انتظار برای کاهش نرخ ارز

 میثم هاشم‌خانی- اقتصاددان

  جوبایدن از حزب دمکرات، حالا دیگر به‌عنوان رئیس‌جمهور ایالات متحده به همه جهان معرفی شده است. احتمالا نخستین سؤالی که این روزها در ذهن خیلی از ما مطرح می‌شود این است که در این شرایط، سقف و کف قیمت دلار در ایران چقدر خواهد بود؟ در علم اقتصاد تئوری مهمی با عنوان «تئوری برابری قدرت خرید» به این سؤال پاسخ می‌دهد؛ بر این اساس مهم‌ترین پارامتری که نرخ برابری پول 2 کشور را معلوم می‌کند؛ تفاوت نرخ تورم آنهاست. طبق این تئوری وقتی تورم درآمریکا 2درصد است؛ تنها زمانی ما در ایران تثبیت ارزش ریال را خواهیم داشت که تورم در کشور ما هم 2درصد باشد و بماند. در همسایگی ایران، عراق، افغانستان، ‌اردن کشورهایی هستند که به تکنولوژی تورم ثابت دست پیدا  کرده و با نرخ 3.5درصدی مستمرتوانستند به ثبات ارزش پول ملی خود در برابر دلار برسند. اصل ماجرا این است و اتفاقات سیاسی عموما به شکل موقت روی قیمت ارز تأثیر می‌گذارند. اگر امسال تورم 40الی 45درصدی در ایران داشته باشیم و تورم آمریکا مثل همه 10 سال گذشته حدود 2درصد باقی بماند، برآورد من این است که دلار در بازه 22تا 26هزارتومان - شاید بعد از نوسان‌های زیاد- در پایان زمستان امسال متعادل خواهد شد. البته این پیش‌بینی درصورتی قابل اتکاست که تنش سیاسی جدیدی به کشور وارد نشود یا تحریم تازه‌ای گریبان اقتصاد ایران را نگیرد و نباید فراموش کنیم که امروز قیمت دلار، قیمت قابل اتکایی نیست چرا که تحت‌تأثیر اخبار سیاسی نوسان‌های لحظه‌ای شدیدی را تجربه می‌کند. شاید دیگر کم‌کم باید بپذیریم که حقایق تلخی در اقتصاد ما وجود دارد. برای مثال همین که متغیرهای کلیدی اقتصادی ما، به شمارش آرای یک ایالت در آمریکا وابستگی غیرقابل انکاری دارد، نشان‌دهنده ضعف در ساختارهای موجود است و با اظهارات مقام‌های مسئول تضاد دارد. این وضعیت هیجانی در بازارهای ارز عموما به واسطه ناامیدی مردم از تصمیم‌گیری مقام‌های مسئول ایجاد می‌شود. فعالان بازار ارز امروز پیش‌بینی کرده‌اند که چه درصورت بازگشت جوبایدن به برجام، چه بدون آن، حضور رئیس‌جمهور تازه آمریکا می‌تواند مجوزی برای فروش بیشتر نفت ایران باشد و پیچیدگی‌های نقل و انتقال پول را در مراودات بین‌المللی ما کم کند. این پیش‌بینی آنها را بر آن داشته که نسبت به فروش دلار‌های موجود هرچه سریع‌تر اقدام کنند و همین فروش زودتر از هراس ارزان‌ شدن یا پایین آمدن نرخ، فشار عرضه را بالا برده و ناخودآگاه موجب ریزش قیمت ارز شده است چرا که انتظار ارزان شدن در بین فعالان اقتصادی ایجاد شده و به‌نظر می‌رسد فشار این انتظار در بازار امروز ارز خالی شده است. به‌نظر می‌رسد که تا پایان زمستان امسال، باید منتظر ‌نوسان‌های لحظه‌ای در بازار ارز باشیم.