با ما به بنگلادش سفر کنید
سرزمین رودخانه و ساحل
رامین حاجیان فرد
بنگلادش کشوری در جنوب آسیا و هممرز با هندوستان و میانمار است. این کشور با جمعیتی بالغ بر یکصد و شصت و سه میلیون نفر هشتمین کشور پرجمعیت جهان است. پایتخت این کشور شهر داکا دارای جمعیتی معادل نوزده میلیون نفر بوده و دومین شهر پر جمعیت و بزرگ آن شهر چیتاگونگ است که دارای بیش از دو میلیون و نیم جمعیت است. نژاد مسلط در این کشور بنگالی بوده که در حدود نود و هشت درصد مردم اینجا را تشکیل داده و زبان رایج و رسمی آن نیز بنگالی است. بنگلادش سومین کشور پرجمعیت مسلمان در جهان بوده که دین رسمی آن نیز بهحساب میآید. بخش اعظم این سرزمین توسط دلتای بنگال پوشیده شده که در واقع بزرگترین دلتای جهان نیز محسوب میشود. در بنگلادش بیش از هفتصد رود جریان داشته و بیش از هشتهزار کیلومتر کانال آبی شهرها و روستاهای کوچک و بزرگ آنرا به هم متصل میکند. جنگلهای سرسبز و پرباران در بیشتر نقاط این کشور به چشم خورده و جزایر متعددی نیز متعلق به این کشور است. آب و هوای بیشتر بخشهای بنگلادش در زمستان مطبوع و در تابستان گرم و مرطوب است. در این کشور تقریبا هر سال بلایای طبیعی همچون سیل و طوفان به چشم خورده و خساراتی را بر جای میگذارد. بنابراین برای سفر به اینجا بهویژه مناطق بکر و غیرشهری حتما از قبل نیاز است تا نسبت به وضعیت اقلیمی زمان سفرمان اطلاعات لازم را به دست آوریم. در مجموع تنوع حیات گیاهی و جانوری در این سرزمین بسیار بالا بوده و آنرا تبدیل به بهشتی واقعی برای دوستداران حیات وحش کرده است. شاید اسم ببر بنگال را تاکنون زیاد شنیده باشید ولی این تنها یکی از صدها حیوانی است که در این سرزمین بهوفور یافت میشود. بنگلادش کشوری در حال توسعه بوده ولی فقر و کمبود امکانات بهداشت عمومی در آن آشکارا به چشم میخورد. همین امر همراه با شلوغی و ازدحام بیش از حد جمعیت در آن از عواملی است که شاید در نگاه نخست نزد یک جهانگرد خارجی به چشم آید. هر چند بنگلادش کشوری نسبتا تازه تأسیس بهحساب آمده که در نیمه سده بیستم میلادی از هندوستان جدا شده ولی وضعیت جغرافیایی آن در میان تمدنهای بزرگ و کهن چین و هند و حضور سلسلههای گوناگونی همچون مغولان هند در اینجا همگی باعث شده تا رگههایی از فرهنگهای مزبور در آداب و منش و شیوه زندگی مردم این سامان به چشم بخورد.
وجود صدها رود و رودخانه کوچک و بزرگ در سراسر کشور، بنگلادش اینجا را به یکی از جاذبههای ویژه قایقسواری تبدیل کرده است. تقریبا در هر جای بنگلادش که باشید در نزدیکیتان رود یا رودخانهای یافت میشود. علاوه بر اینها دریاچههای زیبایی نیز در اینجا هست که بهشت قایقسواران بهحساب میآید
بازار کاکس
بازار کاکس یا همان «کاکس بازار» یک شهر، ساحل و مرکز تفریحی و توریستی مشهور در جنوب غربی کشور بنگلادش است که به خاطر ساحل شنی بسیار بلند و جذابش از شهرت برخوردار و به یکی از مهمترین جاذبههای جهانگردی این کشور تبدیل شده است. در واقع این ساحل به طول یکصد و بیست کیلومتر که به صورت ممتد و بدون بریدگی در اینجا قرار داشته بلندترین ساحل شنی در جهان در نوع خودش بهحساب میآید.کاکس بازار در یکصد و پنجاه کیلومتری جنوب شهر صنعتی چیتاگونگ قرار دارد. کاکس بازار را گاهی با نامی دیگر با عنوان «پانووا» نیز میشناسند که به معنی گُل زرد است. توریستی بودن این شهر و ساحلش باعث شده تا تعداد زیادی هتل، متل و مهمانخانه در این منطقه ساخته شده و بخش بزرگ اقتصاد مردم محلی این سامان به صنعت جهانگردی وابسته شود.
