمند یارانه‌ها و تسهیلات با هدف افزایش عدالت و مشارکت است. همچنین نبود بانک اطلاعاتی یکپارچه از وضعیت اجتماعی - اقتصادی شهروندان ساکن در شهر تهران نیز مزید بر علت بوده و زمینه‌ساز دشواری اجرای چنین سیاستگذاری‌هایی است. ارائه طرح «هوشمندسازی ثبت مشارکت‌ها و نحوه تشویق شهروندان» که به‌تازگی در شورای شهر تهران به تصویب رسید، رفع مسائل و موانع سه‌گانه موجود را هدف گرفته است: کاهش نابرابری، افزایش مشارکت و ایجاد یک بانک اطلاعاتی یکپارچه از وضعیت اجتماعی - اقتصادی شهروندان تهرانی.
این مصوبه شامل یک مدل تشویقی برای خوداظهاری شهروندان و ثبت مشخصات آنان در سامانه «تهران من» است. امروز تعداد استفاده‌کنندگان از سامانه «تهران من» به بیش از 2میلیون نفر رسیده و این خود پیشرفت خوبی است. اما این پیشرفت برای شهر تهران با بیش از 9میلیون نفر جمعیت کافی نیست؛ بنابراین هنوز تا تکمیل بانک اطلاعاتی راهی دراز در پیش است و باید با افزایش مشوق‌ها، شهروندان را به ثبت‌نام در سامانه «تهران من» و تکمیل پروفایل شهروندی ترغیب کرد. مضاف بر این، مصوبه جدید، شهرداری را ملزم می‌سازد که با استعلام از مراکزی همچون وزارت رفاه، سازمان بهزیستی و کمیته امداد و با رعایت حفظ حریم شخصی افراد، در جهت تکمیل بانک اطلاعاتی خود از بانک‌های اطلاعاتی موجود مدد جوید. با تکمیل این بانک اطلاعاتی می‌توان یارانه‌ها و امتیازها را به‌صورت هدفمند و عادلانه میان شهروندان توزیع کرد.
اما مصوبه «هوشمندسازی ثبت مشارکت‌ها و نحوه تشویق شهروندان» همانگونه که از نام آن پیداست، یک هدف بزرگ دیگر را هم دنبال می‌کند؛ تشویق شهروندان به مشارکت و همکاری در فعالیت‌های شهری است. براساس مفاد این مصوبه، شهروندان پس از ثبت‌نام در سامانه «تهران من» با فعالیت‌هایی مانند استفاده از حمل‌ونقل عمومی و وسایل نقلیه پاک، تفکیک پسماند خشک و تر، پرداخت به‌موقع عوارض و بهای خدمات، گزارش تخلفات شهرسازی و فضای سبز و ثبت پیشنهادها و انتقادهای خود در سامانه 137درجهت بهبود وضعیت محله و شهر، از تخفیف و امتیاز در استفاده از خدمات تفریحی، فرهنگی، ورزشی و اجتماعی شهرداری برخوردار می‌شوند.
به شهروندانی که با مشارکت‌های خود موفق به کسب امتیازات اعتباری می‌شوند، خدماتی همچون عضویت در کتابخانه، بلیت سینما، بلیت استخر، بلیت استفاده از دوچرخه‌های اشتراکی، تخفیف در پرداخت بهای خدمات، اعطای نهال رایگان و تورهای بازدید نیم‌روزه از مکان‌هایی مثل دریاچه خلیج‌فارس تعلق می‌گیرد. همچنین از آنجا که مصوبه، شهرداری را موظف کرده است تا هر‌ماه حداقل یک خدمت جدید به خدمات درگاه تهران من بیفزاید، واحدهای مجری در شهرداری موارد خلاقانه دیگری را هم به خدمات یادشده خواهند افزود. امتیازی که در این مدل تشویقی به شهروندان تعلق می‌گیرد، با درنظر گرفتن اصل عدالت اجتماعی و بر مبنای سطح برخورداری محل سکونت و نوع مالکیت، سن، وضعیت جسمی و نوع سرپرستی خانوار محاسبه می‌شود؛ با این استدلال که ممکن است شهروندان دارای سطح اقتصادی- اجتماعی بالاتر فرصت مشارکت بیشتری در امور شهری داشته باشند و این موضوع نباید به افزایش نابرابری میان اقشار برخوردار و کمتر‌برخوردار در دسترسی به یارانه‌ها و تسهیلات ارائه‌شده توسط شهرداری منجر شود. همچنین، با هدف ایجاد پیوند شهروندان تهرانی با موضوعات سیاستگذاری و افزایش تعامل‌شان با نمایندگان‌شان در شورای شهر، در این مدل تشویقی، به شهروندانی که درخصوص طرح‌ها و لوایح در دست بررسی مدیریت شهری، پیشنهادهای مؤثر مطرح کنند، امتیاز ویژه تعلق خواهد گرفت. به همین جهت شهرداری برای دریافت سیستماتیک نظرات شهروندان موظف به ارائه لایحه ایجاد سامانه «جمع‌‌سپاری مقررات شهری» شده است. مورد دیگری که در مصوبه مورد توجه قرار گرفته است، کاهش نابرابری و جذب مشارکت اقشاری است که به اینترنت دسترسی ندارند یا در کار کردن با بسترهای اینترنتی دچار مشکل هستند.
شهرداری تهران مکلف شده است با استفاده از ظرفیت سراهای محلات امکان ثبت‌نام، ثبت مشارکت و دریافت امتیاز اینگونه افراد را در سامانه «تهران من» فراهم سازد. این اقدام به تکمیل بانک اطلاعاتی شهروندی نیز کمک می‌کند. به هر تقدیر، شهرداری موظف شده است ظرف مدت 2ماه لایحه مدل تشویقی را تهیه و به شورا ارسال کند که همزمان با بررسی لایحه بودجه در شورای اسلامی شهر تهران است و این همزمانی در بررسی و برآورد و درنظر گرفتن بودجه‌های لازم برای پیشبرد این طرح کمک می‌کند تا ان‌شاءالله در همین دوره از شورای شهر تهران مصوبه «هوشمندسازی ثبت مشارکت‌ها و نحوه تشویق شهروندان» اجرایی شده و اثرات ملموس خود را بر زندگی روزمره انبوه شهروندانی با صداهای خاموش و ناشنیده نمایان سازد؛ انبوه شهروندان نجیب و مسئولیت‌پذیری که سال‌هاست به‌دلیل کم‌توجهی مدیریت شهری، مطالبات‌شان ناشنیده مانده و مشارکت‌های مؤثرشان در حل مسائل شهری نادیده گرفته شده است.