مشق در کوهستان

سیده‌زهرا عباسی ـ خبر‌نگار


امیرحسین، دانش‌آموز مدرسه نمونه دولتی سراوان است؛ همان مدرسه‌ای که 2سال پیش ۱۷شاگردش همزمان و بی‌اعتنا به همه محرومیت‌های منطقه در رشته‌های پزشکی و داروسازی کنکور سراسری پذیرفته شدند. در روزهای گذشته عکس‌های امیرحسین در فضای مجازی دست به‌دست می‌شود که برای آنتن‌دهی تلفن همراه و حضور در کلاس‌های مجازی سرپناهی در کوه‌های اطراف روستا برای خود ساخته است. حالا با پیگیری مسئولان مدرسه مطهری امیرحسین و بقیه شاگردان در قرنطینه به خوابگاه مدرسه بازگردانده شده‌اند تا در محیط مدرسه آموزش را ادامه دهند، اما دانش‌آموزان و دانشجویان بااستعداد زیادی مانند او همچنان برای تحصیل با مشکل آنتن‌دهی ضعیف اینترنت مواجه هستند.

درخواست فرماندار سراوان از وزیر ارتباطات 
فرماندار سراوان مشکل آنتن‌دهی ضعیف در روستاهای منطقه را تأیید می‌کند. او با اشاره به خدمات ضعیف اینترنت در این شهرستان و سایر مناطق سیستان و بلوچستان از استعدادهای نوجوان و جوان منطقه می‌گوید که به‌دلیل اینترنت ضعیف در تحصیل خود دچار مشکل شده‌اند. علیرضا شهرکی از وزیر ارتباطات می‌خواهد به این مشکل رسیدگی کند و ضریب دسترسی به اینترنت و کیفیت خدمات را در منطقه افزایش دهد.
او البته تأکید می‌کند در سیستان و بلوچستان به‌ویژه سراوان، گستردگی مساحت و پراکنده بودن جمعیت، مشکلات زیادی برای ارائه خدمات مخابراتی ایجاد کرده است. شهرکی توضیح می‌دهد: «از نظر فنی مخابرات می‌گوید این منطقه زیرپوشش اینترنت است، اما سرعت اینترنت پاسخگوی نیاز دانش‌آموزان و دانشجویان نیست.»
تکمیل زیرساخت‌های ارتباطی، استفاده از خدمات دیگر شرکت‌ها به جز همراه اول، تقویت فیبرهای نوری، تامین اعتبار و کمک خیران برای افزایش سرانه آموزشی در شهرستان و ایجاد راه‌های دسترسی مناسب برای رفت‌وآمد روستاییان به مرکز شهرستان، بخشی از راه‌حل‌هایی است که فرماندار برای رفع مشکلات این شهرستان 200هزار نفری پیشنهاد می‌دهد.

همه معضلات تحصیل در سراوان 
«کاظم درازهی» دانشجو-معلمی است که در بخش 25هزار نفری بم‌پشت از توابع سراوان زندگی می‌کند. او خبر بازگشت «امیرحسین» را به مدرسه می‌دهد، اما در تأیید صحبت‌های فرماندار از 2دانشجویی یاد می‌کند که به‌دلیل مشکل اینترنت و نداشتن هزینه رفت‌وآمد به مرکز استان نتوانسته‌اند در آزمون‌های دانشگاه شرکت کنند و ترم گذشته را مشروط شده‌اند. درازهی با بیان اینکه فقط مرکز شهرستان سراوان اینترنت مناسبی دارد به همشهری می‌گوید: «هیچ کدام از روستاهای شهرستان آنتن‌دهی درستی ندارند و اینترنت برای بچه‌های این منطقه آرزوست. در مرکز استان هم از ‌ماه پیش تا امروز هر هفته 2روز آنتن نداشتیم و همه فعالیت‌ها تعطیل بود.»
این فعال رسانه‌ای با اشاره به صحبت‌های وزیر ارتباطات مبنی بر دسترسی روستاهای بالای 30خانوار به اینترنت، این ادعا را شوخی می‌داند و تأکید می‌کند: «علاوه بر روستای امیرحسین، یعنی گروکان، دانش‌آموزان روستای مورتی، درتنک و دپکور در همین منطقه هم باید برای وصل شدن به اینترنت به بالای کوه بروند. یکی از اهالی روستای درتنک که با دامداری و کشاورزی امرارمعاش می‌کند، مجبور شده است یک خانه با نصف درآمدش در سراوان اجاره کند تا فرزندش بتواند در کلاس‌های مجازی حضور یابد.»

