نمک چه ارتباطی با پوکی استخوان دارد؟

پروانه بندپی؛ روزنامه‌نگار

استخوان‌ها در سنین کودکی تا میانسالی معمولا وضعیت مناسبی دارند، اما با افزایش سن، تراکم استخوان‌ها کاهش پیدا می‌کند که گاهی با دردهای استخوانی همراه است و درصورت عدم‌پیشگیری و مراقبت، به پوکی استخوان تبدیل می‌شود. رژیم غذایی نامناسب، یکی از عوامل خطر پوکی استخوان است و مصرف بیش‌ازحد نمک به‌دلیل دارا بودن سدیم یکی از مهم‌ترین مؤلفه‌های آن به شمار می‌رود. مهم‌ترین تأثیر نمک بر سلامت استخوان‌ها از طریق کلیه‌ها رخ می‌دهد. به‌طور کلی سدیم اضافی در بدن از طریق ادرار دفع می‌شود، اما همراه با آن مقدار زیادی کلسیم هم از بدن خارج می‌شود که یکی از اصلی‌ترین مواد معدنی برای ساخت و استحکام استخوان‌هاست.

عوامل مؤثر
توصیه سازمان جهانی بهداشت (WHO) برای مصرف روزانه نمک ۵ گرم (حدود یک قاشق چای‌خوری) است و نباید از این مقدار بیشتر شود اما بررسی‌ها نشان می‌دهد که ایرانی‌ها الگوی مصرف مغایر با این توصیه دارند و 2برابر میانگین جهانی نمک مصرف می‌کنند که نه‌تنها باعث ابتلا به پوکی استخوان می‌شود، بلکه افزایش فشار خون و بیماری‌های قلبی و ‌عروقی را هم به‌دنبال دارد. نکته‌ای که علیرضا استقامتی، فوق‌تخصص غدد درون‌ریز و متابولیسم هم به آن اشاره می‌کند و می‌گوید: «افراد، توده اسکلتی را از طریق ژنتیک به ارث می‌برند. اما عوامل دیگری هم در پوکی استخوان‌ها مؤثرند، ازجمله ورزش نکردن، تغذیه نامناسب و زیاده‌روی در مصرف نمک، کمبود ویتامین D، بعضی از بیماری‌ها و حتی مصرف برخی داروها.»
پریسا افشانه، کارشناس و مشاور تغذیه هم نسبت به کاهش سن پوکی استخوان در ایران هشدار می‌دهد و می‌گوید: «سن مبتلایان به 40رسیده و این می‌تواند يکی از تبعات بی‌توجهی به اهمیت مصرف روزانه لبنیات باشد.» او تأکید می‌کند: «علاوه بر کاهش مصرف نمک، مصرف درست و به‌قاعده لبنیات می‌تواند سلامت استخوان‌ها، دستگاه‌گوارش، تأمین کلسیم و پروتئین بدن، تأمین و جذب ویتامین D را تضمین کند.»

جایگزین‌های مناسب نمک
برای جلوگیری از ابتلا به این بیماری، توصیه می‌شود که مصرف نمک تا حد ممکن کاهش پیدا کند و این به‌معنای کاهش مصرف مستقیم نمک نیست، بلکه باید به میزان نمک موجود در سایر محصولات خوراکی هم توجه کرد. متخصصان تأکید می‌کنند که برای کاهش مصرف نمک در زمان پخت غذا، چاشنی‌های طبیعی مانند آبلیمو، سیر و سبزیجات معطر مورد استفاده قرار بگیرد.