نقطه جوش تورم در پاییز

 آیا ابرتورم در راه است و اقتصاد ایران به سمت ونزوئلایی شدن پیش می‌رود؟ این سؤال ذهن بسیاری از شهروندان را درگیر کرده و همه در جست‌وجوی پاسخی روشن هستند و می‌خواهند بدانند آینده بازارها و نبض قیمت‌ها چه سمت و سویی را تجربه می‌کند و آیا وعده بانک مرکزی برای رساندن نرخ تورم به محدوده 22درصد محقق خواهد شد یا اینکه خانوارها نرخ تورمی بالاتر از هدف تعیین شده را شاهد خواهند بود؟  نبض نوسان قیمت‌ها تند می‌زند و هرچند مرکز آمار ایران نرخ تورم پایان تابستان را 26درصد برآورد کرده، اما احساس مردم از فشارهای تورمی بیش از سنجش مرکز آمار است و نگرانی از روند فزاینده قیمت‌ها و رسیدن نرخ تورم به نقطه جوش در پاییز امسال با درنظرگرفتن برخی مولفه‌ها قوت گرفته؛ تا جایی که برآورد می‌شود روند نرخ دلار همچنان فزاینده باشد و سکه هم روند صعودی را در پیش گیرد. در اقتصاد به‌شدت دلاریزه شده ایران که قیمت‌ها با نبض نوسان ارزی تغییر می‌کند، این خطر وجود دارد که نرخ تورم در فصل پاییز روندی تندتر از تابستان را تجربه کند که در این صورت نشانه‌هایی از شکست احتمالی سیاست نرخ تورم هدفگذاری شده با درنظر گرفتن انتظارات تورمی بالاتر مشاهده خواهد شد. بررسی‌ها نشان می‌دهد هرچند اقتصاد ایران تا رسیدن به فاز ابرتورم 3رقمی هنوز فاصله دارد، اما تشدید کسری بودجه دولت باعث شده تا اضطراب ناشی از موج‌های تورمی در پاییز امسال به شکل‌گیری روند جدیدی از انتظارات تورمی دامن بزند و انفعال نهاد سیاستگذار و دولت خطری جدی است که ممکن است شیب قیمت‌ها را تندتر و عدم‌تعادل بازارها را سریع‌تر کند.

کابوس نقدینگی و فنر ارزی
حساسیت بالای قیمت کالاها به‌ویژه کالاهای بادوام و اثرپذیری قیمت کالاهای خوراکی و آشامیدنی، در نتیجه روند رو به افزایش قیمت ارز و ریزش هرچه بیشتر ارزش ریال، هشداری جدی است؛ به‌ویژه اینکه اگر بانک مرکزی در مدیریت بازار ارز موفقیت چشمگیری را تجربه نکند و قیمت هر دلار آمریکا از مرز 30هزار تومان فراتر برود، کنترل نرخ تورم از کانال مدیریت وعده‌ داده شده نقدینگی سخت و پیچیده و البته پرهزینه خواهد بود.
عبور حجم نقدینگی از مرز 2500هزار میلیارد تومان، براساس آمارهای رسمی بانک مرکزی، در خرداد امسال و چشم‌انداز افزایش آن به محدوده 3000هزار میلیارد تومان در پایان سال و رها شدن فنر ارزی تنها نشانه‌هایی است که می‌تواند اقتصاد ایران را تا پایان امسال با نرخ تورم 30درصدی مواجه کند و این احتمال وجود دارد که حتی با شدت انتظارات تورمی و ناتوانی در مدیریت نقدینگی، نرخ تورم ماهانه در فصل پاییز روندی صعودی به‌خود بگیرد که در این صورت احتمال بازگشت نرخ تورم به مرزهای بالای 30درصد افزایش می‌یابد، اما تخمین‌های کارشناسی حاکی است درنهایت در فصل زمستان اندکی از التهابات تورمی کاسته خواهد شد و میانگین قیمت کالاها و خدمات مصرفی دوباره به سطح 30درصد کاهش خواهد یافت. نگاهی به نرخ تورم ماهانه در تابستان سال97 نشان می‌دهد میانگین این شاخص در تابستان 2سال پیش 5درصد بود و در تابستان امسال 4.5درصد. تکرار احتمالی این روند، زمینه را برای خیز دوباره تورم به سطح نقطه جوش تقویت می‌کند؛ زیرا این روند تورم ماهانه در فاصله تیر97 از 4.4درصد تا مهر97 به 7.1درصد باعث شد تا آثار خطرناک آن با فاصله چندماه در اقتصاد ایران نمایان شود و نرخ تورم سالانه در شهریور98 به 42.7درصد و نرخ تورم نقطه به نقطه در اردیبهشت98 به بالای 52.1درصد برسد.

نبض تورم تندتر می‌شود؟
همشهری پیش از این نسبت به تکرار تابستان داغ تورمی سال97 هشدار داده بود و حالا به‌نظر می‌رسد مردم نگران از معیشت و کاهش ارزش دارایی‌های ریالی‌شان در جست‌وجوی پناهگاهی جدید هستند؛ زیرا این احتمال وجود دارد که حتی اگر بانک مرکزی و دولت موفق شوند که نرخ تورم را به 22درصد با 2درصد نوسان تا پایان سال برسانند که البته بسیار بعید خواهد بود، این گزاره مطرح است که موج تازه‌ای از تورم از فصل بهار سال آینده شکل خواهد گرفت و بازارها را متلاطم خواهد ساخت. برآوردها نشان می‌دهد اگر نرخ تورم ماهانه در پاییز امسال دوباره به نقطه جوش برسد، با فاصله چندماه نرخ تورم نقطه به نقطه و سالانه هم روندی صعودی را در پیش می‌گیرد که در این صورت افت بیشتر ارزش ریال، افزایش شدت موج انتظارات تورمی و ثبت بالاترین رکورد نرخ تورم در تاریخ اقتصاد ایران طی یک سال آینده محتمل خواهد بود؛ به‌ویژه که سطح اعتماد عمومی به توصیه‌ها و خط و نشان‌های سیاستگذار کاهش محسوسی داشته است و در این صورت پراید 100میلیون تومانی دیگر دست‌نیافتی خواهد بود و قیمت‌های جدیدی در بازارها ازجمله بازار ارز، سکه، مسکن و خودرو مشاهده خواهد شد.