کسب وکار
گفت‌وگوی اختصاصی همشهری با نایب‌رئیس اتاق اصناف در مورد برخی ابهامات فعالیت کسب و کارها
فعالیت مشاغل با کرکره نیمه‌باز تخلف است
با گذشت چند روز از اجرای مصوبات ستاد ملی مقابله با کرونا برای تعطیلی کسب و کارهای خارج از مشاغل گروه یک، برخی عرضه‌کنندگان کالا و خدمات با دور زدن این ممنوعیت‌ها و نیمه باز گذاشتن کرکره‌های محل کسب و کارشان به فعالیت ادامه می‌دهند.
این در حالی است که بر مبنای مصوبات مذکور و تأکید اتاق اصناف ایران تا 15آذر‌ماه جاری تنها فعالیت مشاغل و کسب و کارهای مشمول گروه یک بر مبنای پروتکل‌های بهداشتی و ضوابط ابلاغ شده مجاز خواهد بود و سایر مشاغل مشمول گروه 2 تا 4مجاز به فعالیت نیستند.
با ابراهیم درستی، نایب‌رئیس اتاق اصناف تهران و نماینده وزیر صنعت در اتاق اصناف در مورد کم و کیف فعالیت مشاغل و نحوه جبران خسارات وارده به واحدهای صنفی طی دوره تعطیلی حداقل 2هفته‌ای گفت‌وگو کرده‌ایم.
ساعت پایان کار مشاغل مشمول گروه یک چگونه تعیین شده است؟
در فهرست این گروه برخی مشاغل حیاتی مانند امداد، آتش‌نشانی، اورژانس و مراکز بهداشتی و درمانی، داروخانه‌ها و... قرار دارند که با توجه به ماهیت و نحوه خدمات ارائه شده توسط این مشاغل، فعالیت آنها بدون هیچ‌گونه محدودیت زمانی و به‌صورت شبانه‌روزی خواهد بود. علاوه بر آن برخی واحدهای صنفی که کالاها و خدمات ضروری مورد نیاز مردم در این ایام را ارائه می‌کنند مانند خواربار‌فروشی‌ها، فروشگاه‌های زنجیره‌ای، مراکز تعمیرات لوازم خانگی، گوشی تلفن همراه، تبلت و کامپیوتر، قطعات ید کی و خدمات خودرو، میوه فروشی و... در فهرست مذکور قرار دارند که حداکثر ساعت کار آنها تا ساعت 9شب آن هم با رعایت همه پروتکل‌های بهداشتی خواهد بود. علاوه بر آن برخی از این مشاغل و کسب و کارهای مشمول گروه یک در مراکز و پاساژها قرار گرفته‌اند که ساعت پایان کار آنها در توافق با هیأت‌مدیره این مراکز تعیین می‌شود و برخی از این مراکز ساعت فعالیت فروشگاه‌ها را از 10صبح تا 5یا 6 بعدازظهر تعیین کرده‌اند اما در هر صورت حداکثر زمان پایان کار این مشاغل ساعت 9شب خواهد بود.
علت فعالیت برخی واحدهای صنفی با کرکره‌های نیمه باز چیست؟
مشاغلی که مشمول گروه یک هستند نه‌تنها منعی برای فعالیت در ساعت مقرر و برمبنای پروتکل‌های بهداشتی ندارند، بلکه ملزم به ارائه خدمات به مردم هستند. اما در مورد مشاغل مشمول گروه بندی 2تا 4هرگونه فعالیت واحدهای صنفی برمبنای ابلاغیه ستاد ملی مقابله با کرونا ممنوع است و اینکه چنین واحدهایی با کرکره نیمه باز یا نصفه نیمه به مشتریان خدمات ارائه کنند، تخلف است. با وجود این ممکن است به‌دلیل باز بودن بانک‌ها، برخی واحدهای صنفی برای رتق و فتق اموری مانند پاس کردن چک یا انجام مبادلات مالی خود نیازمند بازگشایی واحد صنفی برای برداشتن مثلا دسته‌چک و مراجعه به بانک باشند که در این موارد کرکره چنین واحدهای صنفی به‌صورت نیمه باز است تا ضمن انجام این امور مشتری نیز برای دریافت کالا یا خدمات به این واحدهای صنفی مراجعه نکند، اما این واحدها حق ارائه خدمات یا فروش کالا به مشتریان را ندارند.
