بازار داغ نظریههای توطئه
بررسی اتفاقهای عجیب در کارزارهای چهل و ششمین دوره انتخابات ریاست جمهوری آمریکا
کارزارهای انتخابات ریاستجمهوری همواره پرحاشیه و جنجالی هستند. حال اگر یکی از نامزدهای انتخاباتی به اندازه دونالد ترامپ، رئیسجمهور کنونی آمریکا زیر ذرهبین منتقدان و مخالفان قرار داشته باشد و به اندازه او حاشیهآفرین و بحثبرانگیز باشد، هیاهوی یکی از بزرگترین رقابتهای سیاسی جهان به اوج خواهد رسید. تصور اینکه چنین جوی در فضای سیاسی یک کشور با حضور فعالان همیشه در صحنه شبکههای مجازی و با نزدیک شدن به عدد صفر شمارش معکوس انتخابات، تا چه اندازه ملتهبتر خواهد شد چندان دشوار نیست. دور از انتظار هم نیست که منشأ بیشتر جنجالها از سوی کمپین انتخاباتی ترامپ باشد تا جو بایدن، نامزد و رقیب دمکرات او. با این همه در آخرین روزهای منتهی به انتخابات، تمامی فعالیت کمپینهای 2 رقیب روی تخریب یکدیگر و انتشار ویدئوها و تبلیغات هدفمند و ویرایش شده متمرکز شده است و هر دوطرف از چهرههای محبوب و مشهور برای اعتبار بخشیدن به نامزدهای انتخاباتی نهایت استفاده را میکنند.
جدیدترین جنجالی که از سوی کمپینهای انتخاباتی در آمریکا بهپا شده از سوی دونالد ترامپ مطرح شده است. ابتدا باید به یاد آوریم که در دور پیشین انتخابات ریاستجمهوری در حدود 33میلیون آمریکایی، یعنی 25درصد از رأیدهندگان، بهصورت غیرحضوری و پستی در انتخابات شرکت کردند و حتی خود دونالد ترامپ هم رأی خود را از طریق پست ارسال کرد. اکنون کمپین ترامپ بدون در دست داشتن هیچ شواهد و مدارکی، ادعا دارد افزایش گرایش رأیدهندگان به رأی پستی و غیرحضوری بهدلیل شدت گرفتن همهگیری کرونا، زمینه یک تقلب بزرگ انتخاباتی را فراهم خواهد آورد. این ادعای بیاساس درحالی مطرح میشود که تقلب در آرای الکترال بهندرت رخ میدهد. ترامپ بهتازگی ادعا کرده است که بروز خطا در رأیگیری غیابی از 50هزار شهروند ایالت اوهایو نشانی از تقلب در انتخابات است. او چند روز بعد در سخنرانی انتخاباتیاش و در واکنش به سخنان رئیس افبیآی که اعلام کرده بود هیچ مدرکی مبنی بر تقلب وسیع در انتخابات وجود ندارد، این سخن خود را بار دیگر تکرار کرد. با این همه هیأت انتخاباتی در این ایالت ادعای ترامپ را رد کرد. خطا در رأیگیری غیابی در ایالت اوهایو به واسطه نقص فنی یک اسکنر رخ داد که منجر به نادیده گرفته شدن رأی 250هزار نفر میشد اما نقص بهسرعت رفع و جبران شد.
انتشار ویدئوها و تبلیغهای گمراهکننده و دستکاری شده از سوی کمپینهای مختلف پیش از آغاز انتخابات موضوعی رایج است. جدیدترین نمونه آن جنجالی است که دونالد ترامپ جونیور با انتشار ویدئویی از بایدن به پا کرد. در این ویدئو اینطور بهنظر میآید که بایدن در پاسخ به سؤالی درباره برنامه کنترل فروش اسلحه از اصطلاح «بینگو» (به معنی تأیید از سر رضایت و موفقیت) استفاده میکند. ترامپ جونیور ویدئو را با این شرح در توییتر خود منتشر کرد: جو بایدن و کامالا هریس قصد دارند حق دفاع از خود و خانوادهتان را از شما بگیرند. درمورد او اشتباه نکنید، چپهای تندرو بهدنبال سلاحهای شما هستند! اما واقعیت این بود که پرسش خبرنگار از بایدن درباره ممنوعیت عمومی استفاده از اسلحه نبود، تنها بر سلاحهای خودکار با قابلیت کشتار جمعی متمرکز بود. سلاحهای قدرتمندی که بایدن با مالکیت عمومی آنها بهشدت مخالف است و طرحی را ارائه داده تا مالکان آن سلاحهای خود را به دولت بفروشند. موضوعی که در کلیپ منتشر شده توسط ترامپ جونیور حذف شده بود. کمپین دمکراتها هم در این دوران بیکار ننشست و ویدئویی مشابه منتشر کرد که در آن ترامپ میگوید: اول سلاحهایتان را تحویل دهید و بعد به دادگاه بروید. در شرح ویدئو نوشته شده بود: ترامپ بهدنبال سلاحهای شماست. اما این ویدئو هم بخشی از سخنان ترامپ درباره گرفتن سلاح از افرادی بود که میتوانند برای جامعه خطرساز باشند.