بسیاری از محلیها از محصولات دریایی گوناگون همچون صدف و مروارید که از دریا بهدست میآید به امر ساخت اشیای تزئینی مشغولند و بدین ترتیب بازار اینگونه صنایع دستی در اینجا بسیار داغ بوده و تقریبا هر جهانگردی دستکم یک چنین کالایی را از اینجا بهعنوان یادگاری از سفرش به اینجا خریداری و با خود میبرد.
از میان هتلهای کوچک و بزرگ شهر بازار کاکس، در اینجا به دو نمونه گران و ارزانقیمت آن اشاره میکنیم.
هتل ساحلی سایمان: اتاقهای بسیار تمیز و شیک این هتل ساحلی بخشی رو به دریا و ساحل و بخشی دیگر رو به تپههای سرسبز است. این اتاقها مجهز به بخش مجزای نشیمن، روزنامه و نشریات رایگان، آب معدنی رایگان، حمام و دستشویی اختصاصی، خشککن مو، بالکن، سیستم تهویه مطبوع، چایساز و قهوهساز و سایر خدمات رفاهی معمول در هتلهای استاندارد بینالمللی است. علاوه بر امکاناتی همچون وایفای رایگان و مکان پارک خودروهای شخصی، سالن ماساژ اینجا بسیار عالی و دلپذیر است. اگر از پیش اتاقی را در این هتل رزرو کرده باشید سفر از فرودگاه تا هتل نیز مجانی و بر عهده هتل خواهد بود. در اینجا دو استخر یکی برای بزرگسالان و دیگری برای کودکان نیز تعبیه شده است.
هتل شوپنوبیلاش: این هتل نسبتا ارزانقیمت در کنار فانوس دریایی دهکده قرار داشته و دارای 35 اتاق تمیز و مرتب مجهز با وای فای رایگان، تلویزیون کابلی، و پنکه سقفی است. صبحانه نیز رایگان و پارکینگ اختصاصی نیز در اینجا تعبیه شده است.
جاذبههای گردشگری
در حوالی شهر غیر از سواحل شنی زیبا جاذبههای دیگری نیز وجود دارد که مورد توجه جهانگردان قرار دارد:
1- پارک ملی هیمچاری
این پارک دارای گونههای زیادی از گیاهان استوایی بسیار جذاب و چندین آبشار کوتاه و بلند است که بلندترین آنها بر بستر شنی ساحل ریخته و در تابش نور خورشید صحنهای بسیار شگفتانگیز ایجاد میکند. این پارک ملی در سال 1980 توسط دولت بنگلادش به حفاظت درآمده و علاوه بر آنکه بهعنوان مکانی مناسب برای گردشگری درنظر گرفته شد، به مکانی برای انجام تحقیقات علمی در حوزه حیات گیاهی و جانوری تبدیل شد. احیانا در این پارک با فیلهای آزاد در طبیعت دیداری خواهید داشت و زندگی آنها را از نزدیک شاهد خواهد بود.
2- معبد آگمداکیانگ
معبد بودایی آگمداکیانگ در این ناحیه علاوه بر آنکه مورد تقدس بودائیان ساکن در این ناحیه و سایر نقاط بنگلادش قرار داشته مکانی است که جهانگردان از ساختمان زیبا و مجسمههای کوچک و بزرگ برنزی بودای موجود در آن دیدن کرده و همچنین چندین نسخه از کتابهای بودایی کهن نیز که در اینجا نگهداری شده در معرض تماشای عموم مردم دیدارکنندگان قرار دارد.
