تنظیم برنامه مترو و اتوبوس با خلوتی شهر

محمد سرابی ـ خبر‌نگار


 2ساعت فرصت دارید تا به خانه برگردید. ساعت 18 اصناف تعطیل می‌شوند. ساعت 20 آخرین سرویس اتوبوس و مترو حرکت می‌کند و ساعت 21، شهر کاملا خلوت شده است. 
بیشتر از چند شب از اجرای طرح تعطیلی شبانه نمی‌گذرد؛ 2شب آن‌ هم در پایان هفته بود که نمی‌تواند معیاری برای ارزیابی دقیق باشد. امروز نیز ممکن است تصمیم‌هایی برای تعطیلی کلی پایتخت گرفته شود که همه معیار‌ها را تغییر می‌دهد. آمار درگذشتگان روزانه بر اثر کرونا از 450نفر بالاتر رفته است و روش‌هایی که تاکنون اجرا شده‌ برای کاهش این آمار، موفق نبوده‌‌اند. تا تصمیم جدید، بین ساعت 18 تا 19:30 اوج شلوغی اتوبوس و مترو و خیابان‌ها پر از خودروست و کسی که می‌خواهد به منزل برگردد، باید از همین فرصت و نیم‌ساعت قبل از آغاز ازدحام استفاده کند. حال اگر بین17:30 تا 19:30 خوب مدیریت شود، می‌تواند کمک کند تا شهروندان در شلوغی ایستگاه‌ها یا واگن مترو و اتوبوس گیر نیفتند.

عدم حضور شهردار در ستاد
در این میان نکته اینجاست در جلسه‌ای که درباره طرح کاهش ساعت خدمت‌رسانی اتوبوس و مترو در تهران تصمیم‌گیری شده، کسی از شهرداری حضور نداشته است؛ به این معنا که بدون رأی و نظر شهرداری، تصمیمی گرفته شده که مستقیما به فعالیت‌های شهرداری وابسته است. حالا شهرداری باید دستوراتی که از سوی ستاد ملی مقابله با کرونا اعلام شده است را با امکاناتی که در اختیار دارد، اجرا کند. از طرف دیگر، مسئولان شهرداری بار‌ها اعلام کرده‌اند که ناوگان حمل‌ونقل عمومی تهران هم در زمینه اتوبوسرانی و هم مترو نیاز به نوسازی دارد تا بتواند از عهده وظایف خود برآید. با همه اینها مدیریت شهری تلاش می‌کند تا هم خدمت‌رسانی ناوگان همگانی با تمام توان صورت بگیرد و هم دستورات ستاد مقابله با کرونا اجرا شود.  با وجود این، معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران اجرای طرح کاهش ساعات خدمات‌رسانی را ممکن می‌داند، اما به‌شرطی که دیگر دستگاه‌ها و دولت سهم خود را به‌درستی انجام دهند.
سیدمناف هاشمی می‌گوید: «2،3‌ساعت بعد از پایان کار اصناف و مشاغل، رفت‌وآمد‌های مربوط به آنها تمام می‌شود و می‌توان اتوبوس‌ها را برای تعمیرات فرستاد. اوج تراکم مسافر بین 18 تا حدود 19:30 است که ما از تمام امکانات خود برای همین ساعات استفاده می‌کنیم. بعد از این ساعت دیگر به‌جز چند خط خاص، در بیشتر خطوط تعداد مسافران به حدود 10نفر در هر دستگاه اتوبوس کاهش پیدا می‌کند.» 
او اضافه می‌کند: «شهردار تهران قبلا برای حضور در ستاد اصلی کرونا دعوت می‌شدند و نظرات تخصصی شهرداری و ارزیابی‌ ما از توان و ظرفیت‌ها را در حضور رئیس‌جمهور و مسئولان دیگر ارائه می‌کردند، اما این روند ادامه پیدا نکرد.  با همه این شرایط ما با ستاد ملی مقابله با کرونا کاملا همکاری می‌کنیم.»
هاشمی که در شب‌های گذشته از نقاط پرمسافر سطح شهر بازدید کرده ‌است، تصریح می‌کند: «از ساعت 21 به بعد در چند نقطه خاص به‌دلیل ادامه کار کسبه همچنان مسافر وجود دارد و در بقیه شهر حضور مردم دیده نمی‌شود. مردم هم دارند برنامه کاری خود را تنظیم می‌کنند. اگر واحدهای صنفی در ساعت18 تعطیل شوند، بعد از 2ساعت، عملا حمل‌ونقل عمومی دیگر مسافری نخواهد داشت. دولت و دستگاه‌های مسئول باید بر این ساعات کار نظارت کنند؛ مثلا پنجشنبه در بعضی نقاط که واحد‌های صنفی باز بودند، مسافر زیاد شده بود.»
به‌گفته معاون حمل‌ونقل شهرداری تهران همین چند ساعت که از زمان فعالیت اتوبوس‌‌ها و مترو کاسته شده برای تعمیرات و بازرسی دستگاه‌ها استفاده می‌شود. او می‌گوید: «دستگاه‌های ما فرسوده هستند؛ زیرا در سال‌های اخیر اتوبوس و واگن جدید دریافت نکردیم. از این فرصت برای تعمیرات اساسی استفاده می‌کنیم. همچنین در حال سنجش و ثبت تغییرات ترافیک شهر هستیم تا هر زمان که لازم باشد، نتیجه آن را ارائه کنیم.» شهریار افندی‌زاده، مشاور عالی معاونت حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران نیز در این‌باره می‌گوید: «ساعت کار مترو و اتوبوس حدود 2ساعت کاهش پیدا کرده‌ است. بررسی‌های لازم نیز یک هفته پس از آن انجام می‌شود تا نتایج آن برای تصمیمات بعدی مورد استفاده قرار گیرد.»
بر اساس این گزارش اگرچه تراکم مسافر در ساعات عصر به‌شدت زیاد می‌شود، اما شهروندان می‌توانند با ارسال کد ایستگاه به 2000111 از زمان رسیدن اتوبوس و با استفاده از سایت شرکت بهره‌برداری مترو از ساعت ورود قطار‌ها به ایستگاه‌ها باخبر شوند. 

