یک کتابخانه جنگی

کتابخانه تخصصی باغ‌موزه دفاع مقدس با‌ هدف ایجاد جامع‌ترین کتابخانه در حوزه دفاع مقدس و تأمین نیازهای اطلاعاتی پژوهشگران و علاقه‌مندان دوران ارزشمند دفاع مقدس بنیان نهاده شده است. با آنکه سابقه تهیه و تدوین کتاب‌های مرتبط با این حوزه به بیش از 3 دهه می‌رسد، تاکنون دسترسی به منابع کافی و کامل چنین مجموعه‌ای بسیار دشوار می‌نمود. ‌همین دلیل سبب شد که مسئولان و کتابداران موزه دفاع مقدس آستین‌ها را بالا بزنند و از طریق ایجاد ارتباط با ناشران، نمایشگاه‌های کتاب، کتابفروشی‌ها، کتابخانه‌های شخصی و سازمانی موفق به شناسایی بخش مهمی از این تألیفات شوند.

کتابخانه تخصصی باغ‌موزه دفاع مقدس در مجموعه‌ای کم‌نظیر، هزاران عنوان کتاب و آثار غیرکتابی شامل پایان نامه‌ها، اطلس‌های جنگ ایران و عراق، لوح‌های فشرده، نشریات ادواری و آرشیو مجلات را به زبان‌های فارسی، عربی و انگلیسی جمع‌آوری کرده است. این کتابخانه علاوه بر حوزه دفاع  مقدس، محورهای موضوعی  انقلاب، مقاومت و پایداری، جنگ، اسلام، تاریخ ایران و سیاست را نیز در بر می‌گیرد.


کتابخانه تخصصی باغ‌موزه دفاع مقدس در فضایی به وسعت 700 متر مربع در بخش جنوب شرقی بنای اصلی موزه احداث شده است. این کتابخانه از امکاناتی نظیر سالن مطالعه ویژه خواهران و برادران، مخازن مدرن کتاب، بخش نشریات، پایان‌نامه‌ها، کتاب‌های مرجع و کتاب‌های امانی برخوردار است. منابع کتابخانه بر اساس رتبه‌بندی کنگره یا ‌همان «ال سی» فهرست‌نویسی و سامانه قفسه‌بندی آن به صورت بسته اجرا شده است. ‌همه اعضای کتابخانه می‌توانند از نرم‌افزار تخصصی برای یافتن کتاب یا موضوع پژوهش‌شان استفاده کنند. تنها کافی است پشت یکی از رایانه‌های این مجموعه بنشینند و اطلاعات‌شان را به نرم‌افزار بدهند تا بهترین کتاب را پیشنهاد بدهد. این نرم‌افزار چکیده‌ هر کتاب یا مقاله و منابع آن را نیز در اختیار جست‌وجوگر قرار می‌دهد. سالن مطالعه این مجموعه دارای فضایی آرام است که برای استفاده بهینه از کتاب‌های مرجع به شکلی دلنشین طراحی شده است. در این سالن امکاناتی نظیر اینترنت بی سیم، تجهیزات کافی برای استفاده از منابع دیداری و شنیداری، فیلم‌های ویدئویی،  نوارهای صوتی و لوح‌های فشرده در نظر گرفته شده است. 

مخزن کتابخانه با بهره‌مندی از فضایی مناسب و به شکلی کاملاً  مدرن طراحی و ساخته شده است. این مخزن دارای قفسه‌های ریلی الکترونیکی است. قفسه‌های ریلی مخزن برای استفاده بهینه از فضا به صورت کتابی در کنار‌ هم قرار گرفته‌اند، کدبندی شده‌اند و تنها با فشار دادن یک دکمه حرکت می‌کنند. به منظور حفظ امنیت و کیفیت منابع کتابی، سامانه اعلام و اطفای حریق و سامانه تهویه‌ هوای مطبوع فراهم شده است. کتاب‌های کنونی تقریباً نیمی از قفسه‌های مخازن را اشغال کرده‌اند اما برای غنی‌سازی منابع کتابخانه، ‌هر‌ساله عناوین جدیدی از نمایشگاه‌های بین المللی کتاب تهران و نمایشگاه‌های تخصصی دفاع مقدس به مجموعه افزوده می‌شود. یکی دیگر از ویژگی‌های مهم مخزن کتابخانه، وجود اسناد و مدارک منحصر به فرد مربوط به دوران دفاع مقدس است که به صورت فیزیکی و دیجیتال نگهداری می‌شود و در دسترس علاقه‌مندان قرار می‌گیرد. مخزن اصلی کتابخانه جایی برای نگهداری کتاب‌هایی است که به صورت امانی به اعضا سپرده می‌شود. به‌همین دلیل ورود به این مرکز تنها برای کتابداران این کتابخانه مجاز است. 

دانشجویان و محققانی که برای تحقیق یا تنظیم پایان نامه‌شان نیاز به اطلاعات مناسب در زمینه دفاع مقدس دارند می‌توانند روی پایان نامه‌ها و کتاب‌های مرجع این کتابخانه حساب باز کنند. مجموعه پایان‌نامه‌ها در حوزه دفاع مقدس در مخزن بسته کتابخانه نگهداری می‌شود. البته اطلاعات آنها از راه برنامه نرم‌افزاری قابل جست‌وجو و بازیابی است.‌ هر ساله پایان‌نامه‌های ارائه شده در حوزه دفاع مقدس از طریق‌ همکاری با دیگر سازمان‌ها و دانشگاه‌های مرتبط شناسایی و گردآوری می‌شوند.‌ همچنین کتابخانه تخصصی باغ‌موزه دفاع مقدس دارای صدها کتاب مرجع است. این کتاب‌ها شامل دایره المعارف‌ها، لغت‌نامه‌ها، اطلس‌های جغرافیایی، کتاب شناسی، زندگی‌نامه‌ها، روزشمارها، راهنماها، نقشه‌ها و دیگر کتاب‌های مرجع است. دسترسی به کتاب‌های مرجع تنها در داخل کتابخانه امکان‌پذیر است. کتابداران این کتابخانه درباره اطلاعات درخواستی شما کتاب‌های ارزشمندی را پیشنهاد خواهند داد؛ کتاب‌های مرجعی که نمونه آنها در کمتر جایی یافت می‌شود. برخی از کتاب‌های مرجع این مجموعه بزرگ به صورت تک جلدی، دوجلدی یا چندجلدی خریداری یا جمع آوری شده است.