جهان پهلوان فراتر از زمان

  جواد نصرتی  

هیچ‌کس در تاریخ معاصر ایران، همچون غلامرضا تختی برازنده لقب پهلوان نیست. در سال‌هایی که کشتی از پهلوانی عبور می‌کرد، تختی بارها نشان پهلوانی کشور را به بازو بست و حتی وقتی که دستش از بازوبند و مدال هم دور ماند، پهلوان مردم بود.
تختی، در دهه‌ای که همراه با دیگر ستاره‌های کشتی ایران مدال‌های جهانی و المپیک را درو می‌کرد، 3سال پیاپی در سال‌های 35، 36 و 37 به‌عنوان پهلوان اول کشور انتخاب شد. کشتی پهلوانی در ایران، ریشه در زورخانه داشت و برای تختی هم که از گود زورخانه‌ها به سکوی قهرمانی المپیک و مسابقات جهانی رسید، این پهلوانی‌ها بازگشت به ریشه بود.
کشتی پهلوانی در ابتدای دهه20 با شکل جدید رسمیت پیدا کرده بود و در دهه30، با شکوه زیادی برگزار می‌شد. اهمیت این رقابت‌ها چنان بود که بازوبند پهلوانی، توسط محمدرضا پهلوی، شاه ایران، به پهلوانان اهدا می‌شد.
تختی پیش از این، 3سال برای عنوان پهلوانی با دیگر پهلوانان پنجه در پنجه انداخته بود، اما ناکام ماند. در یکی از رقابت‌های معروف، تختی در سال1331 با احمد وفادار پهلوان نامی خراسانی کشتی گرفت، اما حریف فنون ناب وفادار نشد. با این حال، به رسم پهلوانان، هر دو کشتی‌گیر همچنان دوست نزدیک یکدیگر باقی ماندند و هر بار که تختی پیش از مسابقات بزرگ برای زیارت امام‌رضا(ع) به مشهد می‌رفت، مهمان‌ خانه وفادار می‌شد؛ چون به گفته خودش، آبگوشت خانه وفادار به تمام غذاهای دیگر می‌ارزید. فراتر از بازوبند و رقابت بر سر آن، منش دستگیرانه تختی و فروتنی و افتادگی‌اش، او را به الگوی پهلوانی مردم تبدیل کرده بود و دهه‌ها بعد از زندگی حرفه‌ای او، جامعه ایران، او را به رفتارهای پهلوانانه‌اش می‌شناسد.