چشم‌انداز رشد بورس با اهرم تقاضا

از دیروز و با صدور ابلاغیه‌ای درباره افزایش سقف اعتبار کارگزاران به مشتریان تا 35درصد و تصمیم‌های تازه برای تزریق نقدینگی به بازار که همگی تحت سیاست واحد تحریک تقاضا در بازار سهام به اجرا در آمده، برنامه‌های عملیاتی برای حمایت از بورس وارد مرحله جدیدتری شد و این سیاست‌های تازه حتی زمینه‌های رشد شاخص را فراهم کرد.
به گزارش همشهری، 90روز از آغاز نزول بورس می‌گذرد و بازار سهام سنگین‌ترین نزول‌های تاریخی‌اش را در یک دوره 3 ماهه سپری کرده است. شاخص بورس در این مدت بیش از 40درصد افت کرده و حتی ارزش سهام برخی شرکت‌ها تا 70درصد افت کرده است. این نزول‌های مداوم و سنگین به افت سنگین ارزش دارایی سهامداران به‌ویژه تازه واردها شده و زمینه اعتراض‌های جمعی را جلوی سازمان بورس ایجاد کرده است.
بررسی‌های آماری نشان می‌دهد: دارایی 70درصد از16میلیون سهامدار فعال در بورس(بدون محاسبه مشمولان سهام عدالت) کمتر از 40میلیون تومان است یعنی برخلاف تصور عمومی که گمان می‌کنند طبقه ثروتمند وارد بورس شده، بدنه اصلی سرمایه‌گذاران بورس را سهامداران خرد با سبدهای دارایی کوچک تشکیل می‌دهند.
این اطلاعات همچنین بیانگر آن است که نزول بورس تا چه حد می‌تواند شکننده و آسیب رسان باشد؛ زیرا بخش عمده تازه واردها پس اندازهای اولیه‌شان را وارد بورس کرده‌اند و نزول بورس به‌ویژه به این دسته از سهامداران آسیب بیشتری می‌رساند. بر همین اساس از زمان آغاز نزول بورس سیاست‌هایی برای توسعه بازارگردانی، تزریق نقدینگی و حمایت سهامداران حقوقی برای حمایت از بورس دنبال شد، فرهاد دژپسند، وزیر اقتصاد هم دیروز در حاشیه جلسه هیأت دولت در جمع خبرنگاران گفت: هم‌اکنون از 320شرکت حاضر در بورس 200شرکت بازارگردان دارند. اما با این حال کارشناسان می‌گویند: این سیاست‌ها چندان کارا نبوده و به توقف روند نزولی بورس منجر نشده است.

محرک‌های تازه تقاضا
با تداوم روند نزولی بورس، از روز گذشته سیاست‌های تازه‌ای برای افزایش طرف تقاضا به اجرا درآمد که به رشد بورس منجر شد سیاست‌هایی که می‌تواند در آینده محرکی برای رشد مداوم‌تر بازار سهام باشد. دیروز و پس از مصوبه اول شهریور‌ماه امسال شورای بورس که به سازمان بورس اختیار داده بود، میزان اعتبار کارگزاری به مشتریان را تا سقف 50درصد بالا ببرد، سازمان بورس دست به اقدامی عملی زد و مجوز ضریب تعدیل سهام در محاسبه تضمین اعتباری مشتریان را تا 35درصد افزایش داد. به این ترتیب شرکت‌های کارگزاری می‌توانند تا 35درصد از سبد سهام هر مشتری را به او اعتبار بدهند. به زعم بسیاری از فعالان بازار سرمایه یکی از دلایل افت عرضه در بازار سهام از مرداد‌ماه تاکنون کاهش میزان اعتبار دهی کارگزاران به مشتریان بود. پیش از آغاز نزول بازار سهام در 20مرداد‌ماه ضریب اعتبارکارگزاران در چند مرحله از 50درصد به 10درصد کاهش یافته بود، اما از زمان اعطای اختیارات تازه از شورای بورس به سازمان بورس در شهریور‌ماه دوباره این ضریب در چند مرحله افزایش یافته و اکنون به 35درصد رسیده است. 
این اقدام سازمان بورس به معنی تقویت طرف تقاضای خرید سهام توسط افرادی است که از روش خرید اعتباری برای سرمایه‌گذاری در بورس استفاده می‌کنند و درنهایت می‌تواند به افزایش سفارش‌های خرید و رشد قیمت سهام در بازارسهام منجر شود.

تزریق نقدینگی
اجرای سیاست‌های تقویت طرف تقاضا در بازار سهام فقط به همین‌جا ختم نمی‌شود. در جریان جلسه اخیر رئیس مجلس با وزیر اقتصاد و رئیس سازمان بورس، 2 تصمیم برای تقویت بازار سرمایه گرفته شد که شامل تخصیص بخشی از منابع صندوق توسعه ملی به صندوق تثبیت بازار سرمایه و همچنین تزریق منابع سازمان بورس با هدف بازارگردانی به صندوق تثبیت بازار سرمایه است.
هنوز مبلغ تزریق صندوق توسعه ملی و سازمان بورس به تثبیت بازار سرمایه اعلام نشده، اما خبر‌های دریافتی نشان می‌دهد که به‌دنبال برگزاری این جلسه بخشی از این منابع از روز گذشته به صندوق توسعه و تثبیت بازار سرمایه تزریق شده و قرار است این روند ادامه یابد.
همزمان با این رویداد سهامداران حقوقی مدتی است که در بازار سهام فعالند و تازه‌ترین خبر‌ها هم نشان می‌دهد سازمان بورس با برگزاری نشست‌های مداوم در تلاش برای توسعه عملیات بازارگردانی و جلب حمایت سهامداران حقوقی بزرگ برای حمایت از بورس است که می‌توانند با تزریق نقدینگی از روند نزولی بورس جلوگیری کنند.


   رشد ارزش معاملات
شاخص کل بورس تهران دیروز پس از یک هفته نزول، یک نفس با صعود مواجه شد و ارزش روزانه معاملات به شکل محسوسی افزایش یافت. در مبادلات روز گذشته شاخص کل بورس تهران با 9هزارو119واحد افزایش به یک میلیون و 221هزار واحد رسید و 41هزار میلیارد تومان به ارزش کل بازار سهام اضافه شد. نکته قابل توجه در مبادلات دیروز رشدقابل توجه ارزش معاملات بود. سهامداران، دیروز جمعا 13هزارو729میلیارد تومان اوراق بهادار در بورس و فرابورس خریداری کردند؛ این مقدار نسبت به معاملات روز سه‌شنبه 34درصد و نسبت به میانگین چند‌ماه گذشته بیش از صددرصد رشد نشان می‌دهد. به‌نظر می‌رسد رفته رفته حجم تقاضا در بازار سهام در حال افزایش است.