اما برخی واحدهای خارج از شمول گروه یک با کرکره نیمه‌باز به مشتریان خدمات می‌دهند، علت چیست؟
به جز مشاغل قرار گرفته در گروه یک ارائه خدمات یا فروش کالا توسط سایر مشاغلی که در فهرست گروه 2تا 4قرار دارند حتی با کرکره نیمه باز ممنوع است. با وجود این باید درنظر بگیریم که ارائه خدمات توسط مشاغل گروه یک نیز نیازمند همکاری با برخی مشاغل قرار گرفته در سایر گروه‌های کالایی است که در چنین مواردی فعالان صنفی ناگزیر به همکاری با یکدیگر برای ارائه خدمات هستند. مثلا برخی مشاغل مانند ارائه خدمات فنی، تعمیرات گوشی موبایل، لپ تاپ و تبلت که بخش تعمیرات و فروش آنها در یک واحد صنفی مستقر است، برای ارائه خدمات باید کرکره واحد صنفی را باز کنند.
با این ضوابط وضعیت فعالیت فروشگاه‌هایی که به‌طور توأم نسبت به فروش گوشی و تعمیر موبایل اقدام می‌کنند، تفکیک فعالیت اینگونه مشاغل چگونه پیش‌بینی شده است؟
از آنجا که خدمات رسانی در صنف فروشندگان گوشی تلفن همراه، تبلت، لپ‌تاپ و... مشکلی ندارد واحدهای صنفی که خدمات و لوازم جانبی مورد نیاز این واحدها را تامین می‌کنند با توجه به اهمیت آموزش در فضای مجازی در فهرست مشاغل گروه یک قرار گرفته و باز هستند و این واحدها نیز باید پروتکل‌ها را رعایت کنند و درصورتی که قبلا مثلا با 4کارگر فعالیت می‌کردند، اکنون با یک نفر به‌کار ادامه دهند. در واقع باید شرایط به‌گونه‌ای باشد که این واحدها ضمن ارائه خدمات مورد نیاز مردم، به موج شیوع کرونا از طریق محل کسب و کارشان نیز دامن نزنند. باید توجه کرد که در سطح کشور حدود 8هزار و 300اتحادیه صنفی داریم که برخی از آنها جزو خدمات و کالاهای ضروری بوده اما در فهرست مشاغل گروه یک قرار نداشتند بر این اساس صنف عینک طبی که جزو خدمات ضروری است در فهرست گروه یک قرار نداشت که با پیگیری اتاق اصناف ایران، به این فهرست اضافه شد.
یعنی هنوز هم امکان تغییر فهرست مشاغل مشمول گروه یک وجود دارد؟
اتحادیه‌هایی که خدمات یا کالاهای عرضه شده توسط آنها برای مردم حیاتی و ضروری است اما در فهرست مشاغل گروه یک قرار نگرفته‌اند، می‌توانند با اتحادیه‌های ذیربط یا اتاق اصناف نامه‌نگاری کرده و اتحادیه‌ها و اتاق اصناف نیز با انعکاس درخواست‌ها به ستاد ملی مقابله با کرونا درخواست بررسی و قرار گرفتن نام این واحدهای صنفی در فهرست مشاغل گروه یک را بدهند. اعضای این ستاد نیز کارشناس مشاغل و کسب و کارها هستند و حتی در مواردی تصمیم‌گیری در مورد برخی از مشاغل را به ستادهای استانی مانند سازمان‌های صمت یا اتاق‌های اصناف واگذار کرده‌اند. اما اینکه برخی واحدهای صنفی با دور زدن پروتکل‌ها و مصوبات ستاد ملی مقابله با کرونا حتی به‌صورت نیم بند با کرکره‌های نیمه باز به فعالیت خود ادامه دهند، مورد تأیید اتاق اصناف نیست.
