استان‌های قرمز از فردا چگونه نیمه‌تعطیل می‌شوند

حمیدرضا بوجاریان- خبرنگار

اوضاع کرونا در بسیاری از شهرهای کشور، قرمز و بحرانی است. تلاش‌ها برای اجرای تعطیلی سراسری و اعمال قرنطینه عمومی راه به جایی نبرده است. با وجود نامه‌نگاری‌ها و توصیه‌های کارشناسان بهداشتی و مسئولان دولتی و غیردولتی برای تعطیلی در شهرهای قرمز و بحران‌زده، درنهایت ستاد ملی مقابله با کرونا تصمیم گرفت فعالیت همه مشاغل گروه‌های 2، 3و 4غیر از مشاغل خدماتی و امدادی از ساعت 6عصر به بعد به‌مدت یک‌ماه ممنوع شود. این تصمیم در حالی گرفته شد که علیرضا رئیسی، سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا گفته هیچ درخواستی برای تعطیلی تهران به ستاد ملی مقابله با کرونا داده نشده بود. اظهارات این مقام مسئول در حالی است که استانداری و ستاد مقابله با کرونا در تهران می‌گویند که در 2‌ماه گذشته بارها درخواست تعطیلی داشته‌اند و تعدادی از نمایندگان مجلس تهران نیز بارها گفته‌اند که درخواست تعطیلی 2تا 3هفته‌ای تهران را دارند. طرح جدید ستاد ملی مقابله با کرونا نه‌تنها در تهران که از 20آبان در همه استان‌هایی که به تشخیص استانداران در وضعیت قرمز قرار دارند، اجرا می‌شود. استان‌ها و کلانشهرهایی که شیوع کرونا در آنها پرشتاب است، ملزم به اجرای این طرح خواهند بود.
تجربه گذشته نشان می‌دهد بسیاری از محدودیت‌های تعیین‌شده به‌رغم محدودتر بودن تعداد اصناف و مشاغل مشمول اجرای محدودیت‌ها یا به‌درستی اعمال نشده است یا متخلفان روش‌های دیگری برای ادامه کار خود برگزیده‌اند. گرچه مسئولان مدعی‌اند نظارت‌های جدی برای اجرای درست پروتکل‌ها و اجرای ممنوعیت‌ها انجام شده است، اما گفته‌های مسئولان با واقعیت‌های میدانی تفاوت‌های جدی دارد.

  ابلاغ بخشنامه محدودیت کار به اصناف
یکی از چالش‌هایی که خبر آن در دور قبلی اجرای محدودیت ساعت کار واحدهای صنفی از سوی واحدهای اصناف داده شد، ابلاغ نشدن محدودیت‌ها و قرار گرفتن واحدهای صنفی در شمول اجرای این قانون بود. به‌نظر می‌رسد در دور جدید اعمال محدودیت‌ها این کاستی برطرف شده است. رئیس اتحادیه مشاوران املاک تهران در این‌باره به همشهری می‌گوید، بخشنامه جدید دیروز به اتحادیه‌ها ابلاغ شده است و همه واحدهای زیرمجموعه اتحادیه باید آن را اجرا کنند: «بلافاصله بعد از ابلاغ بخشنامه ستاد کرونا، مفاد بخشنامه و نیز الزامات قانونی اتحادیه برای اجرای بندهای بخشنامه به تمام واحدهای صنفی تحت پوشش اتحادیه ابلاغ شده است؛ بنابراین عذری برای باز بودن مشاوران املاک بعد از ساعت 18روز 20آبان‌ماه وجود ندارد.» مصطفی قلی‌خسروی تأکید می‌کند، همه مشاوران املاک دارای مجوز از این اتحادیه باید این بخشنامه را اجرا کنند و استثنایی در این‌باره وجود ندارد: «با اینکه ساعت اعمال محدودیت درست در زمان اوج کار مشاوران املاک است، اما با این حال به قانون تمکین می‌کنیم و انتظار داریم سازمان امور مالیاتی هم در پایان سال مالی علی‌الراس اقدام به تعیین مالیات برای مشاورانی که با این محدودیت‌ها لطمه دیده‌اند، نکند.»  او معتقد است بیش از 80درصد اصناف محدودیت‌های ابلاغی را رعایت می‌کنند و درصورت تخلف، متخلفان هم با جریمه‌های تعیین شده از سوی ستاد ملی مقابله با کرونا روبه‌رو می‌شوند و هم با جریمه اتحادیه: « قوانین ستاد ملی کرونا در برخورد با متخلفان در مرحله اول تذکر، در مرحله دوم و سوم جریمه و در مرحله چهارم پلمب واحد است. علاوه براین، اتحادیه نیز در مرحله اول با کسانی که ابلاغیه را رعایت نکرده‌اند، برخورد و اقدام به پلمب یک هفته‌ای واحد صنفی متخلف خواهد کرد. اقدام اتحادیه قانونی است و علاوه بر مقررات ستاد ملی مقابله با کروناست.»

