خیابان ولیعصر در انتظار تغییرات‌بزرگ
با تصویب طرح تفصیلی بلندترین خیابان خاورمیانه و تبدیل آن به خیابان کامل رخ می‌دهد
مجید جباری- خبرنگار
«ولیعصر» و چنارهای سر به فلک کشیده‌اش یکی از یادگارهای طهران قدیم است. خیابانی که با وجود تغییرات بسیار هنوز هم رنگ و بوی گذشته‌اش را دارد و نماد و نشانی از سرزندگی در شهری به وسعت تهران است، با اندک تغییراتی می‌توان هویت و پیشینه این خیابان را بازیابی کرد. پیشینه‌ای که هنوز هم در روایت‌ها و خاطرات پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها سهم زیادی دارد. احیای این خیابان به‌عنوان بزرگ‌ترین محور ایران و خاورمیانه با برخورداری از شاخص‌های مختلف قرار است فردا در دستور کار قرار بگیرد.روز دوشنبه کارشناسان و برنامه‌ریزان شهری قرار است در جلسه‌ای که به میزبانی کمیته معماری شورای شهر تهران برگزار می‌شود، درباره بازنگری طرح تفصیلی این خیابان و احتمالا تبدیلش به خیابان کامل تصمیم بگیرند. بازگشت به گذشته و پیشینه ولیعصر راهی است برای احیای این محور که پرونده ثبت جهانی‌اش به جریان افتاده و روی میز کار مدیریت شهری است.
تبدیل ولیعصر به «خیابان کامل» برای ثبت جهانی
معاون شهرسازی و معماری شهرداری تهران در مورد وضعیت خیابان ولیعصر و لزوم بازنگری در طرح تفصیلی این خیابان با توجه به تلاش برای ثبت جهانی آن گفت:« شهرداری تهران موضوع ایجاد خیابان کامل را در دستور کار خود قرار داده است. »
عبدالرضا گلپایگانی با بیان اینکه بهبود کیفیت وضعیت خیابان ولیعصر از ابعاد مختلف در دستور کار قرار دارد، ادامه داد:«با راه‌اندازی خانه مینایی به‌عنوان موزه خیابان ولیعصر، گام‌هایی برای خواناسازی و تهیه نقشه فرهنگی خیابان برداشته شده و در گام نخست، در ۴۰ نقطه خیابان ولیعصر در جاهایی که رویدادی رخ داده خواناسازی مکان رویدادها انجام شده است. »
گلپایگانی افزود: « بر این اساس پایه‌هایی در مکان‌هایی که در آنجا رویدادی در خیابان ولیعصر رخ داده نصب شده و شهروندان می‌توانند با استفاده از«QRC» در مورد اتفاقات رخ داده در آن محل و شناخت نقاط و ساختمان‌های شاخص خیابان ولیعصر اطلاعات کسب کنند. »
معاون شهردار تهران تأکید کرد: «مرمت و بهسازی پیاده‌روی خیابان ولیعصر، طراحی و تعبیه مبلمان مناسب و بهبود نمای ساختمان‌های جداره نیز در دستور کار سازمان زیباسازی قرار دارد که به‌عنوان پایلوت، بهسازی نمای ساختمان‌های حد فاصل چهارراه ولیعصر تا چهارراه جمهوری در حال انجام است. با این مدل که با مشارکت صاحبان املاک است، بهسازی نماها در همه خیابان‌ها گسترش می‌یابد.»