3-دهکده رامو
در حدود ده کیلومتری از روستای کاکس بازار، دهکدهای به نام رامو قرار گرفته که بیشتر ساکنان آن بودایی هستند. بخش مهمی از ساکنان این دهکده به ساخت صنایع دستی تزئینی مشغول بوده که بسیار مورد توجه جهانگردان قرار دارد. چندین معبد بودایی موجود در این دهکده نیز از جاذبههای آن بهشمار آمده که از میان آنها یکی که در ساحل رودخانه قرار داشته با مجسمهای از بودا به ارتفاع چهار متر بر روی پایهای سنگی به ارتفاع دو متر از همه جذابتر است. یکی دیگر از محصولات مشهور دستی این روستا سیگارهای دستساز آنجاست که نه تنها مورد توجه سیگاریها بلکه مورد توجه کسانی است که این سیگارهای دستساز را بهعنوان دکور و یادگاری از این سفر خریداری میکنند.
4- پارک جنگلی بانگاباندو شیخ مجیب
این پارک با وسعتی زیاد مکانی است که در آن همچون پارک هیمچاری گونههای متنوعی از درختان و گیاهان استوایی و نیز حیوانات وحشی یافت میشوند. تورهایی برای دیدار از این پارک جهانگردان را با اتوبوس و جیپ به اینجا آورده و زندگی حیوانات در حیات وحش تجربهای فراموش نشدنی و ماندگار برای آنها بر جای میگذارد. در این پارک که در حدود پنجاه کیلومتری دهکده کاکس بازار قرار داشته علاوه بر فیلهای وحشی حیوانات دیگری همچون ببربنگال، خرس، شیر، تمساح، میمون و گونههای متنوعی از پرندگان رنگارنگ پراکنده شدهاند.
بهشت قایق سواران
وجود صدها رود و رودخانه کوچک و بزرگ در سراسر کشور، بنگلادش را به یکی از جاذبههای ویژه قایقسواری تبدیل کرده است. تقریبا در هر جای بنگلادش که باشید در نزدیکیتان رود یا رودخانهای یافت میشود. علاوه بر اینها دریاچههای زیبایی نیز در اینجا هست که بهشت قایقسواران بهحساب میآید. از جمله در منطقه لالکهال در سیلهت در شرق بنگلادش که قایقسواری در دریاچه زیبای سبزرنگ همراه با منظرههای بدیع از کوههای سرسبز و مزارع چای تفریحی جذاب و بهیاد ماندنی خواهد بود.جهانگردان معمولا با اتوبوس از سیلهت به شهر ساریگهات در چهل و دو کیلومتری آن رفته و از آنجا با قایق به لالکهال عزیمت میکنند.
غذا در بنگلادش شباهت زیادی با هندوستان داشته ولی غالبا تندی این غذاها کمتر از نمونههای هندی است. البته همچنان ادویهجات به فراوانی در خوراک بنگلادشی یافت میشود. غذای اصلی این مردم برنج است که در کنار تخممرغ، سیبزمینی، گوجهفرنگی و بادمجان در همه جا پیدا میشود. علاوه بر ادویهجات از روغن خردل و کره در غذاهای این دیار زیاد استفاده میشود. پس از برنج شاید سوپ دال رایجترین غذایی باشد که هر جا بروید در کنار غذا میتوانید این سوپ تند و خوشمزه را تجربه کنید. غذاهای دریایی به دلیل وجود سواحل طولانی و رودخانههای فراوان در این سرزمین به وفور و تازه در همه جا یافت میشود. اگر علاقمند به میگو هستید یک خوراک اصیل بنگلادشی به نام «چینگیری مالای کاری» به شما پیشنهاد میشود که شامل میگوی سرخشده همراه با پیاز، زنجبیل، سیر، زردچوبه، شکر، نمک و شیر نارگیل است. در رستورانهای درجه یک بنگلادش رسم بر آن است که پس از صرف غذا اصلی با یک بشقاب میوهجات محلی و استوایی همچون مانگو را که حدود پنج نوع ادویه و شکر برروی آن پاشیده شده از میهمانان پذیرایی کنند. از نوشیدنیهای اینجا میتوان به شربت نیشکر اشاره کرد که از عصاره این گیاه تهیه شده و در اینجا به آن «آکهر روش» گفته میشود.
