جیک سالیوان؛ مرد مذاکرات پشت پرده

انتخاب جیک سالیوان به‌عنوان مشاور امنیت ملی جو بایدن، اتفاق عجیبی نیست و بسیاری از چند هفته قبل حدس می‌زدند که  او در جایگاه مشاور امنیت ملی رئیس‌جمهور قرار گیرد. جک سالیوان به همراه آنتونی بلینکن به‌عنوان وزیر خارجه قرار است در تیم رئیس‌جمهور جدید آمریکا، طرحی نو در سیاست خارجی آمریکا دراندازند. سالیوان روز دوشنبه بعد از انتشار خبر انتصابش به‌عنوان مشاور امنیت ملی رئیس‌جمهور منتخب، در توییتی نوشت: «پرزیدنت بایدن به من آموخت که حفظ امنیت ملی در بالاترین سطح حکومت باید چطور باشد. حالا، ایشان از من خواسته‌اند که به‌عنوان مشاور امنیت ملی‌شان کار کنم. در این موقعیت، هر کاری که در توانم باشد برای حفظ امنیت کشورمان انجام می‌دهم.» سالیوان بعد از بلینکن به‌عنوان مشاور امنیت ملی بایدن در دوران معاون اولی او در دولت اوباما مشغول به‌کار شد و همین سابقه دوستی از آنها تیمی هماهنگ خواهد ساخت.
سالیوان 43ساله سابقه تحصیلی و کاری درخشانی دارد. او تحصیلکرده در رشته حقوق در دانشگاه «ییل» کانتیکت است، پژوهشگر دانشگاه آکسفورد بوده و به‌عنوان دفتردار استیون بریر، از قضات دیوان عالی ایالات متحده نیز فعالیت کرده است. در جریان رقابت‌های اولیه انتخاباتی۲۰۰۸ جیک سالیوان ابتدا از نامزدی هیلاری کلینتون در انتخابات حمایت کرد و در تیم او به‌عنوان مشاور ارشد مشغول شد اما سپس در جریان انتخابات عمومی به تیم باراک اوباما پیوست و مشاور ارشد این تیم شد. به‌دنبال پیروزی باراک اوباما در انتخابات و انتصاب هیلاری کلینتون به سمت وزارت خارجه، سالیوان در وزارت خارجه مشغول به‌کار و به‌سرعت به یکی از مشاوران مورد اعتماد کلینتون تبدیل شد. سالیوان تقریبا در تمامی ۱۱۲سفر خارجی کلینتون، او را همراهی کرد و نقش مهمی در جهت‌گیری سیاسی آمریکا در قبال لیبی، سوریه و میانمار داشت.
فارغ از اینها، از سالیوان به‌عنوان مرد گفت‌وگوهای پشت پرده ایران و آمریکا یاد می‌شود؛ فردی که سنگ‌بنای دوره تازه مذاکرات هسته‌ای در سال2013 را البته از یک‌سال قبل از آن گذاشت. به همین دلیل است که حضور او در پست مشاور امنیت ملی رئیس‌جمهور جدید آمریکا را دلیل محکمی برای تصمیم بایدن به بازگرداندن آمریکا به برجام می‌دانند.
جرقه دور جدید گفت‌وگوهای هسته‌ای ایران و قدرت‌های بزرگ که در نهایت به امضای برجام در سال2015 منتهی شد، در واقع در سال2012 زده شده بود. خبرگزاری آسوشیتدپرس دی‌ماه سال1392 همزمان با مذاکرات هسته‌ای در گزارشی از  آغازگفت‌وگوهای پشت پرده ایران و آمریکا 15‌ماه قبل از آن خبر داد. طبق گزارش آسوشیتدپرس، زمانی که جیک سالیوان به‌ همراه هیلاری کلینتون در سفر بود، در جریان توقفی در پاریس،‌ بی‌سروصدا ناپدید شد. او چند روز بعد در مغولستان به تیم همراه هیلاری کلینتون پیوست.
منابع آگاه به آسوشیتدپرس گفتند که در این میان سالیوان به‌طور مخفیانه به عمان سفر کرده بود تا با مقام‌های ایرانی دیدار کند. این دیدار که در ‌ماه جولای سال۲۰۱۲ (تیرماه1391) صورت گرفت، یکی از نخستین دیدارهای رودرروی دولت اوباما با مقام‌های ایرانی بود و جیک سالیوان که سال۲۰۱۳ از وزارت خارجه به کاخ سفید منتقل شد، شخصا در برقراری این ارتباط نقش داشت. مقام‌های ارشد دولت اوباما پیش‌تر به آسوشیتدپرس گفته بودند که سالیوان به همراه چند مقام دیگر دست‌کم 5دیدار با مقام‌های ایرانی داشته‌ تا راه را برای توافق هسته‌ای میان ایران و 6قدرت جهانی هموار کند. سالیوان آن زمان 37ساله بود.
در سال2013، یک‌ماه قبل از انتقال سالیوان به کاخ سفید نیز او دیدارهایی با مقام‌های ایران داشت. به گزارش آسوشیتدپرس، او بار دیگر در یک سفر محرمانه سوار بر هواپیمایی نظامی شد و به عمان سفر کرد. در این سفر ویلیام برنز، معاون وزیر امور خارجه نیز او را همراهی می‌کرد. در عمان گروهی از مقام‌های ارشد ایرانی در انتظار آنها بودند. به نوشته آسوشیتدپرس دیدارهای ۲۰۱۲ و اوایل ۲۰۱۳ سالیوان با مقام‌های ایرانی بیشتر روی این مسئله متمرکز بود که آیا اصلا امکان آن وجود دارد که مقام‌های ایرانی و آمریکایی روزی با یکدیگر در یک اتاق حضور پیدا کنند؟ پس از آنکه در انتخابات ریاست‌جمهوری ایران، حسن روحانی پیروز رقابت‌ها شد، مسیر این گفت‌و‌گوها به سرعت تغییر کرد و روی برنامه هسته‌ای ایران متمرکز شد.
همین سابقه باعث شد بسیاری بگویند بازگشت سالیوان و دوستان او به کانون سیاستگذاری در دولت آمریکا، به‌معنای آغاز دور تازه مذاکرات میان تهران و واشنگتن خواهد بود.