فرار کوزیکچین از تهران به لندن

  آرش نهاوندی
 
روزنامه نیویورک تایمز در تاریخ 24اکتبر 1982(22مهر 1361) یکی از اخبار مهم خود را به فرار یک دیپلمات ارشد از سفارت شوروی در تهران، به بریتانیا اختصاص‌داد. به نوشته این روزنامه، مقامات بریتانیایی معتقدند که این دیپلمات فراری از سفارت شوروی در تهران، به‎‌‎دلیل ارتباطات با مقام‎‌‎های ارشد اطلاعاتی شوروی و اعضای حزب توده در ایران، می‎‌‌تواند اطلاعات بسیار ذی‌قیمتی را در اختیار آژانس‎‌‎های اطلاعاتی کشورهای غربی بگذارد. این دیپلمات فراری با نام «ولادیمیر آندریوویچ کوزیکچین» شناخته‌می‎‌‎شود. مقامات دولتی بریتانیا اعلام کردند که به این دیپلمات روس اجازه حضور در بریتانیا داده شده‌است. به گفته مقامات بریتانیایی او یکی از دیپلمات‎‌‎های ارشد شوروی پناهنده به بریتانیاست و مدت‎‌‎ها بود که مقامی این‌چنین بلند‌پایه از اتحاد شوروی برای همکاری با غربی‎‌‎ها ابراز تمایل نکرده‌بود. مأموران امنیتی آمریکا در لندن اکنون منتظر مجوز مقامات امنیتی بریتانیا برای گفت‎‌‎وگو با کوزیکچین هستند. برخی کارشناسان بر این باورند که کوزیکچین دارای ارتباطات نزدیکی با سازمان اطلاعاتی شوروی «کا.‌گ.‌ب» و حزب توده ایران بوده است و در این کشور ماموریت‎‌‎های مهمی را انجام داده‌است. به همین دلیل مقامات اطلاعاتی و امنیتی غربی معتقدند که وی می‎‌‌تواند اطلاعاتی از فعالیت‎‌‎های شوروی و احزاب وابسته به این کشور در خاورمیانه در اختیار غربی‎‌‎ها قرار دهد. (کوزیکچین در لندن اطلاعات مهمی از فعالیت‎‌‎های حزب توده در ایران در اختیار منابع امنیتی غربی قرار‌داد. گفته می‎‌‎شود این اطلاعات زمینه فروپاشی حزب توده در ایران را فراهم کرد) مقاماتی که نخواستند نام آنها فاش شود گفتند که کوزیکچین در‎‌‎ماه ژوئن(تیرماه) تهران را به مقصد لندن ترک کرده و مدتی در نزدیکی لندن نگهداری می‎‌‎شده و تنها چند روز است به شهر لندن آمده است.
به‎‌‎دلیل موقعیت استراتژیک ایران در خاورمیانه(که با اتحاد شوروی از شمال هم‌مرز است)، مقامات آمریکایی و غربی از زمان وقوع انقلاب سال1979(1357) تحولات و تحرکات سیاسی حزب توده (نزدیک‎‌‎ترین حزب در ایران از نظر گرایش سیاسی به اتحاد شوروی) را در ایران زیرنظر داشتند. فرار کوزیکچین به لندن از سوی دیگر می‎‌‌تواند به غرب کمک کند تا به روابط میان ایران و شوروی (از طریق افشای گزارش‎‌‎های مربوط به فعالیت‎‌‎های حزب توده در ایران) خدشه جدی وارد کند.