گواهینامه محصولات سبز در ایران چگونه صادر نمی‌شود؟
هیچ‌کس مسئول صدور گواهینامه زیست‌محیطی نیست
جلال‌وندی، مدیرکل دفتر ارزیابی سازمان حفاظت محیط‌زیست: صدور گواهینامه محصولات سبز در هیچ زمانی جزو مسئولیت‌ها و ماموریت‌های سازمان محیط‌زیست نبوده است
خدیجه نوروزی ـ خبرنگار
کاربرد محصولات سبز در محصولات مصرفی خانگی جدید مانند انواع شوینده‌ها، خمیردندان‌ها، لوازم الکتریکی (ماشین لباسشویی، یخچال، تلویزیون و...) خودروهای سبز یا هیبرید، محصولات ارگانیک غذایی، لبنی و نظایر آنها دیده می‌شود که مصرف کارآمدتری از انرژی دارند و آلودگی کمتری تولید می‌کنند. درواقع سبزبودن یک علم، یک محصول یا ارائه خدمات سبز موجب کاهش مصرف انرژی، مواداولیه، آب و نیز به حداقل رساندن آلودگی‌ها و پسماند در حفظ و احیای کیفیت محیط‌زیست می‌شود و درنهایت منجر به اصلاح الگوی مصرف و اصلاح رفتار محیط‌زیستی جامعه خواهد شد.از همین رو سیستم برچسب زیست‌محیطی یا همان ©Ekomark برای نخستین‌بار در کشورهای اتحادیه اروپا معرفی شد و در 1992میلادی (28سال پیش) معیارهای زیست‌محیطی بر مبنای گروه‌های محصول تعیین شد و شرکت‌ها اجازه استفاده از Eco-Label را روی محصولات سبزشان پیدا کردند. زده شدن برچسب ©Ekomark روی محصولات تولیدی به این معناست که این محصولات یا خدمات به محیط‌زیست احترام می‌گذارند و خریداران را در شناسایی محصولات زیست‌محیطی، ارگانیک و پایدار در کشورهای بازار شلوغ راهنمایی می‌کند. امروزه دریافت گواهینامه و داشتن لوگوی محصول سازگار با محیط‌زیست (Eco-friendly) به لحاظ رقابتی‌شدن بازار با ترویج پایداری و زیست‌محیطی محصولات سبز، یکی از دغدغه‌های شرکت‌های تولیدی است، چراکه این اطمینان را به خریداران می‌دهند که فعالیت و روش‌های تولیدی‌شان را با تعهد به محیط‌زیست و جامعه بهبود می‌بخشند. با وجود اینکه نماد کیفیت ECOدر اتحادیه اروپا و کشورهای توسعه‌یافته و در حال توسعه روز به روز جایگاه مستحکم‌تری پیدا می‌کند، اما این گواهینامه در کشورمان صادر نمی‌شود و در ارتباط برای پیگیری این موضوع از سازمان محیط‌زیست و استاندارد گویی این واژه برای مسئولان غریب و ناشناخته است و تاکنون نشنیده‌اند.
صدور گواهینامه در دستور کار سازمان نیست
در سازمان محیط‌زیست هیچ‌کس در مورد صدور گواهینامه سازگار با زیست‌محیط کاری انجام نمی‌دهد. حمید جلال‌وندی، مدیرکل دفتر ارزیابی سازمان حفاظت محیط‌زیست در گفت‌وگو با همشهری با بیان این موضوع، در مورد علت آن می‌گوید: «چون در هیچ زمانی جزو مسئولیت‌ها و ماموریت‌های سازمان محیط‌زیست نبوده است».
وی در پاسخ به این سؤال خبرنگار همشهری که پس تکلیف دوستداران محیط‌زیست که علاقه‌مند به استفاده از محصولات یا خدمات سبز هستند در کشور چیست؟ اظهار می‌کند: «ما در تأیید محصول سبز، خدمات سبز، انتخاب مراکز سبز و مراکز خدماتی سبز یک‌سری شاخص داریم که همیشه آنها را لحاظ می‌کنیم. صنعت سبز کشور هم در دفتر ما مستقر (دفتر ارزیابی سازمان حفاظت محیط‌زیست) است. واحدهایی که محصول سبز دارند می‌توانند از یک‌سری امتیازات برای اینکه تبدیل به صنعت سبز یا مراکز خدماتی سبز شوند برخوردار شوند. اما صدور گواهینامه Ecomark یا برچسب زیست‌محیطی که مدنظر شماست در وظایف ما تعریف نشده است». مدیرکل دفتر ارزیابی سازمان حفاظت محیط‌زیست در این مورد که اگر یک شرکت تولیدکننده بخواهد گواهینامه محصولات سبز یا سازگار با محیط‌زیست دریافت کند، باید چه مراحلی را طی کند، اظهار بی‌اطلاعی می‌کند و می‌گوید: « اطلاع دقیقی ندارم، اما فکر می‌کنم باید سازمان استاندارد یا سازمان بهره‌وری ملی و یا وزارت صنعت این اقدامات را انجام دهد».
پیگیری‌های همشهری از مسئولان سازمان استاندارد هم نشان می‌دهد که صدور گواهینامه محصولات سبز در دستور کار این سازمان قرار ندارد و آنها سازمان محیط‌زیست را مسئول مستقیم صدور گواهینامه سازگار با محیط‌زیست می‌دانند. جلال‌وندی می‌گوید: «حتی اگر این کار به‌عهده ما باشد ما به واحدهای تولیدی گواهینامه صنعت سبز می‌دهیم». البته پیداست که دادن گواهینامه صنعت سبز به یک شرکت تولیدکننده، آن‌هم با هدف دنبال‌کردن سیاست‌های تشویقی و ترغیب آن به رعایت ضوابط و استانداردهای زیست‌محیطی مانند نصب و راه‌اندازی یا اصلاح سیستم تصفیه و کنترل آلودگی آب و هوا و صدا یا مدیریت مصرف انرژی و جایگزینی انرژی‌های پاک، ارتباطی به دادن گواهینامه زیست‌محیطی برای تولید محصولات سبز و سازگار با محیط‌زیست که در تمام کشورهای توسعه‌یافته از سوی تولید‌کنندگان محصولات سبز دریافت می‌شود، ندارد و این پاسخ‌ها روشن می‌کند که نظام تولید ما نه تنها دغدغه این موضوع ر ا ندارد بلکه از آن بی‌خبر است.
در همینه زمینه :