ادب، احتیاط و تواضع
در گذشت آیتالله سیداحمد خوانساری
سیدمحمد حسین محمدی
ادب، احتیاط و تواضع را بهقدری رعایت میکرد که وقتی از امام خمینی (ره) درباره عدالت او سؤال کرده بودند، ایشان پاسخ داده بود: «درخصوص عصمت آقای خوانساری از من بپرسید چراکه عدالت وی محرز است». بعد از وفات امام جماعت مسجد سیدعزیزالله بازار تهران، عدهای از بازاریها از آیتالله بروجردی خواستند که شخص باکفایتی را بهعنوان امام جماعت مسجد معرفی کند. آیتالله سیداحمد خوانساری نیز به توصیه آیتالله بروجردی به تهران آمد و تا پایان عمر در این مسجد به اقامه نماز و تدریس مشغول بود.
آیتالله سیداحمد خوانساری یکی از کسانی بود که بعد از وفات آیتالله بروجردی بهعنوان مرجع تقلید معرفی شد. خودش ولی توصیه کرده بود که کسی او را با عنوان آیت الله خطاب نکند. شدت احتیاط او سبب شد تا در بسیاری از کنشهای سیاسی دخالتی نداشته باشد. با اینهمه چهرهای بود که تمام گروهها او را محترم میشمردند. آیتالله خوانساری در زمان سلطنت پهلوی چندین مرتبه از طریق دامادش توانسته بود کمکهای محدودی به انقلابیون بکند؛ ازجمله خبر گرفتن از وضعیت امام خمینی(ره) در ترکیه. در دوران پس از انقلاب نیز طبق برخی نقلها با توصیه ایشان بود که حجتالاسلام صادق خلخالی پیش از اتمام دورهاش، از سمت حاکم شرع دادگاههای انقلاب در اسفند 58 برکنار شد.
هرچند آیتالله خوانساری در علوم عقلی بروز و ظهوری نداشت اما او مسلط بر فلسفه بود؛ مهدی حائری شرح اشارات را نزد او آموخته بود و آیتالله منتظری نیز پای درس شوارق الالهام او شاگردی کرده بود.
بیشترین نمود علمی آیتالله خوانساری را باید معطوف به فقه دانست. دیدگاههای فقهی ایشان که در برخی موارد با فتوای مشهور علما نسبتی نداشت در کتاب «جامع المدارک» به قلم خود او نگاشته شده است. یکی از این فتاوای غیرمشهور، قول به جواز شطرنج بود. امام خمینی(ره) نیز در پاسخ به استفتای آیتالله قدیری درباره حلیت شطرنج به فتوای آیتالله خوانساری استناد کرد. پس از فوت آیتالله خوانساری در 30دی سال1363، حوزههای علمیه و بازار تعطیل شد و دولت یک هفته عزای عمومی اعلام کرد؛ امام خمینی(ره) و بسیاری از علمای دیگر نیز در ابراز تسلیت، بیانیههای مفصلی دادند. محتوای آن بیانیهها نشان از عظمت علمی و عملی آیتالله خوانساری دارد.