کمپین ترامپ به دکتر آنتونی فائوچی، چهره محبوب ستاد مبارزه با کرونا در کاخ سفید هم رحم نکرد و در کلیپی ویرایش شده سخنان او را بهگونهای نشان داد که گویی فائوچی درحال تمجید از ترامپ است. اما در اصل فائوچی درحال صحبت از اقدامات خودش در مقابله با همهگیری کرونا بود. کمپینها همچنین اتکای زیادی روی تبلیغات دروغین در شبکهای اجتماعی مانند فیسبوک دارند. برای مثال تبلیغات بسیاری در فیسبوک دست بهدست میشوند که در آنها ترامپ کرونا را یک فریب توصیف میکند. این تبلیغ صدها هزار بار در فیسبوک دست بهدست شده است. درحالیکه ترامپ اگرچه درباره کرونا دروغ فراوان گفته، اما هرگز آن را دروغین ننامیده است، بلکه واکنش حزب دمکرات نسبت به شیوه مدیریت بحران کابینه ترامپ در برابر کرونا را فریبکاری جدید آنها توصیف کرده است.
از دیگر اقدامات جنجالی کمپین رئیسجمهور کنونی آمریکا پس از پایان نخستین مناظره ریاستجمهوری رخ داد. نیروهای کمپین ترامپ ویدئوهایی را در شبکههای اجتماعی پخش کردند که ادعا داشتند بایدن حین مناظره یک هدفون در گوش داشته است. در تبلیغات دیگری که ضد بایدن در شبکههای اجتماعی انجام شد، کمپین ترامپ ادعا کرد که بایدن در مصاحبههایش از تلهپرامپتر (نمایشگری که متن گوینده حین اجرای زنده روی آن نمایش داده میشود) استفاده میکند. این ادعا بهصورت مستقیم توسط پسر دیگر ترامپ، اریک ترامپ در شبکههای اجتماعی به اشتراک گذاشته شد.
کمپین ترامپ همچنین در داغ کردن بازار نظریه توطئه فعالیت بسیار دارد. در روزهای منتهی به انتخابات یاستجمهوری آمریکا، مجموعهای از شایعات در شبکههای مجازی منتشر شدهاند که ریتوئیت این شایعات توسط ترامپ، دست داشتن کمپین او در پخش شدن شایعات را تأیید میکند. براساس این شایعات، در عملیات دستگیری و کشتن اسامهبنلادن، نیروهای ویژه آمریکایی بدل او را کشتهاند. شایعات با ادعای چندین مصاحبهشونده مبنی بر اینکه جو بایدن بر این حقیقت و موضوع شلیک به بالگردی آمریکایی در افغانستان در سال 2011 سرپوش گذاشته است، داغتر هم شدند. اما سازندگان این شایعات برای ادعاهای خود هیچ مدرکی ارائه نمیدهند. این شایعات همچنین با واکنش شدید یکی از اعضای یگان ویژه نیروی دریایی آمریکا که در عملیات حضور داشته مواجه شده است. او در مصاحبه با سیانان با رد این ادعا گفت پراکندن چنین شایعاتی لگدمال کردن مزار بهترین قهرمانان جنگی است که تاکنون با آنها همکاری کردهام. ترامپ درباره دلیل ریتوئیت چنین ادعای دروغینی در پاسخ گفت: من آن را روی توئیتر میگذارم، مردم خودشان تصمیم بگیرند. ترامپ پیش از این هم منشأ نظریه توطئه بوده و زمانی که به کووید-19مبتلا شد، خود به سوژه نظریه توطئه تبدیل شد که قاعدتا شایعات مرتبط با آن با حمایت کمپین رقیب منتشر شدهاند. براساس این نظریه که در فیسبوک بازخورد زیادی داشت، یک بدل جایگزین ترامپ شده است. مجموعهای از تصاویر با عنوان «ترامپ حقیقی هرگز بیمارستان را ترک نکرد» در شبکههای مجازی دست بهدست میشوند و در کنار آنها تصاویر دیگری از ترامپ واقعی برای مقایسه قرار داده شدهاند. اگرچه عدهای از کاربران این شایعات را به شوخی دست بهدست میکنند، اما بهنظر میرسد عدهای آن را کاملا جدی گرفتهاند.
از دیگر جنجالهایی که به واسطه عملکرد عجولانه کمپین بایدن رخ داده است، اعتراض یک فرمانده ارتش آمریکا نسبت به انتشار تصویری از او و بایدن در کنار یکدیگر در یک تبلیغ تلویزیونی است. فرماندهشان مکفارلند که در سال 2015 برای فرماندهی نیروهای آمریکا در نبرد با داعش به عراق اعزام شد، در کلیپی تلویزیونی در کنار بایدن دیده میشود. مکفارلن در اعتراض به استفاده از این تصویر برای تبلیغات انتخاباتی اعلام کرد نه طرفدار بایدن است و نه طرفدار ترامپ زیرا اصولا فردی سیاسی نیست. مکفارلن همچنین نسبت به استفاده از تصاویر اعضای نیروی دریایی ارتش آمریکا در یونیفرمهای ارتشی نیز اعتراض کرد و در نتیجه اعتراضات او کمپین بایدن مجبور به توقف استفاده از این تبلیغ شد.
انتشار ویدئوها و تبلیغهای گمراهکننده و دستکاری شده از سوی کمپینهای مختلف پیش از آغاز انتخابات موضوعی رایج است. جدیدترین نمونه آن جنجالی است که دونالد ترامپ جونیور با انتشار ویدئویی از بایدن به پا کرد
به واسطه عملکرد عجولانه کمپین بایدن، شان مکفارلند یک فرمانده ارتش نسبت به انتشار تصویری از او،کنار بایدن در تبلیغی تلویزیونی معترض شد و اعلام کرد نه طرفدار بایدن است و نه طرفدار ترامپ
کمپین ترامپ به دکتر آنتونی فائوچی، چهره محبوب ستاد مبارزه با کرونا در کاخ سفید هم رحم نکرد و در کلیپی ویرایش شده سخنان او را به گونهای نشان داد که گویی فائوچی درحال تمجید از ترامپ است. اما در اصل فائوچی درحال صحبت از اقدامات خودش در مقابله با همهگیری کرونا بود