کوه، پناهگاه دانش‌آموزان و دانشجویان 
راشد مرادزهی هم اهل شهر سیرکان در شهرستان سراوان است و هم‌اکنون به جای اینکه در ترم هفتم رشته ادبیات دانشگاه فرهنگیان خواجه‌نصیر کرمان مشغول به تحصیل باشد، به‌خاطر مشروطی ترم پیش بلاتکلیف مانده است. او و بسیاری دیگر از دانشجویان منطقه ترم گذشته به‌دلیل قطعی چند روزه اینترنت نتوانستند در آزمون آنلاین دانشگاه‌ها حضور یابند و به همین دلیل مشروط شده‌اند. مرادزهی به همشهری می‌گوید:‌ «به جز سیرکان هیچ‌کدام از روستاهای بم‌پشت اینترنت ندارند. اینترنت شهر سیرکان هم ضعیف است و مدام قطع می‌شود؛ به همین دلیل گاهی مجبوریم 150کیلومتر را طی کنیم تا بتوانیم فقط در کلاس مجازی حضور یابیم یا امتحان دهیم.»
به گفته او، تقریبا همه دانش‌آموزان و دانشجویان منطقه مجبور هستند برای آنتن‌دهی موبایل به کوه‌های اطراف روستایشان بروند و با رسیدن فصل سرما این کار هم سخت شده است.
او از مسئولان می‌خواهد اگر امکان رسیدگی به همه روستاها وجود ندارد، حداقل دکل‌های اینترنتی سیرکان تقویت شود که به روستاهای بم‌پشت نزدیک‌تر است.

پوشش مخابرات در حد مکالمه تلفنی 
مشکلاتی که اهالی بم‌پشت به آن اشاره می‌کنند، کمی آن‌طرف‌تر، یعنی در شهرستان سیب‌وسوران هم تکرار شده است. قاسم عزیزی، بخشدار هیدوچ با بیان اینکه این بخش با یک نقطه شهری و 60روستای دارای سکنه در منطقه کوهستانی تقریبا پوشش اینترنت ندارد به همشهری می‌گوید:‌ «بخش هیدوچ 25هزار نفر جمعیت دارد، اما کل منطقه در حد مکالمه تحت پوشش مخابرات هستند و 4روستا هم به‌طور کلی پوشش مخابرات ندارند.»  البته او توضیح می‌دهد که به‌دلیل مشکل اینترنت، برخی از کلاس‌های روستایی به‌صورت شیفت‌بندی و در گروه‌های 10نفره به‌صورت حضوری در حال برگزاری است، اما دانشجویان مشکلات بسیاری دارند و گاهی ناچار هستند 15کیلومتر مسیر را از روستایشان طی کنند تا در مرکز بخش به اینترنت وصل شوند.