ناراضیان محدودیت‌ها
گرچه محدودیت کار اصناف موضوع تازه‌ای نیست و در هفته‌ها و ماه‌های گذشته واحدهای صنفی در گروه‌های شغلی چندگانه با محدودیت‌هایی برای فعالیت روبه‌رو بودند، اما به‌نظر می‌رسد اعمال مقررات محدودیت ساعت کار برای برخی کسب‌و‌کارها و اصناف کار سختی است. بابک رهنما، مشاور املاک در منطقه 5تهران معتقد است، مشاور املاکی کسبی نیست که منجر به ایجاد تجمع و شیوع ویروس کرونا شود: «معمولا بیشتر واحدهایی که برای خرید و فروش یا رهن و اجاره فایل شده‌اند، خالی از سکنه هستند؛ بنابراین جای نگرانی بابت انتقال بیماری به خانه‌های مردم نیست. علاوه بر این، خیلی از خرید و فروش‌ها در فضای مجازی یا سرپایی انجام می‌شود و طرفین فقط برای رد و بدل کردن مدارک و پول یکدیگر را می‌بینند.»
او می‌گوید، در دوره قبل محدودیت‌ها هم خیلی از مشاوران املاک به ظاهر تعطیل بودند، اما معاملات خود را در واحدهای «کرکره پایین» انجام دادند: «وقتی خریدار و فروشنده سر ساعت پای معامله می‌آیند، کرکره مشاور املاک پایین کشیده می‌شود و طرفین داخل بنگاه یا حتی داخل خانه‌ای که مورد معامله است، کارشان را انجام می‌دهند. محدودیت‌ها فقط کار را مقداری سخت می‌کند، اما جلوی معاملات را نمی‌گیرد.» اما حرف‌های سامان کریمیان، فروشنده پوشاک در یکی از پاساژهای میدان ولی‌عصر(عج) هم جالب توجه است. او به همشهری می‌گوید بیشتر اصناف و کسبه‌ای که در این پاساژ هستند، علاقه‌مند به اعمال قرنطینه و تعطیلی سراسری بودند تا محدودیت ساعت کار: «براساس قراردادی که با مسئولان پاساژ و اجاره‌دهنده مغازه دارم، درصورتی که پاساژ به هر دلیل تعطیل شود، بابت روزهای تعطیل نباید اجاره‌ای به مالک پرداخت کنم. محدودیت ساعت 18به بعد باعث شده از شمول این بند از قرارداد اجاره خارج شوم. این شرایط به ضرر ماست.» او می‌گوید، خریدار از ساعت 18به بعد برای خرید وارد پاساژ می‌شود؛ درحالی‌که باید در این ساعت پاساژ را تعطیل کرد و ضررش برای مستأجران است: «دولت هیچ حمایتی از ما نمی‌کند. ما مانده‌ایم با اجاره‌ای که باید بپردازیم. با این حال تابع قانونیم؛ هر چند نه از سوی اتحادیه به ما برای تعطیلی ابلاغی داده شده و نه مدیران پاساژ چیزی گفته‌اند.»

