تبعات تصمیم مجلس

   ربیعی: مسئولیت هرگونه تصمیم درباره برجام  براساس اصل۱۷۶ قانون اساسی فراقوه‌ای است

 طرحی که دیروز مجلس یازدهم  به‌نام طرح «اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها» تصویب کرد، ادامه حرکتی بود که جریان مخالف برجام از مجلس نهم شروع کرده بود. همان‌هایی که در مجلس دهم برجام را نمادین به آتش کشیدند، دیروز پس از آنکه دولت را ملزم به خروج از پروتکل الحاقی کردند، فریاد ‌الله‌اکبر سر دادند. همزمان در بازار روند کاهش قیمت‌ ارز و دلار، وارونه شد. در همان ساعات سخنگویان دولت، وزارت خارجه و سازمان انرژی اتمی اعلام کردند مخالف این طرح هستند و نظرات دولت در این طرح منعکس نشده است.
مجتبی ذوالنوری که هم‌اکنون رئیس کمیسیون امنیت ملی است، همراه جمعی دیگر از نمایندگان طیف پایداری در مجلس دهم در اقدامی نمادین برجام را به آتش کشیده بودند و دیروز در مجلس از تصویب طرح دوفوریتی مذکور سرخوش بودند. برجام از همان تیرماه سال94 به محل تنازع و رقابت سیاسی میان مدافعان و مخالفانش بدل شد و حال که 5سال از آن می‌گذرد با تغییر ریاست‌جمهوری آمریکا و تقویت امیدها به ثمردهی‌اش، مجددا به محل مناقشه تبدیل شده و به زخمی سیاسی می‌ماند که در آستانه انتخابات 1400سر باز کرده است.
یک‌ماه پس از تصویب این قانون در مجلس، دولت جمهوری اسلامی ایران موظف است درصورت عدم‌اجرای کامل تعهدات کشورهای طرف توافق ازجمله کشورهای ۱+۴ (آلمان، فرانسه، انگلستان، چین و روسیه) توافق هسته‌ای در قبال ایران، نظارت‌های فراتر از پادمان ازجمله اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی را متوقف کند. مالک شریعتی، نماینده مردم تهران در مجلس بعد از تصویب این طرح با اشاره تلویحی به توقف بازرسی‌ها نوشت: بازرسان آژانس، به سلامت! 
به گزارش همشهری، برخی حقوقدانان بین‌الملل مثل رضا نصری صبح روزی که مجلس قصد ورود به این طرح را داشت، هشدار دادند اگر اجرای پروتکل الحاقی را متوقف و بازرس اخراج کنید، 2ماه دیگر آقای بایدن همین موضوع را به نخستین نقطه اجماع علیه ایران تبدیل می‌کند و برای ملزم کردن ایران به اجرای پروتکل و بازگرداندن بازرسان از شورای امنیت سازمان ملل قطعنامه خواهد گرفت؛ چین و روسیه هم رأی خواهند داد! او بعد از تصویب طرح در مجلس هم نوشت: 2ماه دیگر یک قطعنامه از شورای امنیت می‌گیرند، آن‌وقت باید امتیاز بدهید، آن قطعنامه را لغو کنید! 
میخائیل اولیانوف، نماینده دائم روسیه در سازمان ملل که در 3سال گذشته‌ای که آمریکا از برجام خارج شده، در هر مقطعی در جبهه ایران ایستاده و موضع‌گیری کرده بود یک روز قبل از ورود مجلس به این مصوبه نوشته بود: «علت و انگیزه این تقاضا قابل درک است، اما احساسات و هیجانات همیشه به یافتن راه‌حل‌های درست کمک نمی‌کند. پروتکل الحاقی در جهت منافع همه ازجمله تهران است.»

مشت‌های گره کرده
نمایندگان دیروز با مشت‌های گره کرده و شعارهای مرگ بر اسرائیل و مرگ بر آمریکا و در فضایی که یادآور تجمعات اعتراضی علیه برجام در سال94 بود، با رأی به کلیات و جزئیات طرحی که زمینه‌ساز خروج ایران از پروتکل الحاقی است، زمینه پایان دادن به برجام را مهیا کردند، اما در خارج از بهارستان، نمایندگان به نقض قانون و تخطی از اصول 176، 110 و 75 قانون اساسی متهم شدند.
از جمعه گذشته که شهیدمحسن فخری‌زاده، چهره تأثیرگذار صنعت هسته‌ای - دفاعی در آبسرد ترور شد، تا دیروز مجلسی‌ها در لوای طرح اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها کمر به پایان دادن به تعهدات ایران در برجام بسته و به‌دنبال اخراج بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هستند.
دیروز ابوالفضل عمویی، سخنگوی کمیسیون امنیت ملی مجلس در توضیح اهداف طرح مجلس گفت: هدف  این طرح مقابله با تحریم‌هایی است که از سوی کشورهای غربی اعمال شده است. باید این اعمال تحریم‌ها را هزینه‌مند کرد، تحریم علیه ایران رفتار بی‌هزینه‌ای نخواهد بود، تغییر محاسبه‌ غلط دشمنان هدف این طرح است باید به‌نحوی پیش رفت که نه‌تنها اعمال تحریم هزینه‌مند شده که تخریب امنیت مردم و به شهادت رساندن دانشمندان هسته‌ای و مقام سیاسی کشور هم رفتار بی‌هزینه‌ای تلقی نشود.
اگرچه محمدباقر قالیباف رأی به کلیات طرح 9ماده‌ای خروج از پروتکل الحاقی را دستاورد مجلس انقلابی خواند که می‌خواهد در رأس امور باشد، اما در آن سوی میدان، این اقدام مجلس، خارج از اختیارات قوه مقننه خوانده شد و علی ربیعی، سخنگوی دولت در این‌باره گفت: مسئولیت هرگونه تصمیم درباره برجام و برنامه‌های هسته‌ای براساس اصل۱۷۶ قانون اساسی فراقوه‌ای بوده است و هیچ نهاد و قوه‌ای به‌تنهایی نمی‌تواند خارج از این چارچوب اقدام کند.

