فیلمبرداران نمازجمعه
راویان نمازجمعه
تلاش کردم که با تصاویر، قصه تعریف کنم
محمد مقدسی
در دهه‌های 1360 و 1370که رؤسای هر سه قوه، امام جمعه تهران بودند، نمازجمعه تهران یکی از مهمترین اتفاقات سیاسی هفتگی کشور بود. از همان نخستین نمازجمعه آیتالله طالقانی، این فریضه عبادی و سیاسی به بهترین شکل برای تلویزیون فیلمبرداری شده بود؛ خطبههای نخستین نمازجمعه بهصورت مستقیم از رادیو پخش میشد. بهروز رضوی که برای گزارش این نمازجمعه به دانشگاه تهران رفته بود، زمانی که آیتالله طالقانی بعد از خطبهها، شروع به اقامه نماز کرد، هنگام خواندن سورهها، بداهههای معروفی گفت که از آن پس در ذهن مردمی که نمازجمعه تهران را از رادیو میشنیدند، ماندگار شد. در سالهای ابتدایی دهه1360افراد مختلفی، نمازجمعهها را فیلمبرداری میکردند که یکی از آنها، مسعود کیمیایی بود. با وجود اینکه او در آن زمان، کارگردان معروفی بود، چندین نمازجمعه تهران را هم فیلمبرداری کرد. از نیمههای دهه1360تا نیمههای دهه1390بهمدت 30سال بهطور مداوم، عیسی بلوکات، کارگردان تلویزیونی کارکشته که تجربه کارگردانی بسیاری از مسابقات فوتبال، نمازجمعههای تهران، نمازهای عید فطر و مناظرات انتخاباتی را در کارنامه پربارش داشت، کار پوشش تصویری مراسم نمازجمعههای تهران را بر عهده گرفت. بلوکات تلاش میکرد در تصویربرداری نمازجمعه، نگاهی ملی و فراجناحی داشته باشد و همه جنبههای این گردهمایی هفتگی را در قالب تصویر نمایش دهد. در روزهای شلوغ اقامه نماز مانند نمازجمعههای آیتالله خامنهای، جمعیت بسیار زیادی از نمازگزاران خیابانهای اطراف دانشگاه را هم پر میکردند. تصویربرداری از همه نمازگزاران و هماهنگی تصاویر آنها با سخنان رهبری نیاز به ظرافت خاصی داشت که بلوکات تلاش میکرد با دقت تمام این کار را به انجام برساند. نکته جالبی که در تصویربرداریهای بلوکات قابل توجه است، تلاش او برای نمایش نسلهای جدید انقلاب که با اشتیاق و روحیه انقلابی در این نمازجمعه شرکت میکردند، در آینه تصاویر بود. علاوهبراین، برای اینکه بتواند ساختار تصویری قصهگو برای مراسم نمازجمعه تعریف کند و تصویری تکراری از مراسم بازتاب ندهد، ابتدا خطبهها را با دقت گوش میکرد و بعد هنگام تدوین، تصاویر متناسب را در جاهای لازم مینشاند. بلوکات علاوه بر فیلمبرداری از نمازجمعه، سالها تصویربردار نمازعید فطر آیتالله خامنهای هم بود.
