خطر در کمین مردان جوان راننده است

بر اساس آمارهای رسمی، هرساله معمولا حدود سه‌چهارم کشته‌های تصادفات رانندگی را مردان تشکیل می‌دهند؛ آن هم درحالی‌که با آموزش، فرهنگ‌سازی‌ و رعایت موارد ایمنی، می‌توان از مرگ سالانه بیش از ۱۰هزار مرد ایرانی در جاده‌ها پیشگیری کرد. سرهنگ عین‌الله جهانی ـ معاون اجتماعی و فرهنگی ترافیک پلیس راه ناجا ـ ابتدا از گروه مولد جامعه یعنی افراد بین ۱۸ تا ۴۰ساله صحبت می‌کند که به علت حضور در معابر، بیش از دیگران در معرض خطر تصادف و مرگ هستند. در داخل شهر هم اوضاع خوب نیست و عابران پیاده بیشترین آمار فوتی تصادفات شهری را به ‌خود اختصاص داده‌اند؛ موتورسواران و رانندگان وسایط نقلیه نیز در رده‌های بعدی مرگ‌ومیرهای ناشی از تصادف و حوادث رانندگی درون‌شهری قرار دارند. به گفته او، در معابر برون‌شهری و داخل‌شهری نیز بیشترین افرادی که آسیب می‌بینند، کسانی هستند که از کمربند ایمنی استفاده نمی‌کنند.

علت وقوع بیش از ۷۰درصد حوادث و تصادف‌ها، خطاهای انسانی رانندگان و عابران پیاده است. آماری که عین‌الله جهانی به آن اشاره می‌کند، نشان‌دهنده عمق مشکلات فرهنگی ما در بخش رانندگی‌است.

 معاون اجتماعی و فرهنگی ترافیک پلیس راه ناجا حوادث ناشی از خطاهای انسانی را به 2دسته «بی‌مبالاتی» و «بی‌احتیاطی» تقسیم می‌کند. در این تقسیم‌بندی، بی‌احتیاطی، عملی‌است که در آن کاربر ترافیکی به آنچه در قانون نسبت به انجام آن توصیه شده است، توجهی نمی‌کند؛ مثل حرکت بین خطوط، توجه به جلو هنگام رانندگی، رعایت حق‌تقدم و... که بی‌توجهی به آنها وقوع حوادث رانندگی را رقم می‌زند. دسته دیگری از خطاهای انسانی که عین‌الله جهانی از آن به‌عنوان بی‌مبالاتی یاد می‌کند، مربوط به مواردی‌است که افراد، کارهایی را که به لحاظ قانونی و حقوقی، از انجام آن منع شده‌اند و ممکن است به ‌خود آنها یا دیگران آسیب برساند، انجام می‌دهند. به گفته او، سرعت غیرمجاز، انحراف و تجاوز به چپ در راه‌های دوطرفه و... در رده بی‌مبالاتی قرار‌می‌گیرند. قانون‌گذار، بر اساس قوانین راهنمایی و رانندگی، رانندگان و حتی عابران پیاده را از عبور از چراغ قرمز منع کرده و برای درامان‌ماندن از حوادث احتمالی، به آنها تأکید می‌کند که نکات ایمنی را رعایت کنند. به گفته جهانی، کاربران ترافیکی که مرتکب چنین خلافی می‌شوند نیز جزو افراد بی‌مبالات به شمار می‌آیند. به ‌گفته معاون اجتماعی و فرهنگی ترافیک پلیس راه راهور ناجا، این دسته از افراد با اقدامات نسنجیده خود خسارات مالی و جانی به بار می‌آورند که از عمق و شدت بالایی برخوردار است. به گفته او، استفاده از وسیله نقلیه معیوبی که هرآن امکان دارد لاستیکش بترکد، برف‌پاک‌کن یا سیستم روشنایی معیوب دارد و... بدون استثنا در رده بی‌مبالاتی قرار می‌گیرد.

داستان تصادف‌های ناتمام فقط به خطاهای انسانی ختم نمی‌شود؛ نقص‌های مکانیکی وسیله نقلیه هم یک پای دیگر وقوع تصادف‌های رانندگی‌است که سلامت افراد را قربانی می‌کند. بنا بر توضیحات معاون اجتماعی و فرهنگی ترافیک پلیس راه راهور ناجا، نقص وسیله نقلیه 2نوع است؛ نوع اول، نقص فنی حادث است که به‌صورت لحظه‌ای رخ می‌دهد. اگر لاستیک وسیله نقلیه‌ای به صورت آنی پاره شود یا ترمزی که از قبل سالم بوده، به صورت آنی از کار بیفتد، حادثه به‌وجودآمده باعث سلب مسئولیت از راننده نمی‌شود اما چون عمدی در کار نبوده است، از نظر کیفری، مسئولیتی متوجه او نیست.

نوع دوم نقص فنی که جهانی به آن اشاره می‌کند، نقص فنی مستمر خودرو است. در این نوع نقص که به گفته او رفع‌نکردن آن باز هم نوعی بی‌مبالاتی به شمار می‌رود، اگر راننده بداند عاج لاستیکش مشکل دارد یا خودرو نقصی داشته باشد که او از آن آگاه باشد اما با وجود آگاهی از وجود چنین مشکلی باز هم از خودرو استفاده کند، جان عده‌ای را به خطر خواهد انداخت.

طبیعی‌است که خودروسازان و شرکت‌های اقماری که برای آنها فعالیت می‌کنند (مثل کارخانه‌های تولید قطعه)، باید روی استاندارد و سلامت‌بودن قطعه، نظارت داشته باشند؛ همان بحثی که جهانی هم با صراحت در مورد آن صحبت می‌کند؛ «اگر تصادف به‌دلیل نقص موجود در یکی از قطعات خودرو صورت گیرد و برای کارشناس تصادف مسجل شود که نقص موجود در قطعه در شکل‌گیری حادثه مؤثر بوده است، نسبت به تعیین سهم تقصیر مسئولان و متصدیان اقدام خواهد شد و بر اساس نظر کارشناس تصادف، رسیدگی لازم در مراجع قانونی ذی‌صلاح از طریق محاکم قضایی انجام می‌شود. در نهایت، سازمان یا متصدیان مسئول، مکلف به تأمین خسارات جانی و مالی ایجادشده هستند.»