دیدار از پایتخت
داکا از پرجمعیتترین و پرتراکمترین شهرهای جهان است و تا جایی که چشم کار میکند انبوه جمعیت در گوشه و کنار خیابان و کوچههای شهر مشاهده میشود.در بخش تاریخی و کهن این شهر بیش از دوهزار خانه مسکونی از دوران حکومت مغولان هندوستان و همچنین دوران استعمار انگلستان برجای مانده که در نوع خود یک جاذبه ویژه بهشمار میآید. داکا علاوه بر آنکه مرکز سیاسی و تجاری بنگلادش بهحساب آمده بلکه جایی است که بخش اعظم رخدادها و فعالیتهای فرهنگی و هنری کشور نیز در اینجا صورت میگیرد. بخشی از این فعالیتهای فرهنگی و اجتماعی علاوه بر آنکه جنبه ملی داشته، بلکه مورد توجه جهانگردان نیز قرار دارد.
دیدنیهای داکا
پارلمان ملی بنگلادش: پارلمان ملی بنگلادش در شهر داکا تنها یک مرکز سیاسی و قانونگذاری نبوده بلکه بهخاطر معماری بسیار زیبایش یکی از جاذبههای جهانگردی اینجا نیز بهحساب میآید. این سازه مدرن که اثری از معمار مشهور بینالمللی لوئیز خان بوده با نمای سفیدی از سنگهای مرمرینش به اعتقاد برخی از اندیشمندان و متخصصان حوزه هنر و معماری یکی از مهمترین و قابلتوجهترین بناهای دوران مدرن در جهان بهشمار میآید.برای دیدار از این سازه اعجابانگیز میتوانید در روزهای هفته از طریق هماهنگی با تورهای مربوطه روز و ساعت مناسب برای دیدار از اینجا را برنامهریزی کنید.
باراکارتا: اینجا کاروانسرایی قدیمی از دوران حکومت مغولان هندوستان است که در میانه سده هفدهم میلادی ساخته شده است. امروز بخش بزرگی از این کاروانسرا در طول زمان از بین رفته ولی آنچه که هنوز از آن باقیست به آن اندازه قابلتوجه بوده که نگاه علاقمندان به سازههای معماری کهن را بهسوی خود جلب کند.
چوتوکارتا: این کاروانسرا نیز در دوران حکومت مغولان هند در نیمه دوم سده هفدهم میلادی در کنار رو بوریگانگا ساخته شد. در دوران استعمار این سرزمین توسط انگلستان از اینجا بهعنوان نخستین مدرسه انگلیسی زبان شهر استفاده میشد. این کاروانسرای قدیمی نیز در گذر زمان به دلایل گوناگون طبیعی و انسانی دستخوش خرابی قابلتوجهی گردیده و بخش اعظم شکوه اولیهاش را از دست داده ولی کماکان جاذبهای توریستی در شهر بهحساب میآید.
موزه نبرد استقلال:این موزه در مرکز شهر داکا در سال 1996 میلادی افتتاح گردید. این موزه دارای چهار گالری است که در آن آثاری مرتبط با نبرد مردم این سرزمین در راستای استقلال از استعمار انگلیس و دستیابی به مردمسالاری و توسعه به نمایش درآمده است. مثلا بخشی از این موزه به نمایش گوشههایی تلخ از جنگ همچون جمجمه کشتهشدگان جنگهای مختلف در این سرزمین و اشیای متعلق به این افراد اختصاص یافته است. از نمونههای دیگر آثار موجود در این موزه آثار هنری همچون نقاشی و مجسمههای مرتبط با استقلال و مبارزات این ملت است. این موزه هر روز غیر از یکشنبه از ساعت ده صبح تا 5 عصر آماده پذیرایی از دیدارکنندگان است.
موزه ملی بنگلادش:این موزه در اصل در سال 1913 تأسیس گردیده و پس از پارهای تغییرات در سال 1983 با عنوان موزه ملی بنگلادش بازگشایی شد. در این موزه بخشهای گوناگونی همچون مردمشناسی، هنرهای تزئینی، هنرهای کلاسیک، موزه تاریخ طبیعی و گروه تاریخ و تمدن جهان به عرضه آثاری ارزشمند مشغولند.
