گزارش ویژه
سال هویت تازه گرافیک ایران
نخستین دوسالانه طراحی گرافیک ایران برگزار شد
معراج قنبری
دورهمیها از سال1363 آغاز شد و رفتهرفته تا سال1366 ادامه پیدا کرد. محل قرارها رستوران سورن در تهران بود و هدف؛ یافتن راهی برای ایجاد یک تشکل صنفی. تحولهای اجتماعی و سیاسی مانع تداوم فعالیتها و نمایشگاههای طراحی گرافیک شده بود و طراحان و فعالان این حوزه، پس از تجربه نمایشگاه «50سال گرافیک ایران» در سال1355- که هنوز هم مانندش تجربه نشده است- به‌دنبال فرصتی برای اعلام حضور بودند. کشور درگیرودار جنگ بود و آن بدنه نحیف هنر نیز در خدمت اهداف و اولویتهای ناشی از شرایط جنگ. اما قرارهای رستوران سورن از آینده خبر میداد. نخستین حاصل این گپوگفتها و قرارها در سال1364، انتشار نخستین تعرفهبهای کارهای طراحی گرافیک بود. سال1366 نقطهعطفی در تاریخ طراحی گرافیک در ایران است؛ برگزاری نخستین نمایشگاه دوسالانه طراحان گرافیک ایران در موزه هنرهای معاصر تهران که موجب برگزاری مرتب و سلسلهوار این رویداد بعد از این سال شد. این نمایشگاه با 149شرکتکننده و بیش از 500اثر، نخستین گردهمایی بزرگ طراحان پس از انقلاب بود. مرتضی ممیز از علیاصغر محتاج، مدیر هنری انتشارات سروش، درخواست کرد که با استفاده از امکانات انتشارات، کتاب این نمایشگاه را منتشر کند. این مجلد که با تلاشهای محتاج و فریده شهبازی تنظیم شد بهخوبی بیانگر تفکرات و سطح کیفی آثار طراحان گرافیک در آن دوره است.
امرالله فرهادی در کتاب یادنامه ممیز مینویسد: «دستاورد مهم رایزنیها، تعاملات شخصی و پیگیریهای بیوقفه و مستمر ممیز-که گویا پایانی نداشت- گردآوری آثار بیش از 120طراح و برگزاری نخستین نمایشگاه دوسالانه با همکاری انتشارات «سروش» بود که هم بهمنظور ارائه تعریفی روشن و هم با هدف ترسیم جایگاهی درخور برای طراحی و طراحان گرافیک ایران، به یک قدرتنمایی پرغوغای هنرمندانه شبیه بود و کار کرد. در این نمایشگاه، تمامی فضاهای موزه هنرهای معاصر تهران و حتی سرازیری راهروهای زیبای آن هم از چسباندن آثار طراحان در امان نماند. بیهیچ شائبه و تردیدی، این نمایشگاه حاصل کوششهای بیامان و عَلَمداری مرتضی ممیز بود که با همکاری دوستان و شاگردانش به ثمر رسید و بی او شاید سالها بعد هم چنین اتفاقی نمیافتاد! همگان از نتایج این جشن و شادمانی هویتبخش سرخوش بودند». کارهای نمایشگاه در بخشهای پوستر، نشانه، روی جلد، تصویرسازی، صفحهآرایی، سرنامه، بروشور، تقویم، کارت و آگهی تجاری تقسیم شده بودند. نمایشگاه یک بخش ویژه برای پوسترهای جنگ تحمیلی درنظر گرفته بود.
هیأت داوران دوسالانه:
مهدی فیروزان (مدیرعامل انتشارات سروش)
مهندس بهشتی (مدیرعامل بنیاد فارابی)
کامران کاتوزیان (مدیر هنری و متخصص تبلیغات)
پوران طاهباز (متخصص روابطعمومی)
سیدی (متخصص امور چاپ و گراور)
اسامی طراحان برگزیده در این دوسالانه به این شرح بود:
ابوالفضل عالی - بهعنوان بهترین طراح برگزیده سال در بخش پوستر (مجموعه آثار)
محمدحسین حلیمی - بهعنوان بهترین طراح برگزیده سال در بخش روی جلد
فریده شهبازی- بهعنوان بهترین طراح برگزیده سال در بخش تصویرسازی (مجموعه آثار)
مهنوش مشیری - بهعنوان بهترین طراح برگزیده سال در بخش صفحهآرایی (مجموعه آثار)
فاطمه ملکافضلی- بهعنوان بهترین طراح برگزیده سال در بخش نشانه (مجموعه آثار)
محمدعلی بنیاسدی، برنا بدیعی، مصطفی گودرزی و مهدی کریمخانی بهعنوان طراحان جوانی که آثاری ارزنده ارائه کرده بودند، انتخاب شدند و به هریک مبلغ 150000ریال از طرف انتشارات سروش اهدا شد.
منتخبین طراحان شرکتکننده در نمایشگاه:
پرویز محلاتی، حسن سیدمحمودی و لیلا فقهی برای طراحی بهترین اعلان
علیاکبر صادقی، بهروز موسوی و لیلا فقهی برای بهترین تصویرسازی
تابش میرمیرانی، نجمالدین فرخیار، ژاله چاهکوتاهی و فرشید مثقالی برای بهترین صفحهآرایی
ابراهیم حقیقی، شهرام شهمیری و مهنوش مشیری برای بهترین طراحی روی جلد کتاب
مهرو نونهالی، مسعود سپهر و علی خسروی برای بهترین طراحی نشانه
منتخبین موزه هنرهای معاصر تهران:
جلال شباهنگی برای کوشش در ارائه تکنیک و شیوههای جالب فنی در آثار گرافیکی
فرشید مثقالی و علیاصغر محتاج برای کوشش در ارائه روشها و بیان هنرمندانه در آثار خود
تشویق اسدالله چهرهپرداز، آرمن استپانیان، امرالله فرهادی، عباس سارنج و احمد قلیزاده برای کوششهای هنرمندانهای که هر یک از جهاتی در آثار خود ارائه کرده بودند.
منتخبین ستاد تبلیغات جنگ:
جمال خرمینژاد برای طراحی پوستر «لبیک یا امام»
محمد خزائی برای طراحی پوستر «نصرت الهی»
حمید شریفی برای طراحی پوستر «جمال آفتاب»
احمد قلیزاده برای طراحی پوستر «لبیک»5
مجید قادری برای طراحی پوستر «شماره 17»
مصطفی گودرزی برای طراحی پوستر «زائرین»
ابوالفضل عالی برای طراحی مجموعه پوسترهایی که به نمایشگاه ارائه کرده بود.
منتخبین مجله فیلم برای بهترین اعلانهای سینمایی:
محسن سیدمحمودی برای طراحی پوستر فیلم «تنوره دیو»
ابراهیم حقیقی برای طراحی پوستر فیلم «گزارش یک قتل»