 جلوی تخلفات را می‌گیریم
همزمان با اجرای سیاست‌های جدید دولت برای مقابله با کرونا و اجرای سیاست محدودیت ساعتی، اهرم‌های نظارتی و قانونی تازه‌ای برای برخورد با متخلفان پیش‌بینی شده است و در روزهای گذشته هماهنگی‌هایی میان نیروی انتظامی، سازمان تعزیرات حکومتی، بازرسی اصناف، نمایندگان وزارت بهداشت و دستگاه‌های دیگر انجام شده است. رئیس پلیس اماکن فرماندهی انتظامی تهران بزرگ در این‌باره به همشهری می‌گوید، همه اتحادیه‌ها و دستگاه‌های اجرایی مصمم به اجرای دقیق و بدون اغماض مقررات ابلاغی تازه در محدود کردن فعالیت واحدهای صنفی از 20آبان هستند: «سال گذشته تجربه خوبی را برای محدود کردن فعالیت اصناف با همکاری اتحادیه‌ها و مجموعه‌های نظارتی کسب کردیم. در آن زمان مانند امروز همه رده‌های شغلی دارای این محدودیت‌ها بودند و با شناخت کامل از توانایی‌ها و محدودیت‌هایی که داریم تلاش کردیم با استفاده از ظرفیت‌های تازه ایجاد شده، برای حفظ سلامت عمومی و جلوگیری از شیوع بیشتر بیماری اقدام کنیم.»  سرهنگ نادر مرادی، ادامه می‌دهد: «مدعی نیستیم همه اصناف یا همه رده‌های شغلی این محدودیت‌ها و ساعت آن را رعایت می‌کنند. ممکن است برخی به هر دلیل این محدودیت‌ها را جدی نگیرند که با این دسته از متخلفان در مرحله اول با تذکر، در مرحله دوم با 300هزار تومان و در مرحله سوم با یک‌میلیون تومان جریمه اعمال قانون خواهیم کرد و درصورت تکرار تخلف برای مرتبه چهارم واحد متخلف پلمب خواهد شد.» این مقام انتظامی به آماری از برخورد با متخلفان کرونایی در بخش اصناف در گروه‌های شغلی که محدودیت‌های آنان در هفته‌های قبل اجرایی شده است، اشاره می‌کند و می‌گوید: «از آغاز طرح فاصله‌گذاری درتهران، 57هزار مورد بازدید از اصناف انجام شده است که از این تعداد 36هزار مورد تذکر به واحدهای متخلف ارائه شده است. علاوه بر این، 420واحد نیز پلمب شده و با متصدیان آنها به شکل جدی برخورد شده است.»

459 هموطن جان دادند
روز گذشته بار دیگر رکورد جدیدی در آمار جان‌باختگان کرونا ثبت شد. تعداد فوتی‌های این بیماری به بالاترین میزان آن در 263روز گذشته رسید؛ 459نفر در یک شبانه‌روز. حالا در این شرایط تنها 141مرگ دیگر در روز ما را به عدد 600قربانی روزانه کرونا که از سوی متخصصان و فعالان حوزه سلامت پیش‌بینی شده، می‌رساند. آمار مبتلایان روز گذشته هم برای دومین روز، بالای 9هزار نفر اعلام شد یعنی 9هزار و 236نفر. نخستین بار روز شنبه بود که شمار مبتلایان روزانه به بالای 9هزار نفر رسید و به‌نظر می‌رسد روند ابتلای بالای 9هزار نفر همچنان صعودی خواهد بود. از ابتدای پاییز تا روز گذشته، 13هزار و 813نفر جانشان را از دست داده‌اند. از 7آبان، روند فوتی‌های بالای 400نفر آغاز شد. از آن روز میزان فوتی‌ها جز در 3 روز هشتم، نهم و دهم آبان، بیش از 400نفر ثبت شد. آمار مبتلایان روزانه هم که در آخرین روز مهر به 5هزار و 616نفر رسیده بود از ششم آبان یکباره در مرز 7هزار نفر قرار گرفت و با روند صعودی که طی کرد، در 2 روز گذشته بالای 9هزار نفر را ثبت کرد. براساس اعلام وزارت بهداشت، تاکنون 38هزار و 291نفر جانشان را از دست داده و 682هزار و 486نفر هم مبتلا شده‌اند. مسئولان می‌گویند این آمار تنها مربوط به افرادی می‌شود که مراجعه به بیمارستان داشته‌اند و برای رسیدن به عدد واقعی باید آمارها را سه برابر کرد. همه اینها در شرایطی است که تنها 48روز از آغاز پاییز گذشته است.