سراینده پیشاهنگ

مرتضی کاردر 

نیما یوشیج «قصه رنگ‌پریده، خون سرد» را به سرمایه خود در سال1300، در 32 صفحه، در مطبعه سعادت، به قیمت یک قران منتشر کرد. دومین مجموعه شعر نیما «خانواده سرباز» شامل پنج شعر است که در سال1305 باز هم به هزینه شخصی در 48صفحه منتشر می‌شود.
نیما از سال1307 به‌خاطر شغل معلمی همسرش عالیه به شهرهای شمال می‌رود و از مرکز، دور می‌شود و عملاً شعر چندانی نیز منتشر نمی‌کند. پس از بازگشت دوباره به تهران نیز مجموعه‌شعر مستقلی از او منتشر نمی‌شود؛ آنچه از او منتشر می‌شود بیشتر در نشریات است؛ ازجمله «ارزش احساسات در زندگی هنرپیشگان» و چند شعر در مجله موسیقی. در سال‌های بعد نیز شعرهایی از او در نشریاتی مثل «مردم» و «اندیشه نو» و... منتشر می‌شود.
در سال1329 احمد شاملو «افسانه» را با مقدمه‌ای در انتشارات صفی‌علی‌شاه منتشر می‌کند ‌و شین پرتو نیز نامه نیما و پاسخ خود را در قالب یک کتاب منتشر می‌کند که ذکر هر دو در سال1329 گذشت.
اما ابوالقاسم جنتی‌عطایی نخستین کسی‌است که در سال1333 گزیده شعرهای نیما را در 96 صفحه در قطع جیبی منتشر می‌کند. ناشر کتاب، احمد ناصحی‌است. ابوالقاسم جنتی، همکار نیما در اداره نگارش وزارت فرهنگ است. او سال بعد کتاب را با اضافه‌کردن شعرهای دیگری و مقدمه نیما به نام «نیما، زندگانی و آثار او» برای چاپ به انتشارات صفی‌علی‌شاه می‌سپارد.
«به دکتر جنتی اجازه می‌دهم که قسمتی از اشعار مرا که شامل افسانه، قصه رنگ‌پریده، خانواده سرباز، و بعضی دیگر را که خودم انتخاب می‌کنم در کتابی که صفحات آن بین 150 تا 170صفحه باشد، به وسیله یکی از بنگاه‌های مطبوعاتی به چاپ برساند. من یقین دارم در نظافت و ظرافت طبع این مجموعه دقت لازم به ‌کار خواهد برد و به من مبلغ 5هزار ریال وجه نقد و 30جلد کتاب خواهد داد.»
ابوالقاسم جنتی‌عطایی مقدمه مفصلی با عنوان «سراینده پیشاهنگ» در شرح زندگی نیما نوشته است. بخش عمده مقدمه را زندگی‌نامه خودنوشت نیما و سطرهایی از دیگر نوشته‌های او در «ارزش احساسات...» تشکیل داده‌اند. در بخش‌هایی از مقدمه به قلم جنتی آمده است:
ـ «او حاسدان زیاد داشت، آنان در مسیر وی چاله‌ها و چاه‌ها کندند و ناهمواری‌ها پدید آوردند ولی او که در میان قبایل دلیر به دنیا آمده بود در این راه نیز دلیری کرد و پای فشرد و شاهراه خویش را از دست نداد.» 
- «اشعار بی‌دروپیکر و اوزان بی‌بندوبار نیما را همه‌کس نمی‌فهمید و تا خواننده و شنونده با شعر وی مأنوس نمی‌شد از «سمبل‌های» اشعار او سر درنمی‌آورد.» 
- «تاکنون نیما چند گونی]![ اثر شاعرانه به وجود آورده که تا به حال علاوه بر قطعاتی که در کتب، روزنامه‌ها و مجلات ایران به طبع رسیده... قسمتی از آثار او به زبان‌های فرانسه، انگلیسی و روسی ترجمه شده و نامش در «آنسیکلوپدی» درج گردیده است.» 
انتشار گزیده شعرهای نیما به همت جنتی، نشان دیگری‌است بر پیروزی اراده نیما. نیما خوش‌اقبال است که در زمان حیات خود محصول کوشش‌های چندین‌ساله‌اش را می‌بیند. ابوالقاسم جنتی در سال‌های پس از درگذشت نیما نیز کتاب را با افزودن شعرهای دیگری منتشر می‌کند. «نیما یوشیج، زندگانی و آثار او» که بعد به‌عنوان «مجموعه اشعار نیما یوشیج» منتشر می‌شود، سال‌ها مهم‌ترین منبع شعرهای نیماست تا زمانی که سیروس طاهباز بیاید و همه عمر را صرف گردآوری و تصحیح اشعار و نوشته‌های نیما کند.