گلپایگانی افزود:« در دو سال گذشته وضعیت درختان خیابان بهبود یافته، در این دو سال ۳۳۰۰ درخت با سن ۱۰ تا ۱۵ سال و محیط بُن نزدیک به ۵۰ سانتی‌متر توسط سازمان بوستان‌ها کاشته شده که در نوع خود کار کم‌نظیری بوده است. »
او گفت: «خیابان کامل به خیابانی گفته می‌شود که برای همه اقشار جامعه اعم از پیاده، سواره و استفاده‌کنندگان از حمل ونقل عمومی بهسازی شده به‌گونه‌ای که همه بتوانند ترددی ایمن و آسان داشته باشند و علاوه بر گذراندن اوقات فراغت به فضاهای کار و تجاری نیز دسترسی داشته باشند. در این راستا شورای راهبردی به ریاست شهردار تهران و نمایندگان شهرسازی، زیباسازی، فضای سبز، فنی عمرانی، اجتماعی، حمل‌ونقل و ترافیک و نمایندگان شورای شهر تشکیل شده است تا وضعیت بهسازی و ساماندهی خیابان ولیعصر را راهبری کنند. »
او افزود:« خیابان ولیعصر با ۱۸ کیلومتر طول و اختلاف ارتفاع ۵۰۰ متری از میدان راه‌آهن تا تجریش، ویژگی‌های لازم برای تبدیل شدن به خیابان کامل را دارد و برهمین اساس به‌دنبال انطباق چارچوب‌های خیابان کامل در محور ولیعصر هستیم. »
بازنگری طرح تفصیلی
معاون شهرسازی و معماری شهرداری تهران در مورد وضعیت بازنگری در طرح تفصیلی خیابان ولیعصر نیز با بیان اینکه سال گذشته موضوع 3متر عقب‌نشینی اجباری در خیابان در کمیسیون ماده ۵ لغو شد، ادامه داد:« البته در مورد بازنگری در طرح تفصیلی بدنه خیابان ولیعصر چند شرکت مشاور بررسی و کارشناسی کرده‌اند که با جمع‌بندی و نهایی کردن به‌زودی برای تصویب به کمیسیون ماده ۵ شورای‌عالی شهرسازی و معماری فرستاده می‌شود. »
گلپایگانی در مورد بی‌آرتی خیابان ولیعصر نیز با بیان اینکه یکی از معیارهای خیابان کامل، وجود همه روش‌های حمل‌ونقلی است، گفت:«این خط هم یکی از کارآمدترین خطوط اتوبوسرانی است که با کمک و همفکری معاونت حمل ونقل، احتمال بازنگری در بی‌آرتی بخشی از خیابان با توجه به‌وجود مترو وجود دارد. احتمالا با حذف بخشی از خطوط بی‌آرتی در قسمتی از محور ولیعصر بتوان امکان تردد دوطرفه را فراهم کرد و این تصمیم به بررسی کارشناسی بیشتر و توجه به خواست شهروندان بستگی دارد. »
خیابان ولیعصر در معرض سوداگری است
علی اعطا، رئیس کمیته معماری و طرح‌های شهری شورای شهر تهران
در مدت زمان باقیمانده، توان و امکانات مدیریت شهری بهتر است صرف چند کار مهم شود که دستاورد ما در سطح شهر باشد. منظور طرح و برنامه‌هایی است که شورا و شهردار محترم به مردم ارائه کرده‌اند. یکی از این برنامه‌ها ساماندهی محور ولیعصر به‌عنوان میراث تاریخی- فرهنگی و طبیعی شهر تهران است. آقای دکتر حناچی شهردار تهران، فردی فرهیخته و اهل دانش و فرهنگ است. ایشان نسبت به موضوع خیابان ولیعصر دغدغه دارند. خیابان ولیعصر در معرض سوداگری است، در معرض ساخت و سازهای غیرمنطقی است. از این چنارها چه چیزی باقی خواهد ماند؟ از منظر طبیعی ولیعصر چه چیزی باقی خواهد ماند؟ وقتی در مجاورت چنارها، ٢٠ تا ٣٠ متر خاکبرداری کنند، به لحاظ زیست‌محیطی چه شرایطی حاکم خواهد شد؟ از طرفی وقتی شهردار محترم به درستی دغدغه ثبت جهانی ولیعصر را دارند، نباید این همه معطل کرد. سال پیش در همین ایام، گفته شد که طرح تفصیلی ولیعصر 4، 3ماه دیگر اصلاح می‌شود. الان یک سال گذشته است. خیابان ولیعصر باید حفاظت شود. رویکرد حفاظتی باید بر زیست تاریخی- فرهنگی و زیست طبیعی آن حاکم شود. ما این نگاه را دنبال می‌کنیم و بر این اساس مطالبه می‌کنیم اقدامات لازم انجام شود.