کدام بازی یک‌طرفه؟
به هر روی پیغام‌ها و پسغام‌های صاحب‌نظران برجام و مذاکرات هسته‌ای یکی بعد از دیگری رسانه‌ای می‌شد، اما رئیس مجلس از تریبون مجلس اعلام کرد: تصویب کلیات طرح اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از منافع ملت ایران حاوی این پیغام بود که بازی یک‌طرفه به پایان رسیده است.
قالیباف دیروز با تصویب طرح مذکور شعار بازگشت مجلس به رأس امور را داد، اما در داخل همان مجلس تذکرهایی درباره عدول پارلمان از حوزه اختیاراتش داده شد؛ چنانچه غلامرضا نوری در جریان بررسی کلیات طرح اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از منافع ملت ایران با استناد به اصول ۷۵، ۱۱۰ و ۱۷۶ قانون اساسی در اخطاری گفت: طبق اصل۱۷۶ به‌منظور تامین منافع ملی و پاسداری انقلاب اسلامی و تمامیت ارضی، شورای‌عالی امنیت ملی با وظایفی تشکیل شده است، اما ما در قالب این طرح هیچ محلی برای شورای‌عالی امنیت ملی نگذاشته‌ایم؛ حال اینکه این طرح یک تصمیم برای موضوعات فنی و اقتصادی نیست و تصمیمی ملی محسوب می‌شود.
وی ادامه داد: در قانون اساسی صراحتا وظایف شورای امنیت ملی پیش‌بینی شده است و موارد متعددی را ذکر کرده، تصمیم‌گیری در موضوعات مهم و حساس کشور به اتخاذ تصمیمات روزانه و ساعتی نیاز دارد و منوط کردن به پروسه طولانی خلاف ۱۷۶ قانون اساسی است. همچنین این طرح با اصول۱۱۰ و ۷۵ قانون اساسی نیز مغایرت دارد. محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی در پاسخ به این اخطار گفت: این اخطار را طبق اصل۱۷۶ وارد نمی‌دانم؛ چون ما در مجلس شورای اسلامی اختیار داریم و حق و وظیفه مجلس است که در هر موضوعی در کشور دخالت کرده و تصمیم‌گیری کند. این ذات مجلس در رأس امور است؛ البته مهم این بوده که این طرح مغایرتی با قانون اساسی و شرع نداشته باشد.

باید مانند کره‌شمالی و پاکستان باشیم 
طرح اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها به صیانت از منافع ملت ایران ۹ ماده دارد که در آن دولت موظف به ذخیره و تولید سالانه ۱۲۰کیلوگرم اورانیوم با غنای ۲۰درصد شده و سازمان انرژی اتمی ماهانه ۵۰۰کیلوگرم اورانیوم غنی‌سازی‌ با سطح پایین باید نگهداری و تولید کند. بهره‌برداری از کارخانه تولید اورانیوم فلزی در اصفهان، بهینه‌سازی‌ رآکتور آب سنگین اراک و طراحی رآکتور آب سنگین ۴۰مگاواتی دیگر با هدف تولید رادیو ایزوتوپ‌های بیمارستانی در این طرح پیش‌بینی شده است.
در طرح کمیسیون برای خروج دولت از پروتکل الحاقی 2‌ماه فرصت درنظر گرفته شده بود، اما در نشست بعدازظهر دیروز مجلس علیرضا زاکانی، نماینده تهران و چهره شناخته شده جریان دلواپسان برجام پیشنهاد کاهش این زمان به یک‌ماه را مطرح و مجلس نیز با اکثریت آرا با آن موافقت کرد. از دیگر موافقان این ایده محمدرضا صباغیان، نماینده بافق بود، او در این‌باره گفت: نشستن و تماشا کردن مشکلی را حل نمی‌کند باید یا مانند کره‌شمالی و پاکستان یا مصر و لیبی باشیم. فرصت ۲ماهه دادن به دشمن برای لغو تحریم‌ها زیاد است و نباید به آنها فرصت داد.