اما هنوز هم وضعیت برخی مشاغل مانند کیوسک‌های روزنامه فروشی با وجود قرار گرفتن مطبوعات در فهرست مشاغل گروه یک مشخص نیست، آیا این مشاغل مجاز به فعالیت هستند یا خیر؟
متأسفانه برخی مشاغل و کسب وکارهای اعلام شده در گروه یک به‌طور کلی مطرح و هنوز مشخص نیست که مشاغل زیرمجموعه برخی کسب و کارها مانند روزنامه‌فروشی‌ها که فعالیت آنها لازمه ادامه کار برخی دیگر از شغل‌های اصلی مانند مطبوعات و جراید است نیز مجاز به فعالیت هستند یا خیر؟ طی چند روز گذشته نیز خود من شاهد تعطیلی یا باز و نیمه باز بودن برخی کیوسک‌های روزنامه فروشی و سردرگمی این فعالان صنفی بودم. اما در این زمینه نیز کارشناسان اتحادیه ذیربط بهتر از هر کس دیگری نسبت به وضعیت این صنف واقف هستند و باید درخواست خود را به اتحادیه صنفی مربوطه ارائه کنند تا از طریق اتاق اصناف در ستاد ملی مقابله با کرونا بررسی و نتیجه نهایی اعلام شود. بر این اساس با مذاکرات انجام شده اتاق اصناف با مسئولان حتما تا پایان هفته جاری در مورد وضعیت تعطیلی یا ادامه فعالیت این واحدهای صنفی اطلاع‌رسانی می‌کنیم تا مردم و فعالان صنفی برای دریافت خدمات یا چگونگی شرایط کسب و کارشان با مشکل مواجه نشوند.
آیا این نگرانی وجود ندارد تا واحدهای صنفی تعطیل شده در زمان بازگشایی برای جبران خسارات وارد شده نرخ کالا یا خدمات خود را افزایش دهند؟
3 میلیون واحد صنفی در سرتاسر کشور وجود دارد که با گذشت چند روز از اعمال دور جدید محدودیت‌ها و ممنوعیت‌های ستاد ملی مقابله با کرونا، بیشترین همکاری را در رعایت این ضوابط داشته اما انتظار دارند به‌دلیل زیان‌هایی که به کسب و کار آنها به‌دلیل این محدودیت‌ها وارد شده است، دولت نیز حمایت لازم برای ادامه بقای آنها را فراهم کند. واقعیت آن است که بسیاری از این مشاغل در واحدهای استیجاری به فعالیت مشغول هستند و اکنون با تعطیلی کسب و کارشان نه‌تنها در پرداخت حقوق کارگرانشان با مشکل مواجه شده بلکه به‌دلیل رکود شدیدی که طی چند‌ماه گذشته بر کسب و کارها تحمیل شده است، قادر به گذران معیشت و دخل و خرج خود نیستند. برای کمک به این واحدهای صنفی باید دستگاه‌های دولتی مانند سازمان تامین اجتماعی، امور مالیاتی و... مساعدت کنند.
بسته حمایتی دولت تا چه حد گره‌گشای مشکلات اصناف خواهد بود؟
باید توجه کنیم که به‌دلیل شرایط نامساعد کسب و کارها درنظر گرفتن برخی مشوق‌ها مانند استمهال پرداخت مالیات و عوارض برای مدت یک تا 2ماه دردی را از واحدهای صنفی که به‌دلیل شرایط نامساعد اقتصادی و شیوع کرونا کسب و کارشان در معرض نابودی قرار گرفته است، دوا نمی‌کند. اما باید توجه کنیم که دولت نیز با مشکلات ناشی از تحریم‌ها، کاهش درآمدهای نفتی و تنگناهای ارزی با شرایط خاصی مواجه است. اینکه بدهی مالیاتی یا بیمه یک واحد صنفی یک تا 2ماه به تعویق بیفتد و کسب و کار این واحد صنفی تعطیل باشد، چگونه قادر به پرداخت آن با شروع کسب و کاری راکد خواهد بود. بر این اساس باید بخشودگی‌ها بیشتر شده و معافیت مالیاتی بدهند. از حدود 3میلیون واحد صنفی موجود در سطح کشور حدود 90درصد به‌دلیل شرایط اقتصادی، تشدید رکود، تنگناهای تامین و فروش کالا و نقدینگی و شیوع کرونا مستاصل و درمانده شده و قادر به تامین و پرداخت هزینه‌های جانبی کسب و کارشان نیستند. وقتی نرخ کالاها و خدمات بر مبنای قیمت روزانه دلار محاسبه می‌شود، نمی‌توان انتظار داشت تا با استمهال یکی 2ماهه برخی بدهی‌ها مشکلی از واحدهای صنفی که کسب و کارشان از حداقل 15روز تا نزدیک به یک سال تعطیل شده و احتمال طولانی‌تر شدن این تعطیلی نیز وجود دارد، مرتفع شود. در حال رایزنی با دولت هستیم تا کسبه‌ای که روزمزد کار می‌کنند و حتی برای تامین معاش با مشکل مواجه هستند، قادر به ادامه بقا باشند.