بازگشت به گذشته؛ الزام بازنگری طرح تفصیلی ولیعصر
محمد حقانی، عضو سابق شورای شهر تهران و مشاور عالی رئیس شورای شهر تهران
خیابان ولیعصر محوری سبز، آبی، فرهنگی، اقتصادی و تاریخی به طول 17.5کیلومتر است. به باور من، اگر قرار است این خیابان ثبت جهانی شود، ابتدا باید در شاخص‌ها و خصوصیاتی که در بالا عنوان کردم به شرایط اولیه‌اش برگردد؛ چه در سطح چه در سطوح. من در شورای چهارم که حضور داشتم، برخی پیشنهاد عقب‌نشینی در بخش‌هایی از این محور را عنوان می‌کردند که من همان زمان با این موضوع مخالف بوده و هستم. بنابراین بلند مرتبه‌سازی‌‌های این خیابان باید متوقف و طرح تفصیلی خاصی با ارتفاع خاصی برای این خیابان از نو تدوین شود. برج‌سازی در این محور درختان ارزشمند محور را از بین می‌برد. دقیقا در خیلی از محله‌هایی که در گذشته شهرداری اجازه برج‌سازی داده است، درختان آسیب دیده‌اند و گودبرداری‌ها از طریق مصالحی که زیر سطح به‌کار رفته، به ریشه درختان آسیب زده و نتیجه‌اش مرگ تدریجی درختان بوده است. اما در طرح تفصیلی ولیعصر باید بازگشت به شاخص‌های اولیه این خیابان درنظر گرفته شود. ازجمله جریان آبی که از دامنه‌های جنوبی البرز به‌صورت چشمه‌سارهایی در دو سوی خیابان هنوز هم جاری است باید در این طرح مورد توجه قرار بگیرد. در گام بعدی باید پیاده‌روها به وضعیت اولیه‌شان برگردند. اکنون در خیلی از جاها جدول‌گذاری‌های زیادی صورت گرفته و روی طوقه‌های درختان جدول‌گذاری شده و باعث از بین رفتن درختان شده است. سیمان‌کاری و سنگ‌کاری‌هایی که در کف جوی‌های آب انجام شده باید جمع‌آوری و عرض انهار و پیاده‌راه‌ها به وضعیت اولیه این محور ارزشمند برگردد. زمانی که در شورای چهارم بودم پیشنهادی را ارائه کردم اما متأسفانه کار متوقف شد. به باور من محور وسطی این خیابان از میدان راه‌آهن تا میدان تجریش باید به پیاده‌راه تبدیل شود. برای جابه‌جایی هم می‌توان در دو سوی این محور از مونوریل یا ال‌آرتی استفاده کرد تا مسافران و شهروندان به این وسیله از چهارراه به چهارراه دیگر این خیابان تردد کنند. همچنین در برخی از خیابان‌ها انهار تنگ شده‌اند. با افزایش عبور و مرور خودروها و افزایش ترافیک، از عرض پیاه‌رو‌ها و انهار گرفته و به عرض خیابان اضافه کرده‌اند. اما در گام دیگر ضرورت دارد که به درختان خیابان هم توجه شود. این درختان ابتدا 60هزار اصله در 4ردیف بوده است اما اکنون این تعداد درخت به 7تا 8هزار اصله رسیده و درخت‌کاری‌های جدید هم جای درختان قدیمی را گرفته‌اند. تعداد انگشت‌شماری از درختان قدیمی و کهن این محور باقی مانده است. بنابراین این درختان با همان فواصل باید به جای خود برگردند که این کار هم راه‌های فنی مختص خود را دارد. همچنین سنگ‌های کف نهرها باید جمع‌آوری شود. تا یک متر حداقل خاک‌های گذشته باید جمع‌آوری و درختان مثل گذشته در 4ردیف به فواصل نیم متر از یکدیگر دوباره کاشته شوند تا خیابان ولیعصر هویت گذشته‌اش را بازیابد.
