اعتبار اندک بهداشت روستایی در بودجه 1400

ستاره حجتی- خبر‌نگار

لایحه بودجه عمومی 1400، چند هفته است از سوی دولت به مجلس تقدیم شده تا از سوی نمایندگان مورد بررسی قرار گیرد. گرچه به گفته کارشناسان اقتصادی و استانداران، همه دستگاه‌های اجرایی و ستادی استانی، طی یک سال گذشته باید وزارتخانه‌ها و سازمان برنامه و بودجه را برای تعیین اعتبار مکفی تکمیل طرح‌ها متقاعد می‌کردند، اما این روزها در فرصت اصلاح و بازبینی لایحه زمان چکش‌کاری آخر و چانه‌زنی‌های نهایی است. یکی از بخش‌های مهم لایحه، توسعه روستایی است که معمولا از بخش‌های متفاوتی اعتبار جذب می‌کند. لایحه بودجه به دو شکل غیرمستقیم (سهم نهفته در دل بودجه دستگاه‌های اجرایی) و مستقیم (اعتبار تعیین شده در بخش ماده واحده کلیات و اعتبارات استانی تملک دارایی‌های سرمایه‌ای که دستگاه‌های گوناگون را مکلف به هزینه در بخش‌های توسعه و آبادانی روستاها کرده است) تأثیر دارد. بررسی کامل لایحه نشان می‌دهد اولویت مدیریت کلان در اعتبارات 1400در حوزه روستاها، بهسازی جاده‌های روستایی و حمل‌ونقل، ساماندهی عشایر، گسترش خدمات به روستانشینان، اجرا و تکمیل طرح‌های هادی، ساماندهی آب آشامیدنی و بهداشت روستایی است. در بخش اعتبارات تملک دارایی‌های سرمایه‌ای استانی یا همان اعتباراتی که با نام توسعه عمرانی می‌شناسیم در 7برنامه از مجموع فصل- برنامه‌های تعریف شده، ردیف بودجه‌ای با نام روستا و عشایر اختصاص دارد.

بیشترین اعتبار جاده‌ها از آن آذربایجان غربی
برنامه توسعه و بهسازی راه‌های روستایی در مجموع کل استان‌ها، 11میلیون و 154هزار و 480میلیون ریال اعتبار را به‌خود اختصاص داده است که آذربایجان‌غربی با 734هزار و 15میلیون ریال بیشترین اعتبار این بخش را دارد و در مقابل، اردبیل هیچ اعتباری در این زمینه دریافت نکرده است. خراسان‌رضوی، فارس، سیستان و بلوچستان و گیلان در رتبه‌های بعدی بیشترین اعتبار بعد از آذربایجان‌غربی قرار دارند.

بیشترین اعتبار عشایری برای خوزستان
در برنامه ساماندهی عشایر در مجموع یک میلیون و 240هزار و 64میلیون تومان اعتبار برای مجموع استان‌های دارای جمعیت عشایری درنظر گرفته شده است. در این میان خوزستان با جذب 370هزار و 500میلیون ریال بیشترین اعتبار این حوزه و قم با رقم 1316میلیون ریال کمترین اعتبار را داراست. البته باید توجه داشت استان‌های بدون جمعیت عشایری، هیچ اعتباری دریافت نکرده‌اند.

جزئیات اعتبار خدمات شهری، روستایی و عشایری
در فصل توسعه و خدمات شهری، روستایی و عشایری 4میلیون و 716هزار و 180میلیون ریال اعتبارات عمرانی برای ارائه خدمات شهری و روستایی، 9میلیون و 874هزار و 183میلیون ریال برای بخش حمل‌ونقل و 8میلیون و 717هزار و 530میلیون ریال برای برنامه ساماندهی کالبدی شهری و روستایی درنظر گرفته شده است. در برنامه خدمات، تهران با اعتبار یک میلیون و 525هزار و 705میلیون ریال رتبه نخست و یزد با اعتبار 290هزار و 250میلیون ریال رتبه دوم را دارد. آذربایجان شرقی در این بخش فاقد اعتبار است. همچنین در برنامه حمل‌ونقل خوزستان با یک میلیون و 926هزار و 836میلیون ریال بیشترین و بوشهر با یک میلیون و 59هزار و 188میلیون ریال دومین رتبه اعتباری این بخش را دارد. همچنین چهارمحال و بختیاری و خراسان شمالی به‌ترتیب با 70هزار و 777و 57میلیون و 656هزار میلیون ریال کمترین اعتبار بخش حمل‌ونقل را دارا هستند. اما در بخش کالبدی که به‌طور مستقیم با اجرای طرح هادی روستاها در ارتباط است، خوزستان با یک میلیون و 313هزار میلیون ریال و فارس با 769هزار و 876میلیون ریال رتبه‌های نخست و استان‌های خراسان شمالی و زنجان با 81هزار و 556و 61هزار و 647میلیون ریال، رتبه‌های آخر این ردیف اعتباری را در اختیار دارند.

البرز و کمترین اعتبار آب
در برنامه ارائه خدمات آب شهری و روستایی برای مجموع استان‌ها، 15میلیون و 175هزار و 337میلیون ریال اعتبار قید شده است که از این میان البرز با 59هزار و 469میلیون ریال کمترین اعتبار و خوزستان به‌عنوان استانی با مشکلات عدیده در بخش آب آشامیدنی روستایی و شهری با اعتبار 2میلیون و 903هزار میلیون ریال، بیشترین اعتبار را داراست.