مسجد خان محمد میرزا: این مسجد قدیمی که در سال 1705 میلادی ساخته شده در حدود پانصدمتری قلعه لالبرگ قرار گرفته است. در بخشی از این مسجد دو کتیبه به زبان پارسی که زبان رسمی امپراتوری مغولان هند بوده از ساخت این بنا روایت میکند.
مسجد بیتالمکرم:
مشهورترین مسجد شهر داکا مسجد بیتالمکرم نام داشته که در سال 1968 میلادی ساختمان آن به پایان رسیده و افتتاح گردید. این مسجد با سازههایی که در سالهای بعدی به آن اضافه گردید گنجایش حدود چهل هزار تن نمازگزار داشته که از این نظر دهمین مسجد جهان بهحساب میآید. شکل کلی این مسجد با الهام از کعبه در مکه بهصورت مکعب است ولی جزئیات معماری آن تلفیقی از شیوههای معماری مدرن و معماری دوران مغولان هند است. یکی از ویژگیهای نادر این مسجد عدم وجود گنبد بر روی بخش اصلی شبستان مسجد است. بهدلیل کاربرد برخی از شیوههای مدرن، درون مسجد از تزئینات چندانی برخوردار نبوده و سادگی در بیشتر بخشهای آن حکمفرماست.
قلعه لالبرگ:
ساخت این قلعه که به آن قلعه اورنگآباد نیز گفته میشود در سال 1678 به دستور شاهزاده محمد اعظم آغاز ولی پس از آنکه او توسط پادشاه مغول اورنگزیب از بنگال فراخوانده شد نیمهکاره رها شد. در دوران بعد سازههایی به آن اضافه و برخی از بخشهای آن تکمیل گردید. از جمله بخشهای موجود در این مجموعه میتوان به یک مسجد، یک مقبره، و دیوان عام اشاره کرد. برای رفتن به این مکان میتوانید در بخشهای مرکزی شهر یک ریکشایا اتوریکشاگرفته و به آنجا بروید.ریکشا سه چرخهای است که با نیروهای پاهای راننده به حرکت درمیآید و اتوریکشا موتورهای سه چرخ است که دارای اتاقکی کوچک است.
کارگاه خانواده سوکانتادارمای:
کارگاه صنایع فلزی و برنزی این خانواده در حومه شهر داکا یکی از مکانهای پربازدید توسط جهانگردان است. در این مکان علاوه بر آنکه میتوانید اشیاء فلزی زیبایی برای تزئین منزل و محل کار خود بخرید بلکه میتوانید مراحل ساخت این اشیاء را که به شیوه سنتی انجام میگیرد از نزدیک مشاهده کنید. در واقع این خانواده و چندین کارگاه متعلق به اشخاص دیگر در این محل سنت ساخت اشیاء فلزی را که در بیشتر مناطق بنگلادش منسوخ شده همچنان زنده نگاه داشته و به آن افتخار میکنند.
چیتاگونگ
دومین شهر بزرگ بنگلادش شهری است بندری به نام چیتاگونگ که در جنوبشرقی این کشور قرار گرفته است. این شهر از نظر جغرافیایی همچون مکانی برای اتصال شبهقاره هند با جنوبشرقی آسیا محسوب میشود. این بندر مهم تجاری و اقتصادی دارای جاذبههایی فرهنگی و گردشگری فراوانی است.
رفت و آمد تجار عرب و ایرانی از دیرباز در این منطقه باعث گردیده تا در لهجه مردم این ساکن در روستاهای اطراف شهر واژههای عربی و پارسی قابلتوجهی یافت شود.شیانزنگ جهانگرد مشهور چینی در سده هفتم میلادی در دیدار از این منطقه آنرا به زیبایی خفته که سر از میان آب و مه برآورده تشبیه کرده است. از جاذبههای جهانگردی این شهر میتوان به مسجد قدم مبارک، دریاچه فوی، ساحل پاتنگا، موزه مردمشناسی، جزیره سنت مارتین، آبشارهای ریچهانگ و معبد بوداییداتوجادی را نام برد.
