حرکت در جهت خواست‌های مردم

محمدناصر احدی_روزنامه نگار


«من می‌کوشم قبل از اینکه یک هنرمند باشم، یک انسان باشم و شرط انسان‌بودن من در این است که دروغ نگویم، تظاهر نکنم و نفریبم و مهم‌تر اینکه اصول انسانی و اخلاقی را رعایت کنم. بسیار اتفاق می‌افتد که احساس می‌کنم حسن نظر مردم در مورد من به اغراق می‌رسد. مردم مرا بیشتر از آنچه هستم، پذیرفته‌اند. این را می‌دانم و ایمان دارم که اعتقاد آنها را از خود سلب نخواهم کرد. من در جهت خواست‌های مردم حرکت می‌کنم تا دلبستگی‌های آنها را نگه دارم. کنسرت‌هایی که طی یکی دو سال اخیر داشته‌ام، این حس اغراق‌آمیز مردم را به من القا‌ کرده است. اشتیاق آنها برای شنیدن صدای من در حد غیرقابل تصوری بود. به همین دلیل کلمه اغراق را به‌کار می‌گیرم.» اینها را استاد محمدرضا شجریان در 8فروردین 1357 به روزنامه «اطلاعات» گفته بود. او در تمام سال‌های زایا و پرثمر فعالیت و حیاتش هیچ‌گاه از اصولی که به آنها باور داشت، گامی به عقب ننشست و به‌دلیل این پایمردی بر سر اصول و باورهایش، سال‌ها از خواندن برای مردم محروم شد؛ مردمی که او را می‌ستودند و او نیز هماره آرزوی زندگی بهتری را در همه ابعاد اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی برای آنها در دل داشت. دروغ نگفتن، تظاهر‌نکردن و فریب ندادن در شعار کار آسانی است، اما در میدان عمل بسیار کسان بوده‌اند که از عهده عهدی که با خود و مردم بسته بودند، برنیامدند و با تلبیس و تزویر و تدلیس، از مردم برای رفاه خودشان پلکان ساختند و از سر و دوش آنها بالا رفتند، اما استاد شجریان در این دام نیفتاد. او‌ با خشوع و افتاده‌حالی، لطف و اشتیاق مردم را به‌خودش بیش از حد می‌دانست و این همه استقبال و تمجید و تحسین برایش حکم مسئولیتی سنگین در قبال مردم را داشت.  او در 21خرداد 1356 در گفت‌وگوی بلندی با مجله «تماشا» گفت: «خوشحال از این هستم که به چیزهایی دست یافته‌ام که دوستش داشتم و به‌دنبالش بودم. من به اخلاقیات معتقد بودم و هستم و چون اخلاقیات هم چیزهایی نبودند که بشود به دروغ به داشتن آنها تظاهر کرد، در نتیجه من کوشیدم که در واقع داشته باشم.» استاد شجریان تا 17مهر 1399 بر سر عهدی که با خود و مردمش داشت، ماند و با نحوه زیستش، الگویی از صداقت و اصالت در هنر از خود بر جای گذاشت که سنگ محک دقیقی برای بازشناسی هنرمند راستین از شعبده‌بازان بازار سرگرمی است. تصویری از2گفت‌وگوی استاد در سال‌های پیش از انقلاب را ببینیم.