   سرویس‌های شبانه اتوبوسرانی

اتوبوس‌های خط اصلی اتوبوسرانی بی‌آر‌تی که شرق و غرب شهر را به هم وصل می‌کنند در ساعت20 یکی‌یکی به پارکینگ می‌روند. 2ساعت بعد کار خط محدود شبانه که همیشه شب‌ها در این مسیر سرویس‌دهی می‌کند، شروع می‌شود. این سرویس قدیمی، خلوت و مخصوص کسانی است که ناچار از رفت‌وآمد در این مسیر هستند. مدیرعامل شرکت واحد اتوبوسرانی تهران می‌گوید: «بنا به چیزی که به ما ابلاغ شد، پایان سرویس‌دهی عادی ما ساعت 8و نیم شب است، اما این برنامه باید برای مدتی عملیاتی شود و بعد نتایج آن را بررسی کنیم.»  محمود ترفع می‌افزاید: «اتوبوسرانی برای خدمت‌رسانی در ساعات اوج کار با مشکل فرسودگی اتوبوس‌ها روبه‌روست. البته هم شورای شهر و هم شهرداری از ما حمایت کردند و توانستیم یک قرارداد داخلی برای ساخت 250اتوبوس ببندیم که 100دستگاه آن‌را تحویل گرفتیم. این اتوبوس‌ها تا اول آذر با نصب جی‌پی‌اس، دستگاه کارتخوان و نقشه‌ها، وارد خطوط می‌شوند. مناقصه‌های دیگری هم برای تامین اتوبوس دوکابینه در خطوط تندرو و هم تک‌کابین برای نوسازی ناوگان شهری برگزار می‌شود و امیدواریم تا پایان سال افزایش 350دستگاه را هم داشته باشیم.»