دیدار از مزارع کشت چای
اگر علاقهمند به تماشا و لذت بردن از طبیعتی منحصربهفرد هستید، حتما از شهر «سریمانگال» دیدن کنید. تپههای سرسبز پوشیده از بوتههای چای با نوای دلپذیر پرندگان همراه با صرف چای محلی و دیدار از باغهای لیمو و آناناس از جاذبههای طبیعی بکر این ناحیه است. در این شهر که در شرق بنگلادش قرار دارد چندین پارک ملی همچون پارک ملی لوواچیرا و ساتچاری پذیرای جهانگردان علاقهمند به طبیعت و حیات وحش است. در نزدیکی این شهر روستای «رامناگار» تجربه زندگی در روستایی هندونشین با رسوم و معابد هندویی کوچک و بزرگ را به شما عرضه کرده و میتوانید از صنایع دستی پارچهای این روستا نمونههای ارزشمندی یافته و خریداری کنید.
چند نکته در مورد بنگلادش
بازی کریکت در بنگلادش خیلی طرفدار دارد و همچون فوتبال گلکوچک در کشور ما کریکت را در هر کوی و برزنی میتوانید مشاهده کنید.
بنگلادشیها بسیار میهمان نوازبوده ولی نسبت به جهانگردان تا حدودی کنجکاوند و به احتمال زیاد از شما در جاهای مختلفی از ملیت و نامتان و اینکه نظرتان نسبت به کشورشان چیست سوال خواهند کرد.
با آنکه زبان اصلی و رایج در بیشتر نقاط این کشور بنگالی بوده ولی زبان انگلیسی تقریبا در همه جا کاربرد داشته و چنانچه انگلیسی بدانید به راحتی میتوانید از آن استفاده کنید. فقط اگر انگلیسی شما خیلی خوب است دقت کنید که جملات را ساده و کمی آهسته و بدون کاربرد زیاد اصطلاحات مورد استفاده قرار دهید.
بهترین فصلهای مسافرت به بنگلادش در پاییز و زمستان است که هوا مطلوب است. در فصلهای بهار و تابستان گرمای زیاد هوا همراه با رطوبت زیاد ممکن است تا حدودی آزاردهنده باشد.
بنگلادش یکی از کشورهای فقیر دنیا محسوب میشود. بنابراین مشاهده تعداد گدایان زیاد در معابر امری معمولی است. اما همین امر از سویی دیگر باعث میگردد که بسیاری از اجناس و امکانات را با هزینه نسبتا پائینی بتوانید تهیه نمائید.
یکی از سوغاتیهاتی سنتی مشهور بنگلادش پارچهای سنتی بهنام «ناکشیکانتا» است که به صورتهای مختلفی از رومیزی گرفته تا روتختی و غیره به رنگها و طرحهای بسیار چشمنواز میتوانید تهیه کنید. این صنعت که در اصل نوعی قلابدوزی با دست روی پارچه بود در بنگلادش سنتی دیرینه بهحساب میآید.
برای سفرهای بین شهری اتوبوس به راحتی در دسترس است. برای سفر از داکا به شهرهایی همچون چیتاگونگ چندین پرواز داخلی در روز انجام میشود.
سیم کارت گوشی همراه به آسانی در هر گوشه و کنار شهر یافت میشود و شما با همراه داشتن گذرنامه و یک قطعه عکس و پر کردن فرم مربوطه سیم کارت رایج در بنگلادش را میتوانید در گوشی خود بگذارید.
سیستم 4G از فوریه سال 2018 در این کشور راهاندازی شده و در بیشتر شهرها در دسترس شماست. در بیشتر هتلها و رستورانهای لوکس اینجا نیز وای فای رایگان در دسترس مشتریان قرار دارد
واحد پول کشور بنگلادش «تاکا» نام داشته که هر هشتاد تاکا در حدود یک دلار آمریکا ارزش دارد. برای تبدیل پول میتوانید به بانکها یا صرافیهایی که به اندازه کافی در گوشهوکنار شهر بهویژه مناطق مرکزی و توریستی قرار داشته مراجعه کنید.