اعتبار اندک بهداشت روستایی
در فصل بهداشت و در ردیف برنامه بهداشت روستایی به‌ویژه در این روزهای کرونایی، برای مجموع استان‌ها فقط یک میلیون و 523هزار و 343میلیون ریال درنظر گرفته شده است. در این ردیف آذربایجان غربی با 210هزار و 520میلیون ریال بیشترین اعتبار و پس از آن کرمان با 183هزار و 388میلیون ریال دومین رتبه اعتباری را دارند. همچنین گلستان و اردبیل به‌ترتیب با 66385و 1080میلیون ریال، جزو قعرنشینان این بخش هستند.

دیگر منابع اعتباری کدامند؟
اما این همه اعتبارهایی نیست که نصیب روستاها می‌شود. مطابق بند «د» تبصره یک ماده واحده کلیات بودجه 1400کشور، وزارت نفت از طریق شرکت تابعه ذیربط موظف است از محل سهم 14و نیم درصدی که از صادرات نفت و میعانات گازی دریافت می‌کند تا سقف (15هزار میلیارد ریال) به گازرسانی در روستاها، تکمیل طرح‌های نیمه‌تمام گازرسانی روستاها، تداوم گازرسانی به روستاهای سیستان و بلوچستان، هرمزگان، خراسان جنوبی، جنوب کرمان و شهرستان‌های خور و بیابانک اقدام کند. همچنین مطابق بند «ه» تبصره 4این ماده واحده دولت درصورت اجازه از مقام معظم رهبری برای برداشت دولت از صندوق توسعه ملی به‌صورت تسهیلات ارزی-ریالی می‌تواند تا سقف 100میلیون یورو برای طرح‌های آبرسانی روستایی و عشایری و توسعه شبکه‌های آن برداشت کند.

تسهیلات در راه روستاها
از سوی دیگر جزء 4 بند «ب» تبصره 16، بانک مرکزی را مکلف کرده است تا مبلغ 10هزار میلیارد ریال برای توانمندسازی، پرداخت تسهیلات و خرید انشعابات و توسعه تاسیسات خانگی، کارگشایی امور کسب و کار خرد روستایی و همچنین صندوق‌های اعتباری خرد زنان روستایی با پیشنهاد معاونت توسعه روستایی و مناطق محروم معاون اول رئیس‌جمهوری برای پرداخت به متقاضیان روستایی اختصاص دهد. همچنین در بخش اعتبارات متفرقه، با موضوع  سازمان امور شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور، از محل اعتبارات تملک دارایی‌های سرمایه‌ای 950هزار میلیون ریال برای پرداخت به دهیاری‌ها و خرید ماشین‌آلات معین شده است.

اگر ساکن یکی از روستاهای ایران هستید، لازم نیست کاغذ و قلم به‌دست بگیرید تا با جمع و کسر این اعداد متوجه شوید دولت برای شما چقدر پول گذاشته است. در چند ردیف برای طرح‌های توسعه و آبادانی از سوی ستاد مشترک سپاه پاسداران به‌ویژه در مناطق محروم، سازمان مرکزی تعاونی روستایی ایران، اتحادیه مرکزی فرش دستباف روستایی ایران، طرح‌های تعادل بخشی و در بخش‌های زیادی از اعتبارات سایر بخش‌ها مانند کشاورزی، آبخیزداری و گردشگری، روستاها در برش‌های استانی و ملی دیده شده‌اند. اما در نهایت بررسی تأثیر این لایحه و بودجه‌های درنظر گرفته شده بر بهبود معیشت و رفاه روستاییان را باید به زمان واگذار کرد.

بار اصلی توسعه روستاها بر دوش شرکت‌های دولتی
یک کارشناس اقتصادی درباره سهم روستاها از بودجه عمومی به همشهری می‌گوید: «چند عنوان اصلی مانند گازرسانی، آبرسانی، برق‌رسانی به روستاها و مانند آن به شکل کلی در اعتبار عمومی شرکت‌ها مانند شرکت گاز، شرکت توزیع برق و ... درنظر گرفته می‌شود.» هادی حق‌شناس‌ با بیان اینکه در لایحه بودجه ۱۴۰۰ کمتر از یک چهارم از مجموع ۱۰۴ هزار میلیارد تومان بودجه عمرانی کشور به‌عنوان اعتبار استانی بین ۳۱ استان توزیع می‌شود، می‌افزاید:‌ «از این مبلغ برای برنامه‌های مختلف در طول سال اعتباراتی مشخص می‌شود، اما باید توجه داشت در مجموع سهم روستاها فقط اعدادی نیست که با عنوان روستا یا عشایر در لایحه می‌بینید. توسعه روستا با توجه به ماهیت هر منطقه در گرو توسعه طرح‌های جهادکشاورزی ازجمله طرح‌های آبخیرداری و آبخوان‌داری، جاده‌سازی، اشتغال‌زایی، دامپروری و موارد مشابه است.»
استاندار گلستان با ذکر این موارد تأکید می‌کند استخراج عددی به‌عنوان سهم روستا از بودجه عمرانی کشور اقدامی پیچیده است، اما از آنجایی که لایحه‌های بودجه باید براساس اسناد توسعه کشور تهیه شود، لازم است که مسیر توسعه روستاها مانند سایر بخش‌ها در این اسناد قابل ردیابی و پیگیری باشد.