کرونا و سکته مغزی ارتباطی با هم ندارند

سیدمحمدعلی اکبریان_متخصص مغز و اعصاب

آمار دقیق و حساب‌شده‌ای نیست که تأیید کند ارتباطی بین کرونا و سکته مغزی وجود دارد. نه در ایران که در هیچ یک از منابع جهانی هم این رابطه اثبات نشده است. متأسفانه بعد از اینکه تست کرونای بیماری مثبت می‌شود، اگر همزمان به بیماری دیگری مبتلا شود، این دو را به هم ربط می‌دهد. اگر کسی کرونا داشته باشد و شست پایش درد کند، آن را به کرونا ربط می‌دهد. آمارهایی که از ارتباط بین کرونا و سکته مغزی داده می‌شود، جنبه علمی ندارد. کرونا و سکته مغزی در یک شرایط می‌تواند با هم ارتباط داشته باشد، اینکه پاتولوژی و آسیب‌شناسی نشان بدهد که بسته شدن رگ‌های مغزی به‌دلیل کرونا بوده است.
این نگرانی وجود دارد که چرا آمار سکته مغزی در بین جوانان بالا رفته است، اما سکته مغزی فقط مخصوص بزرگسالان نیست. درست است که 90درصد سکته‌های مغزی بین افراد بزرگسال اتفاق می‌افتد و فقط 10درصد این سکته‌ها به گروه سنی جوانان اختصاص دارد اما ما در بین کودکان هم سکته مغزی را می‌بینیم، حتی کودکان سه ساله هم دچار سکته مغزی می‌شوند. دلیل سکته مغزی هم مشخص است. در بین جوانان و کودکان این سکته به‌خاطر ضربه، ناهنجاری‌های عروقی، بیماری‌های مزمن، ژنتیک، سندروم ‌داون و... اتفاق می‌افتد، نه کرونا. ممکن است کسی که کرونا گرفته، دچار سکته مغزی هم شود ولی نمی‌شود این دو را به هم ربط داد. مثل این می‌ماند که یکی تب ‌مالت بگیرد و همزمان دچار ریزش مو شود. می‌شود گفت که ریزش موی او به‌خاطر بیماری تب مالت است؟
راهی برای پیشگیری از سکته‌ مغزی در سن پایین وجود دارد؟ راهی برای پیشگیری از سکته مغزی وجود ندارد، باید بیماری‌های زمینه‌ایِ افراد، شناخته شود. کسی که احساس می‌کند بیماری قلبی دارد یا دچار بیماری‌های ژنتیک است، اختلالات چربی یا کروموزی دارد یا دچار نواقص عروقی است، با مراجعه به پزشک می‌تواند از بروز سکته مغزی جلوگیری کند. افرادی که علائم پیش‌رس دارند، با ضعف یک‌طرفه بدن، ضعف در بینایی یک‌طرفه و سردرد ناگهانی مواجه هستند، می‌توانند خوب شوند. اما مسئله آنهایی هستند که علائم ندارند. نمی‌شود همه افراد جامعه را غربالگری کرد تا آنهایی را که مستعد سکته مغزی هستند، شناسایی کنیم. فقط می‌توانیم توصیه کنیم افرادی که یکی از بستگانشان در سن جوانی دچار سکته مغزی شده‌ یا مشکلات ژنتیک دارند یا دچار اختلالات متابولیک هستند، به پزشک مراجعه کنند.
با توجه به بحث‌هایی که درباره کرونا و سکته مغزی می‌شود و این دو بیماری را به هم ربط می‌دهند، شاید بعضی‌ از بیمارانی که کرونا دارند، این استرس را هم داشته باشند که نکند سکته مغزی کنند. این استرس آسیب زننده است و خود می‌تواند عامل سکته مغزی شود؟
 استرس به‌خودی خود نمی‌تواند عامل سکته مغزی باشد اما اگر استرس سبب شود، فشار خون افراد بالا برود، این احتمال وجود دارد که آنها به سکته مغزی دچار شوند.
اگر فردی در کنار ما دچار سکته مغزی شد، می‌توانیم به او کمکی کنیم؟ بله می‌شود، بهترین کمک این است که او را به پزشک برسانیم. در فضای مجازی می‌بینیم که بعضی از افراد توصیه‌هایی را به افراد دارند ولی مردم فقط به توصیه‌هایی توجه کنند که توسط جوامع پزشکی ارائه می‌شود نه افراد سودجو. درباره ام‌اس تنها مرجع انجمن ام‌اس یا در بیماری صرع مرجع اصلی انجمن صرع است و فقط این انجمن‌ها هستند که می‌توانند اظهارنظر کنند. در فضای مجازی توصیه‌های پزشکی عجیبی می‌شود، مثلا اینکه به بیماران آسمی گفته می‌شود عنبرنسا استفاده کنند، این توصیه‌ها مردم را بدبخت می‌کند. پزشک عمومی چه کاره است که کلاس آموزشی می‌گذارد و از 30نفر یک میلیون تومان می‌گیرد و به آنها توصیه‌هایی می‌کند که در تخصصش نیست. متأسفانه فضای مجازی صحنه جولان دلالان است. با توجه به همین مسائل است که توصیه می‌کنم افراد به پیشنهادهایی که در فضای مجازی درباره سکته مغزی می‌شود، توجهی نکنند. برای هر کسی در هر سنی که دچار سکته مغزی شود، زمان طلایی درنظر گرفته شده است. این زمان که به گلدن تایم معروف است، 3ساعت است. در این زمان باید کسی که دچار سکته مغزی شده است، به مراکز درمانی منتقل شود. 50درصد کسانی که دچار سکته مغزی می‌شوند اگر در این 3ساعت تحت درمان قرار گیرند، این شانس را دارند که از پیشرفت بیماری‌شان و استمرار سکته جلوگیری شود. باید نزدیکان به بیمار توجه کنند که نباید بدن بیمار بعد از سکته گرم شود، سعی کنند بدن بیمار سرد شود. با سرد شدن بدن، نیاز مغز به اکسیژن کم می‌شود. باید از دادن جوشانده‌های خانگی، دم کرده زعفران، دادن مکمل و هر چیز دیگری که مردم در طبابت‌های خانگی به بیماران می‌دهند، خودداری کرد. باز هم توصیه می‌کنم مهم‌ترین کار این است که بیمار به مراکز درمانی منتقل شود. در این مراکز بعد از سی‌تی اسکن تشخیص می‌دهند که فرد دچار خونریزی مغزی یا لخته‌شدن در رگ‌های مغزی شده است و براساس آن درمان را انجام می‌دهند.