احتمال طغیان مرگ‌های کرونایی در هوای‌آلوده

 سیدمحمد فخار- خبرنگار

ذرات معلق طی هفته‌های اخیر در شهرهای کشور افزایش یافته و ممکن است همه‌گیری بیشتر کرونا با آلودگی هوا تکمیل شود. طبق بررسی‌های علمی انجام‌شده توسط دانشگاه هاروارد، به ازای افزایش هر میکروگرم ذرات کمتر از ۲.۵میکرون، 15درصد مرگ‌ومیر ناشی از کرونا افزایش پیدا می‌کند.
به گزارش همشهری، در بخشی از این پژوهش آمده است: «غلظت بالای ذرات معلق در هوا با افزایش نرخ مرگ‌ومیر در اثر کووید-۱۹ در ارتباط است.»
محققان کیفیت هوا در شهرهای مختلف آمریکا و آمار مرگ‌ومیر در اثر کرونا در این مناطق را با هم مقایسه کردند و نتایج نشان داد که افزایش اندک آلودگی هوا روی ساکنان مناطق آلوده منجر به بالارفتن نرخ مرگ‌ومیر در اثر کرونا شده است.
بیل هاناژ، اپیدمیولوژیست دانشگاه هاروارد در این‌باره اعلام کرده است: «انتقال ویروس کرونا از طریق هوای آلوده کاملا جدی است و باید توجه داشت که این ویروس حداقل تا چند ساعت در ذرات معلق موجود در هوا فعال باقی می‌ماند و می‌تواند افرادی را که در منزل و خیابان و محل کار حضور دارند، آلوده کند.» نتیجه این پژوهش نشان داد در نقاطی که آلودگی هوای بالا دارند، شمار فوتی‌های ناشی از ویروس کرونا بیشتر از مکان‌های دیگر است. در این تحقیق اطلاعاتی از 3هزار منطقه آمریکا جمع‌آوری شد و نتایج نشان داد افزایش تنها یک میکروگرم ذرات معلق در هوا موجب افزایش 15درصدی فوتی‌های ناشی از کرونا می‌شود. به‌عبارت دیگر ذرات معلق در هوا و در معرض هوای آلوده قرارگرفتن، حتی برای مدتی کوتاه منجر به افزایش شمار کشته‌شدگان ناشی از ابتلا به کرونا می‌شود. ذرات معلق از مرگبارترین انواع آلودگی هوا محسوب می‌شوند که طی دهه اخیر در شهرهای کشور به نحو فزاینده‌ای افزایش یافته‌اند. این ذرات به ریه‌ها نفوذ کرده و می‌توانند به حمله قلبی، کاهش عملکرد ریه و مرگ ناگهانی در بیماران قلبی و تنفسی منجر شوند.

سهم 15درصدی ترکیبات آلی فرار
در کنار سهم فزاینده ذرات معلق در شیوع بیماری‌های تنفسی، ترکیبات آلی فرار مشکلات بسیاری پدید آورده است. بر مبنای گزارش سیاهه انتشار که سازمان حفاظت محیط‌زیست منتشر کرده است، سال96، خودروهای سواری سالانه 261هزارتن گازهای سمی وارد هوا می‌کنند. اما آمار کلی تولید گازهای آلاینده توسط وسایل نقلیه در سال به 572هزار تن می‌رسد. بدین‌ترتیب 15درصد گازهای آلاینده را ترکیبات آلی فرار تشکیل می‌دهند. هر سال ۹۱هزار تن ترکیبات آلی فرار تولید می‌شود که ۷۸درصد از آن ناشی از فعالیت خودروهاست و ۱۴درصد دیگر در اثر تبخیر بنزین است.
حسین شهبازی، استاد دانشگاه صنعتی شریف در این‌باره به همشهری می‌گوید: ترکیبات آلی فرار (Voc) یکی از مهم‌ترین آلاینده‌ها در تولید ازن و ذرات معلق در اتمسفر هستند.
به گفته این استاد دانشگاه، در خودروهای سواری، تنها راه مقابله با این آلاینده‌ها که تأثیر بسیار نامطلوبی بر سلامت دارند، نصب و تعویض کاتالیست خودروهای گازسوز و بنزین‌سوز است که تا ۹۰درصد از انتشار این مواد می‌کاهد. اقدام مهم دیگر، جایگزینی موتورسیکلت‌های کاربراتوری فرسوده موجود با موتورسیکلت‌های انژکتوری و برقی است که می‌تواند تأثیر قابل ملاحظه‌ای در کاهش انتشار ترکیبات آلی فرار از این منبع آلاینده داشته باشد.
بیشتر موتورسیکلت‌های موجود در تهران و شهرهای کشور کاربراتوری هستند و به‌دلیل احتراق ناقص، مقادیر زیادی ترکیبات آلی فرار تولید و وارد آسمان شهرها می‌کنند. بدین‌ترتیب سالانه حدود ۷۲ هزار تن ترکیبات آلی فرار در اثر فعالیت خودروها تولید می‌شود که خودروهای سواری و موتورسیکلت‌ها به‌ترتیب عامل تولید ۳۱ و ۲۸هزار تن از این مقدار هستند.

نگرانی از ماه‌های پیش‌رو
فصل آلودگی هوا در شهرهای کشور سخت پیش‌بینی می‌شود و براساس آنچه سازمان حفاظت محیط‌زیست به نقل از مسعود تجریشی معاون محیط‌زیست انسانی این سازمان منتشر کرده است، سال بسیار سختی از نظر آلودگی هوا خواهیم داشت، چون نتوانستیم اتوبوس جدید به سامانه حمل‌ونقل عمومی اضافه کنیم. همچنین تا پایان امسال حدود ۲۰۰هزار تاکسی فرسوده در سراسر کشور خواهیم داشت و به‌علت شیوع کووید-۱۹، طرح ترافیک در ساعاتی از روز اجرا نمی‌شود و در کنار همه اینها پدیده وارونگی هوا نیز خواهیم داشت که همه اینها دست به ‌دست خواهند داد و پاییز سختی برای ایرانی‌ها رقم خواهند زد.
تجریشی گفت: با پایش سوخت توزیعی در شهرها در سال‌های ۹۷ و ۹۸ مقدار ذرات معلق در هوا که ناشی از سوخت غیراستاندارد بود، کاهش یافت. اما امسال با شیوع ویروس کرونا مواجه شدیم و چون اتوبوس به اندازه کافی نداریم و مردم هم باید سر کار بروند و برای برداشتن فشار از مترو و اتوبوس، طرح ترافیک در ساعاتی از روز لغو شد، حجم ترافیک افزایش یافت. آلودگی هوا نیز بیشتر شد که در ماه‌های آینده میزان ابتلا به کرونا هم افزایش بیشتری خواهد یافت.