روستا؛ محل بهتری برای زندگی

مهدی جمالی‌نژاد- معاون عمران و توسعه امور شهری و روستایی وزیر کشور

ابتدا باید موضوع توانمندی را به 2بخش توانمندسازی روستا و توانمندسازی روستاییان تقسیم کنیم. توانمندسازی روستا که بیشتر در حوزه‌های زیرساختی و زیربنایی تعریف می‌شود، شامل مجموعه اقداماتی است که زیرساخت‌های لازم برای زیست در روستا را تامین می‌کند. در روستاها پس از پیروزی انقلاب اسلامی در این حوزه اقدامات متعدد و گسترده‌ای توسط دستگاه‌های اجرایی کشور انجام شده است؛ ازجمله در زمینه توسعه راه‌های روستایی، آب آشامیدنی، بهسازی معابر، انتقال تاسیسات مربوط به انرژی و سایر زمینه‌ها. به‌طورکلی می‌توان گفت این اقدامات موجب شده است چهره روستاها با آنچه در سال‌های پیش از انقلاب وجود داشته، تفاوت‌ اساسی داشته باشد؛ به‌گونه‌ای که در برخی از این زیرساخت‌ها نظیر برق تقریباً همه روستاهای کشور تحت پوشش قرار گرفته‌اند.
اما توانمندسازی روستاییان مفهوم گسترده‌تری دارد و به‌معنای کمک به روستاییان برای حفظ زیست روستایی به‌عنوان یکی از شیوه‌های زندگی در کشور است. اگرچه با پیشرفت‌های در گذر زمان شیوه‌های زیست در روستاها نیز متفاوت شده است، اما روستا به‌عنوان کانون تولید و ارزش‌آفرینی و حفظ ارزش‌های اصیل فرهنگی دارای ویژگی‌هایی است که توانمندسازی روستاییان آنها را کمک می‌کند ضمن ارتقای شاخص‌های کیفیت زندگی، این ارزش‌ها را نیز حفظ کنند. در این راستا، توسعه اقتصاد مبتنی بر معیشت روستایی، ارائه آموزش‌های شهروندی، ارتقای سطح بهداشت فردی و عمومی، کارآفرینی و خلق مزیت‌های جدید با توجه به محدودیت‌های کشاورزی به‌عنوان اصلی‌ترین شیوه امرارمعاش و مسائلی از این دست در چارچوب توانمندسازی روستاییان می‌گنجد. سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌‌های کشور نیز براساس ماموریت‌های محوله ضمن توجه به توسعه مسائل زیرساختی ازجمله بهسازی معابر روستا، ارائه خدمات ایمنی، ساماندهی وضعیت پسماند روستایی و احداث ابنیه ایمنی به موضوع توانمندسازی روستاییان پرداخته است. برگزاری جشنواره طرح‌های برگزیده روستایی، جشنواره ایده‌های برتر روستایی، تشکیل بانک اطلاعات کارآفرینان روستایی و ارائه تسهیلات و کمک‌ها به دهیاری‌ها برای توسعه گردشگری روستایی از این اقدامات برای توانمندسازی روستاییان بوده است. در مجموع می‌توان گفت پرداختن به موضوع توانمندسازی روستا از برنامه‌های اصلی همه دولت‌ها پس از پیروزی انقلاب بوده و در برنامه‌های میان‌مدت 5ساله نیز به‌طورخاص به این موضوع پرداخته شده است. با این توضیحات و با تأکید بر تقویت بنیان‌های اقتصادی روستا و توانمندسازی روستاها به جرأت می‌توان گفت روستا هنوز محل زندگی و در برخی موارد محل بهتری برای زندگی است.