نگاه
جشنواره ترانه‌های شرقی ازبکستان
کیوان پهلوان ـ نویسنده و پژوهشگر موسیقی
جشنواره دوسالانه شرق ترانه لَری (ترانه‌های شرقی) در سمرقند؛ رقابت نوای ملل از چهارگوشه جهان است. سال۲۰۱۹، 32کشور در این جشنواره شرکت کردند. این دوازدهمین دوره جشنواره ترانه‌های شرقی بود، جشنواره‌ای که به کمک سازمان یونسکو برای معرفی موسیقی ملی و بومی کشورها در محوطه تاریخی ریگستان در شهر سمرقند برگزار می‌شود. این جشنواره یک جایزه بزرگ، 3مقام اول تا سوم، و چند جایزه فرعی دارد. مقام‌های اول تا سوم هرکدام به 2گروه می‌رسند. در این سال، جایزه بزرگ از آن مهرنگار، دختر ۲۱ساله دوتار نواز ازبک شد و مقام اول به‌طور مشترک به جمهوری آذربایجان و قرقیزستان رسید. داوران این رقابت 4روزه که از ۲۶ تا ۳۰ اوت (۴ تا ۸ شهریور) برگزار شد موسیقی‌دانانی از ۹ کشور متفاوت بودند. این جشنواره بخش پایانی یک هفته گردهمایی با عنوان راه ابریشم بود که با هدف تبادل نظر بین فرهنگ‌ها در سمرقند برگزار شده بود. به‌دنبال برگزاری فستیوال موسیقی ترانه‌های شرقی در شهر سمرقند ازبکستان، سفارت این کشور از هنرمندان موسیقی فولکلور ایران دعوت به اجرا کرده است. از ایران ـ گروه هَرای ـ موسیقی خراسانی شرکت کرد. برخی از گروه‌های دیگر شرکت‌کننده هم بودند. مثلا از مغولستان ـ گروه هتن، روسیه ـ جمهوری خودمختار سخا یاقوتیه‌ـ گروه عیارخان‌ـ ساز چنگ لبی یا زنبورک، ازبکستان ـ مهرنگار ـ برنده جایزه بزرگ، قرقیزستان‌ـ برادران کینی بایف‌ـ گروه 2نفره کوموز، ترکمنستان ـ گروه آرچابیل، آلمان ـ گروه اوگاریت، آمریکا‌ـ گروه بلوز ـ هن هاوس پرالرز، ارمنستان ـ آرسن پطروسیان (نوازنده دودوک)، تاجیکستان‌ـ گروه بدخشان، اسپانیا‌ـ گروه ویگوئِل ـ ساز رابل و از میانمار (برمه) ـ‌ای سو جو با ساز ساونگا حضور داشتند.
فستیوال بین‌المللی دوسالانه ترانه‌های شرقی ۲۶ تا ۳۰ اوت ۲۰۱۹ میلادی. مصادف با ۴ تا ۹شهریور۱۳۹۸ در شهر سمرقند ازبکستان با هدف نشان دادن جایگاه خاص ملودی‌های شرقی، توسعه و افزایش اهمیت هنر موسیقی در کشورهای شرقی، مطرح کردن موسیقی سنتی ازبکستان و دیگر کشورها، تبادل تجربیات موسیقایی برگزار شده و خواهد شد. سمرقند از شهرهای مهم جهان ایرانی است که در آن عناصر ترکی و فارسی با هم آمیخته‌اند و زندگی مسالمت‌آمیزی در کنار هم دارند. بخارا و سمرقند برای فارسی زبانان فضایی نوستالژیک دارد. آغاز جشنواره «شرق ترانه لری» با آوازهای فارسی ایران نوعی یادکرد از مقام بی‌بدیل سمرقند در این جهان است که هم رودکی را در خود پرورده و هم امیرتیمور را احیاگر فرهنگ و معماری و هنر خود می‌شناسد. شب نخست «شرق ترانه لری» همان خصلتی را نشان می‌داد که هم در جهان موسیقی هست و هم در مدیریت جشنواره دنبال می‌شود، یعنی تنوع. «شرق ترانه لری» معمولا با رژه گروه‌های شرکت‌کننده و مراسم رسمی سرشار از موسیقی گروه‌های ازبک آغاز می‌شود؛ ضیافت شام جشنواره برای مهمانان که همراه با موسیقی زنده بود شمه‌ای از آنچه در مراسم رسمی افتتاحیه خواهند دید را به مهمانان عرضه داشت. از گروه‌های ایرانی یک‌بار در جشنواره دوم شهرام ناظری شرکت کرده است و در جشنواره چهارم نیز فاضل جمشیدی از برگزیدگان آن دوره بود.