دیپلماسی
طرحی برای لغو تحریم‌ها؟
یک روز بعد از انتشار اسامی تیم سیاست خارجی جو بایدن رئیس‌جمهور منتخب آمریکا، نمایندگان مجلس ایران طرحی را بررسی کردند که دولت را ملزم به انجام یک سری اقدامات توسعه‌ای در صنعت هسته‌ای می‌کند. ایران و 1+5 حدود 5سال قبل توافق هسته‌ای موسوم به برجام را به سرانجام رساندند اما با تغییر رئیس‌جمهور آمریکا، دونالد ترامپ به بهانه فاجعه‌آمیز بودن برجام از آن خارج شد تا ایران را مجبور به توافق جدید کند. با این حال ایران به این دلیل که نمی‌تواند با هر تغییر دولت در آمریکا توافقات را تجدید کند از مذاکره سر باز زد؛ حتی به قیمت بازگشت تحریم‌ها و کاهش شدید درآمد‌های نفتی و ارزش پول ملی. این در حالی است که حالا تیمی در آمریکا پیروز انتخابات شده که نویسندگان برجام هستند و به همین دلیل برجامی که به اغما رفته بود دوباره جان تازه گرفته است. البته نزدیکان جو بایدن گفته‌اند درصورتی بازگشت به برجام از سوی دولت آینده آمریکا محتمل است که مسائل منطقه‌ای و موشکی هم موضوع توافق باشد، دو روز قبل هم کاترین اشتون، مسئول اسبق سیاست خارجی اتحادیه اروپا درباره برجام 3 توصیه به بایدن کرده بود؛ نخست اینکه تیم خود را آماده‌سازی و تقویت کند، دوم برجام را به‌عنوان توافق اول قرار دهد نه توافق پایانی و دست آخر اینکه پایه برجام را روی اساس مستحکم‌تری قرار دهد. آنچه که اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها به‌دنبال آن هستند یعنی مذاکره دوباره بر سر برجام همان خواسته‌ای است که ترامپ 4سال آن را تکرار کرد اما ایران به این خواسته تن نداد، پس از پیروزی بایدن هم محمدجواد ظریف، وزیر خارجه گفته بود : اگر ایران قصد مذاکره دوباره را داشت 4سال قبل با ترامپ این کار را می‌کرد. با این حال همزمان با افزایش زیاده‌خواهی‌های اروپا و آمریکا دیروز ابوالفضل عمویی، سخنگوی کمیسیون امنیت ملی مجلس با اشاره به جلسه این کمیسیون گفت: در این جلسه طرح یک فوریتی اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها را مورد بحث و بررسی قرار دادیم. سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: براساس ماده۴ این طرح که در جلسه کمیسیون به تصویب رسید، سازمان انرژی اتمی ملزم به ایجاد کارخانه‌ای برای تولید اورانیوم فلزی خواهد شد. براساس توافق هسته‌ای ایران ملزم شد تا 10سال که 5سال آن سپری شده است اقدام به ساخت فلز اورانیوم نکند، همان زمان علی‌اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی گفته بود:ما یک‌بار فلز اورانیوم را ساختیم و اعلام کردیم که دیگر احتیاجی نداریم فلز اورانیوم بسازیم ولی روند ساخت آن را می‌دانیم و در عین حال، نیازی به ساخت آن نداریم.
صالحی کاربرد فلز اورانیوم و پلوتونیوم را دوگانه عنوان و تأکید کرده بود: فلز اورانیوم مصارف نظامی هم دارد؛ البته فلز اورانیوم تهی شده می‌تواند برای مصارف حفاظتی تولید شود. عمویی در رابطه با دیگر مصوبه کمیسیون اظهار کرد: همچنین براساس ماده۵ این طرح که با اصلاحاتی تصویب شد، سازمان انرژی اتمی موظف خواهد بود که نسبت به طراحی رآکتور ۴۰مگاواتی آب سنگین در مکانی مناسب اقدام کند.
ایران براساس توافق هسته‌ای مکلف شده بود که تنها یک رآکتور آب سنگین داشته باشد که این رآکتور با نام خنداب در دست ساخت است اما با روی کار آمدن دولت ترامپ و بازگشت تحریم‌های هسته‌ای عملا عملیات ساخت این رآکتور به بن‌بست رسیده بود، درحالی‌که ایران هشدار داده است درصورتی که اروپایی‌ها نسبت به نوسازی رآکتور اراک اقدام نکنند ایران ساخت مدل قبلی طراحی شده را در دستور کار قرار خواهد داد؛ مدلی که به ادعای غربی‌ها در نتیجه فعالیت آن به نسبت رآکتور جدید، پلوتونیوم قابل‌توجهی تولید می‌شود.
براساس طرح اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها که فوریت آن 12آبان به تصویب رسیده ایران ملزم است ظرفیت غنی‌سازی و تولید اورانیوم غنی‌سازی‌شده با سطح غنای متناسب هر یک از مصارف صلح‌آمیز کشور را، به‌میزان ماهانه حداقل 500کیلوگرم افزایش دهد. همچنین چنانچه تا 3ماه بعد از تصویب این قانون روابط بانکی ایران در اروپا و میزان خرید نفت آنها از ایران به شرایط عادی و رضایتبخش بازنگشته باشد، دولت مکلف است اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی را متوقف کند.
