تاب آوری/اختلال پانیک

محبوبه خوزان_روانپزشک و استادیار دانشگاه

اختلال پانیک یا هراس اختلالی اضطرابی است که مشخصه آن وقوع حملات مکرر، خودبه‌خودی و غیرمنتظره پانیک(هراس) است. حمله هراس، دوره زمانی از تجربه ترسی شدید است که فرد طی آن حداقل 4علامت از 13علامتی را که ذکر خواهد شد به‌طور ناگهانی تجربه می‌کند. این علایم اغلب درعرض چند دقیقه به اوج می‌رسد. علایم شامل تپش قلب، تعریق، لرزیدن، احساس تنگی نفس، احساس خفگی، درد یا فشار در قفسه سینه، تهوع یا احساس ناراحتی در شکم، احساس سبکی سر یا عدم‌تعادل، مسخ شخصیت یا مسخ واقعیت، ترس از دست دادن کنترل یا دیوانه شدن، ترس از مرگ، بی‌حسی یا مورمورشدن، لرز یا گرگرفتگی است. فرد بیمار حملات ذکرشده را حداقل به‌مدت یک‌ماه تجربه کرده و نگران بروز حمله مجدد یا عواقب ناشی از حملات است. سایر علایم احتمالی شامل سردرد، سردی دست‌ها، اسهال، بی‌خوابی، ضعف، افکار مزاحم و دغدغه‌های ذهنی است. نکته مهم در بررسی این بیماران، توجه به بیماری‌های جسمی مانند  بیماری‌های قلبی، ریوی و سوءمصرف موادی نظیر حشیش است. شیوع این اختلال 1تا 4درصد و در زنان و در سنین جوانی شایع‌تر است. از علل احتمالی آن می‌توان به عوامل زیست شناختی (مانند  اختلال در عصب رسانه سروتونین مغز)، ژنتیک و استرس‌های روانی اجتماعی( مانند طلاق) اشاره کرد. مصرف نوشیدنی‌های کافئین دار مانند  قهوه و چای می‌تواند سبب تشدید حملات هراس شود. اختلال هراس اغلب مزمن یا عودکننده است و درصورت درمان نشدن می‌تواند منجر به عواقبی نظیر افسردگی، سوءمصرف الکل یا بروز افکار خودکشی شود. در درمان این اختلال می‌توان از دارودرمانی و روان درمانی‌هایی مانند درمان شناختی رفتاری استفاده کرد. ذکر این نکته ضروری است که این حملات با وجود شدید و ترسناک بودن، تهدیدکننده حیات نیستند و با اطمینان بخشی و استفاده از تکنیک‌های رفتاری بدون ایجاد عارضه جدی پایان می‌یابند.