   برهم زدن آرامش روانی مردم، بازی در میدان دشمن است

رئیس جمهور روز گذشته در جلسه ستاد هماهنگی اقتصادی دولت گفت: آنها که در طول دو و نیم سال اجرای سیاست ضد ایرانی فشار حداکثری نتوانستند به هدف متوقف کردن اقتصاد ایران برسند امروز از آرامش و روند بهبود در اقتصاد ایران عصبانی‌اند و می‌خواهند در این چند هفته امواج منفی به اقتصاد بفرستند. حسن روحانی تاکید کرد: مردم اطمینان دارند که مقاومت اقتصادی نتیجه داده و تحریم‌کنندگان ناچارند از راه خود برگردند به همین جهت پیش‌بینی‌ها نسبت به آینده مثبت شده و رفتارهای اقتصادی در بازارهای مختلف همین را نشان می‌دهد. رئیس جمهور بر این باور است که ایجاد نگرانی نسبت به آینده کشور و برهم زدن آرامش روانی مردم دقیقا بازی در میدان دشمن است.  او تصریح کرد: اگر چه این سختی‌ها و مشقات در دوره شیوع کرونا مسیر را برای دولت ناهموارتر ‌کرد اما نسبتا توانسته این موضوع را نیز خنثی کند و از این نظر همه می‌بایست مراقب اقدامات و اظهارات خود باشند که آرامش فضای اقتصادی کشور و امنیت خاطر مردم مورد خدشه قرار نگیرد.

سخنگوی وزارت خارجه: نظرات ما منعکس نشد

سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت خارجه در نشست خبری دیروز خود به طرح مجلس اشاره کرد و گفت: شک نداریم که نمایندگان مجلس به‌دنبال احقاق حقوق ملت هستند. مجلس عصاره فضایل ملت است و تردیدی نداریم به‌دنبال حفاظت از حقوق ملت است، ولی درباره این طرح، دولت نظرات خود را بیان کرده و به‌صراحت تأکید کرده که موافق این طرح نیست.  چراکه این طرح ضروری و مفید نیست و معلوم نیست حقوق ملت با این طرح محقق شود. متأسفیم نظرات ما منعکس نشده است و مجلس مسیر دیگری را طی کرده است.  امیدواریم نظرات کارشناسی وزارت خارجه لحاظ شود.

سخنگوی دولت: این طرح تحریم‌ها را دائمی‌ می‌کند

علی ربیعی، سخنگوی دولت با اشاره به طرح مجلس گفت: به‌نظر دولت، موضوع از اختیارات شورای‌عالی امنیت ملی است و مسئولیت هرگونه تصمیم درباره برجام و برنامه‌های هسته‌ای براساس اصل۱۷۶ قانون اساسی فراقوه‌ای بوده است و هیچ نهاد و قوه‌ای به‌تنهایی نمی‌تواند خارج از این چارچوب اقدام کند. مجلس هم نمی‌تواند در این موضوعات وارد شود و قطعا شورای نگهبان در مورد این طرح به این موارد توجه خواهد کرد و به محدودیت‌های قانونی، ملاحظات و مصلحت‌های ملی توجه خواهد شد. آنچه در عنوان طرح نمایندگان محترم آمده، برداشتن تحریم‌ها‌ست. انباشت اورانیوم با غنای ۲۰درصد و همینطور عدم‌اجرای پروتکل الحاقی منجر به دائمی‌شدن تحریم‌ها می‌شود، در این‌صورت به مذاکرات هسته‌ای و برجام نیازی نمی‌بود. ما قبل از برجام، پروتکل الحاقی را اجرا نمی‌کردیم و صدها کیلوگرم اورانیوم با غنای ۲۰درصد در اختیار داشتیم اما همچنان ذیل سخت‌ترین تحریم‌های چندجانبه شورای امنیت سازمان ملل متحد بودیم. بنابراین اگر هدف از طرح آنطور که در عنوان آن آمده «اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها» باشد، براساس تجربه‌های پیشین، این طرح شامل کیفیت غنی‌سازی‌ و عدم‌اجرای پروتکل الحاقی، کمکی به لغو تحریم‌ها نمی‌کند.

سخنگوی سازمان انرژی اتمی: ابهامات افزایش می‌یابد

بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی در صحن مجلس گفت:‌ اجرای پروتکل الحاقی هیچ مشکلی را در روند غنی‌سازی‌ ایجاد نمی‌کند، اما عدم‌اجرای آن باعث تردید و ابهام نسبت به برنامه هسته‌ای ایران خواهد شد. در این شرایط سخت آنچه مهم‌تر از همه‌‌چیز است، حفظ و تقویت انسجام ملی است. دشمن از تمامی امکاناتش ازجمله فشار اقتصادی و ترور و سیاست‌های شیطانی علیه جمهوری اسلامی ایران استفاده می‌کند. لازم است برای انسجام، امید را در بین مردم تقویت کرد، تزریق ناامیدی در جهت منافع کشور نیست و مأیوس‌کردن مردم باعث می‌شود در زمین دشمن بازی کنیم.