پل «حاج محمدعلی کنی» یادگاری از عصر قجر
هر وقت نامی از بناهای تاریخی در تهران برده‌می‌شود، احتمالا ذهن بیشتر ما به سمت کاخ گلستان و سعدآباد می‌رود یا نهایتا به چند خانه قدیمی در محدوده مرکزی پایتخت می‌رسد. درحالی‌که در گوشه‌گوشه تهران آنقدر بناهای تاریخی مختلفی وجود دارد که بسیاری از ما ساکنان این شهر چند‌میلیون‌نفری حتی از وجودشان هم بی‌خبریم؛ نمونه‌اش پل تاریخی «حاج محمدعلی کنی» که از عصر قاجار روی رودخانه کن بنا شده و روزگاری تنها راه ارتباطی روستاهای شمال رودخانه با ده کن بوده. اگر تاکنون اسم این پل هم به گوش‌تان نخورده یا اطلاعات زیادی درباره آن ندارید، با ما همراه شوید و به پل آجری و تاریخی شمال غرب تهران بیایید.
پل 90 ساله
اینطور که قدیمی‌ترهای محله کن و حتی مسئولان شهری شمال‌غرب تهران می‌گویند، پل تاریخی کن یادگار سال‌های پایانی حکومت قاجار است و از آن زمان روی این رودخانه قرار داشته‌است اما روی قطعه سنگی که روی پل قرار دارد، سال ساخت پل، 1312عنوان شده است؛ یعنی حدودا 90سال پیش و در زمان حکومت پهلوی اول. به هر حال چه این پل اواخر دوره قاجار ساخته شده باشد، چه اوایل دوره پهلوی، حدود یک قرن قدمت دارد و یکی از جاذبه‌های گردشگری شمال‌غرب تهران به‌حساب می‌آید. ضمن اینکه این پل به‌گفته تهران‌شناسان و کارشناسان میراث فرهنگی، تنها پل قدیمی باقی‌مانده در تهران است که سازه آجری دارد.
راهی برای تردد مسافران و زائران
ساخت این پل آجری جدا از اینکه خیال مردم روستاهای کن را برای رفتن از این‌طرف به آن‌طرف رودخانه راحت کرد، باعث شد مسافران و زائران امامزاده داوود(ع) هم با آسایش و راحتی بیشتری در این محدوده تردد کنند. آن زمان مردم برای سفر به سمت روستای امامزاده داوود(ع)، با قاطر و بار زیاد سفر می‌کردند و به همین دلیل گذر از رودخانه پرآب کن واقعا سخت و طاقت‌فرسا بود. زمانی که این پل ساخته شد، زائران امامزاده داوود(ع) هم به راحتی از این پل آجری عبور کرده و به‌طور کلی تردد در محدوده کن شکل دیگری به‌خودش گرفت.
سازه مستحکم کن
رودخانه کن از گذشته تا به امروز همواره به پرآب بودنش شهره بوده. تا جایی که همین امروز هم به‌عنوان پرآب‌ترین رودخانه پایتخت شناخته می‌شود. تا به امروز این رودخانه چند باری هم طغیان کرده و تبدیل به سیل شده، اما پل آجری محله کن هنوز هم برقرار و استوار است. اگر چه در سیل سال گذشته بخش‌هایی از قدیمی‌ترین پل آجری تهران دچار آسیب شد، اما سازه مستحکم کن هنوز هم به قوت خودش باقی است و شهرداری تهران مرمت این پل را آغاز کرده‌است. در کن داستان جالبی درباره استحکام این پل تعریف می‌کنند. می‌گویند یک‌بار سیلی آمد که خرابی‌های زیادی به بار آورد. تا جایی که یک مینی‌بوس روستا سر از جاده قم درآورد! اما پل آجری سر جایش باقی ماند. به‌نظر می‌رسد یادگار حاج محمدعلی مستحکم‌تر از این حرف‌هاست و بعد از مرمت دوباره، با همان شکوه و زیبایی قبل در شمال‌غرب تهران پذیرای گردشگران خواهد بود.
ثبت در سال1397
پل تاریخی کن در سال 1397به ثبت ملی رسید؛ یعنی دقیقا یک سال قبل از اینکه سیل ویرانگر رودخانه کن، بخش‌هایی از آن را از بین ببرد. 11تیر‌ماه سال 1397، سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری اثر فرهنگی و تاریخی پل کن را با شماره 31927در فهرست آثار ملی به ثبت رساند. این پل زیبا و منحصر‌به‌فرد پایتخت در منطقه 5تهران، محدوده کن، محله بهاران، ابتدای جاده سولقان، بعد از پل فلزی، انتهای خیابان پل آجری قرار‌دارد و یکی از نقاط گردشگری شهر تهران به‌حساب می‌آید.
حاج محمدعلی که بود؟
روی سنگ کوچک روی پل نوشته شده مرحوم «حاجی محمدعلی محمدی کنی» این پل آجری را در سال 1312شمسی بنا کرده و آن را وقف اهالی روستای کن کرده است اما اینکه حاج محمدعلی کنی که بود و چرا این پل را ساخت، سؤالی است که جواب آن دست قدیمی‌ترهای روستای کن است. اینطور که ریش‌سپیدان روستای کن سابق و محله کن امروز از پدرها و پدربزرگ‌هایشان نقل‌می‌کنند، سال‌های سال پیش رودخانه پرآب کن بین روستاهای شمال رودخانه با دِهی که در جنوب رودخانه قرار‌داشت، فاصله انداخته بود و اهالی این روستاها امکان تردد به این‌طرف و آن‌طرف رودخانه را نداشتند. حدود سال 1290هجری شمسی، اهالی این روستاها پلی روی رودخانه کن ساختند، اما به‌خاطر وقوع سیل‌های زیاد و بالا آمدن آب رودخانه خراب شد. بعد از این اتفاق «حاج محمدعلی» که یکی از متمولان و خیران روستای کن بود، تصمیم گرفت پلی آجری روی رودخانه کن بسازد تا مقاومت و استحکام بیشتری داشته باشد. همین هم شد و این پل آجری که مرحوم محمدعلی کنی آن را وقف اهالی روستای کن کرد، تا سال‌های سال تنها راه ارتباطی روستاهای شمال رودخانه با ده کن بود.
در همینه زمینه :
تماشای گزارش
عکس‌نوشت
گزارش تصویری