صدای ایران

محمد امین خرمی_روزنامه نگار

«محمدرضا شجریان که صدایش بخشی از میراث ملی ایران بود در 80سالگی درگذشت؛ او صدای ایران بود.» این جمله آغازین گزارش خبرنگار رادیو ملی آمریکا (NPR) است که شامگاه پنجشنبه همپای دیگر رسانه‌های معتبر خارجی، خبر درگذشت شجریان را اعلام کرد تا خسرو آواز ایران در پایان عمرش هم جهانی بماند.
در این برنامه از محمدرضا شجریان به‌عنوان یکی از 50صدای ماندگار تاریخ به انتخاب بخش موسیقی رادیو NPR در سال 2011یاد شده و به ارتباط نزدیک او با جامعه ایران پرداخته شد.
در میان دیگر رسانه‌های آمریکایی، شبکه تلویزیونی سی‌ان‌ان نیز به درگذشت استاد آواز ایران پرداخت. سی‌ان‌ان در گزارش خود، شجریان را چهره «افسانه‌ای» موسیقی و آواز ایران دانسته که نه‌تنها در ایران بلکه در سراسر جهان مورد تحسین دوستداران موسیقی کلاسیک قرار دارد. شبکه تلویزیونی سی‌ان‌ان همچنین به معرفی جوایز مهمی پرداخت که طی 2دهه گذشته، نصیب محمدرضا شجریان شده است. مدال پیکاسو از سوی یونسکو در سال 1999، نشان شوالیه هنر و ادب فرانسه که عالی‌ترین نشان ملی این کشور به شمار می‌رود در سال 2014و جایزه بنیاد آقاخان در سال 2019ازجمله جوایز مهمی است که به شجریان اعطا شده و سی‌ان‌ان در گزارش خود به آنها پرداخت. سی‌ان‌ان همچنین در گزارش خود به ابراز احساسات «بی‌نظیر» ایرانیان در سراسر جهان به شجریان پرداخت.
در میان روزنامه‌های آمریکایی، روزنامه‌های نیویورک تایمز و وال‌استریت ژورنال برای شجریان یادنامه منتشر کرده‌اند. نیویورک تایمز در گزارش خود شجریان را چهره‌ای معرفی می‌کند که توانسته محبوب نسل‌های مختلف در ایران باشد. به نوشته این روزنامه، مرگ شجریان افراد مختلفی در گروه‌ها و جناح‌های سیاسی مختلف داخل و خارج ایران را متاثر کرده و همه در غم از دست دادن او هستند. روزنامه وال‌استریت ژورنال در گزارش خود می‌نویسد که شجریان نه‌تنها در ایران، بلکه در جهان شخصیت شناخته‌شده‌ای است و به همین دلیل، 2بار نامزد دریافت جایزه گرمی شده است. آنجل راسموسن، خبرنگار وال‌استریت ژورنال، پس از انتشار مطلبش در پستی توییتری، شجریان را «عامل وحدت ایرانیان با هر دیدگاه سیاسی و مذهبی» خواند.
در انگلیس، روزنامه گاردین در گزارشی در مورد مرگ محمدرضا شجریان تأکید کرده که او در موسیقی سنتی ایران روح تازه دمید. گاردین به فعالیت‌های هنری شجریان در خارج از ایران و فعالیت او برای تربیت نسلی از خوانندگان جوان نیز اشاره می‌کند. در فرانسه، روزنامه لوموند نیز در گزارشی، تصنیف‌های شجریان را در تاریخ ایران «ماندگار» خوانده و نوشته که درگذشت او، سراسر ایران را در غم فرو برده است.
وب‌سایت شبکه تلویزیونی الجزیره نیز در گزارشی، آهنگ‌های محمدرضا شجریان را بخش جدانشدنی خانه‌های ایرانیان توصیف کرده است. در میان خبرگزاری‌های بین‌المللی، رویترز، آسوشیتدپرس و خبرگزاری فرانسه نیز خبر درگذشت محمدرضا شجریان را پوشش داده‌اند. رویترز در گزارش خود نوشته است که شجریان و هم‌قطارانش در دهه 1970میلادی مسائل سیاسی و اجتماعی روز را به موسیقی سنتی ایران وارد کرده و به آن جان تازه بخشیدند.

پیام تسلیت سیاسیون و دیپلمات‌ها
درگذشت محمدرضا شجریان مورد توجه سیاسیون نیز قرار گرفت. نیچروان بارزانی، رئیس اقلیم کردستان عراق، یکی از نخستین چهره‌های سیاسی بود که به درگذشت استاد موسیقی ایران واکنش نشان داد. او در توییتی به زبان فارسی نوشت: «تنها صداست که می‌ماند.» بارزانی همچنین شجریان را اسطوره تکرارنشدنی موسیقی نامید و درگذشت او را به خانواده و جامعه هنری ایران تسلیت گفت.
دفتر سازمان ملل در ایران نیز در اقدامی که پیش از این سابقه نداشته است، در پستی توییتری درگذشت شجریان را به خانواده او، مردم ایران و تمامی طرفدارانش در سراسر جهان تسلیت گفت. استفان شولتس، سفیر اتریش در تهران، نیز در پستی توییتری محمدرضا شجریان را «هنرمندی محبوب و مردمی» خواند و به زبان فارسی نوشت: «پرواز خسرو آواز ایران، هنرمند محبوب و مردمی استاد محمدرضا شجریان را به خانواده ایشان و مردم هنردوست این مرز و بوم از صمیم قلب تسلیت می‌گویم. »
سفارت فرانسه در تهران در پستی توییتری به زبان فارسی نوشت: «نغمه‌های خسرو آواز ایران تا ابد در یادمان خواهد ماند.» سفارت انگلیس در تهران نیز با انتشار پیامی در اینستاگرام، درگذشت «یکی از برجسته‌ترین چهره‌های موسیقی سنتی ایران در یک قرن گذشته» را به طرفدارانش تسلیت گفت. سفارتخانه‌های سوئیس و جمهوری آذربایجان نیز درگذشت شجریان را تسلیت گفتند. سفارت آذربایجان، «درگذشت ترنم ماندگار ایران» را به ایرانیان تسلیت گفته است.