تجربه‌های مشابه در دیگر استان‌ها 
در تجربه‌ای مشابه حدود 250دانش‌آموز روستای سهل‌آباد از توابع بخش مرکزی شهرستان اراک در استان مرکزی هم برای آنتن‌دهی تلفن‌های همراه به روستای همسایه می‌روند یا با حضور در بیابان‌های اطراف ابراهیم‌آباد در کلاس مجازی، آنلاین می‌شوند. یکی از دختران دانش‌آموز این روستا که در کلاس هشتم تحصیل می‌کند به همشهری توضیح می‌دهد که روستا از اینترنت یکی از اپراتورها استفاده می‌کند، اما سرعت اینترنت پاسخگوی شبکه شاد نیست و گاهی دانش‌آموزان به‌دلیل قطعی اینترنت در کلاس درس غیبت می‌خورند.
از نهاوند و کرمانشاه هم گزارش‌های مشابهی منتشر شده است. در فیلم منتشر شده از روستای باروداب نهاوند، دانش‌آموزان برای دسترسی به اینترنت و درس خواندن از جاده خطرناک 4خطه عبور می‌کنند. البته فرماندار نهاوند در آخرین جلسه شورای آموزش و پرورش این شهرستان در تماس تلفنی با مدیرکل ارتباطات همدان این قول را گرفت که جلسه فوق‌العاده برای حل مشکل این روستا طی ۱۰ روز آینده برگزار شود. در کرمانشاه هم شرایط سخت است تا جایی که برخی از دانش‌آموزان و دانشجویان روستاهای سرفیروزآباد به‌دلیل نبود اینترنت ترک تحصیل کرده‌اند و به جای تحصیل در حال کمک به خانواده و چوپانی هستند. تصویر خبرساز دیگری هم از محمد تسلیمی،‌ نخبه استان فارس و دانشجوی رشته مهندسی برق دانشگاه صنعتی‌شریف منتشر شده بود. او که ساکن محله جلیل‌آباد خاوران از توابع جهرم است برای حضور در کلاس‌های مجازی به ناچار در پشت‌بام خانه و روی بشکه می‎نشیند تا بلکه به اینترنت دسترسی داشته باشد. از روستاهای گیلان و شهرستان اسفراین در خراسان شمالی هم تصاویر مشابهی منتشر شده است. دانش‌آموزان روستای اردغان از توابع دهستان میلانلوی شهرستان اسفراین برای استفاده از اینترنت و دسترسی به شبکه آموزشی شاد باید کیلومترها کوهپیمایی کنند.
  
مجری طرح ارتباطات روستایی وزارت ارتباطات و فناوری پیش از این اعلام کرده بود 5هزار روستا به اینترنت دسترسی ندارند و حل این مشکل در کوتاه‌مدت امکان‌پذیر نیست. البته وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات وعده داده است همه روستاها تا پایان دولت به اینترنت وصل شوند، اما قطعی اینترنت در سال تحصیلی جاری موجب ترک تحصیل یا افت درسی بسیاری از دانش‌آموزان مناطق محروم شده؛ در برخی از مناطق به‌دلیل شرایط فرهنگی و اجتماعی این دانش‌آموزان امکان بازگشت به مدرسه را پیدا نمی‌کنند.

   دانش‌آموزسراوانی: در روستای ما نت ضعیف است
امیرحسین، دانش‌آموز مدرسه نمونه دولتی مطهری سراوان در کلاس دهم تحصیل می‌کند و قصد دارد در رشته پزشکی ادامه تحصیل دهد. او در گفت‌وگو با همشهری از شرایط سخت تحصیل در دوران مجازی صحبت می‌کند و توضیح می‌دهد:‌« مدرسه تعطیل است، اما آموزش تعطیل نیست. من اهل روستای گروکان هستم. در روستای ما نت خیلی ضعیف است و متأسفانه تعدادی از دانش‌آموزان به‌دلیل همین مشکلات در منطقه ما ترک‌تحصیل کرده و از درس بازمانده‌اند.»
او ادامه می‌دهد: «خیلی به درس علاقه دارم و برای اینکه از کلاس‌ها جانمانم، به بالاترین نقطه‌ای که می‌شد در کوه‌های اطراف روستا می‌رفتم. با تلاش مسئولان مدرسه چند روزی است با تعدادی از بچه‌هایی که شرایطی مثل من داشتند از اینترنت مدرسه استفاده می‌کنیم.»  نظر محمد اربابی، مدیر مدرسه نمونه دولتی شبانه‌روزی شهیدمطهری سراوان هم توضیح می‌دهد که امکان استفاده از اینترنت مدرسه برای تعداد محدودی از دانش‌آموزان فراهم شده است. او فلسفه تشکیل مدارس نمونه دولتی شبانه‌روزی ازجمله مطهری را کمک به بچه‌های روستایی که به هر دلیل امکان تحصیل ندارند، می‌داند و می‌افزاید: «در مناطق روستایی با توجه به تراکم کمتر جمعیت و رفت‌وآمد محدود و اجتماعات کمتر، معمولا کلاس‌ها در فضای باز تشکیل می‌شود و معلم‌های بومی با حفظ فاصله اجتماعی و استفاده از ماسک، کلاس رفع اشکال برگزار می‌کنند.»