تاب‌آوری/ ما و بیماران روانپزشکی در خیابان

سید طه یحیوی- روانپزشک

شاید برای شما اتفاق افتاده باشد که فردی را با رفتارهای عجیب در خیابان مشاهده کنید. فردی که مثلا پشت سر هم سلام نظامی‌می‌دهد، با خودش حرف می‌زند و می‌خندد، حرف‌های نامربوط و بی ربط می‌زند، لباسش را در آورده است یا به طرز نامعقولی عصبانی است و پرخاشگری می‌کند. شما باید بدانید که ممکن است با فردی مواجه شده باشید که بیماری روانپزشکی دارد. شرایط فوق درست مانند آن است که شما فردی را در خیابان ببینید که دستانش را روی سینه اش مشت کرده و می‌گوید درد دارد. اینها علایم بیماری هستند. درد قفسه سینه ممکن است علامت سکته قلبی باشد و رفتارهای عجیب در خیابان هم ممکن است علامت نوعی بیماری روانپزشکی  باشد.
چه باید کرد؟
1- دور بیمار را شلوغ نکنید! این هم برای سکته قلبی صادق است و هم برای بیماری‌های روانپزشکی. اگر افراد دور فرد بیمار را شلوغ کنند افرادی که واقعا می‌توانند به آن فرد کمک کنند با دشواری مواجه می‌شوند.
2- نصیحت نکنید! باید بدانید یک بیمار روانپزشکی ممکن است رفتارهایش تحت تاثیر ادراکات ذهنی و افکار هذیانی باشدکه کنترلی بر آن ندارد. لذا معمولا وعظ و نصیحت کردن بی فایده است و حتی ممکن است او را عصبانی و به شما بدبین کند.
3- با تلفن فوریت‌های پزشکی تماس بگیرید! علایم رفتاری ذکر شده فوریت پزشکی است، پس فوریت‌های پزشکی را مطلع کنید. در موارد معدودی که فرد خشونت می‌ورزد مطلع کردن فوری نیروی انتظامی‌می‌تواند کمک کننده باشد.
4- فیلمبرداری نکنید! از نظر اخلاقی، فیلم گرفتن از یک انسان نیاز به اخذ رضایت آگاهانه دارد و بیمار روانپزشکی هم در حالتی که گفته شد نمی‌تواند رضایت آگاهانه دهد. فیلم گرفتن موجب پخش شدن علایم بیماری آن فرد در بین مردم و ماندگاری طولانی‌مدت آن در فضای مجازی می‌شود. چنین بیمار روانپزشکی‌ای بعد از اینکه تحت درمان قرار گرفت تا مدت‌ها احساس شرم و خجالت خواهد داشت و ممکن است بابت رفتارهایی که روی آنها کنترلی نداشته است مدت‌های مدید سرزنش دیگران و شرمندگی خودش را تحمل کند.