ترانه های درخواستی

  حسین عصاران 

امکان‌یابی ضبط ترانه‌ها و موسیقی‌های ساخته و اجرا‌شده در رادیو را می‌توان یکی از نقاط عطف این عرصه در ابتدای روند شکل‌گیری مناسبات هنری و حرفه‌ای این کار دانست. تا پیش از سال۱۳۲۶ پخش قطعات موسیقایی و ترانه‌های مورد نظراداره موسیقی یا به‌صورت اجرا و پخش همزمان (زنده) و یا در قالب پخش صفحات گرام از رادیو انجام می‌شد. 
گروه نوازندگان ابتدا چندین بار زیر نظر سروان ابراهیم آژنگ در اداره موسیقی رادیو تمرین و پس از آمادگی، قطعه را در مرکز پخش اجرا می‌کردند. از شواهد چنان پیداست که همین موقعیت اداری خاص برای سروان آژنگ در کنار اوتوریته‌ ذاتی او، جایگاهی انحصاری را برایش ایجاد کرده بود. بنا به گفته‌های مهدی خالدی: «سروان آژنگ 2ردیف داشت و یک پیش‌درآمد [که] در تمام رادیو اجرا می‌شد... .کس دیگری هم اجازه اجرای آهنگ در رادیو را نداشت». اما این امکان تازه، تولید موسیقی رادیو را از سمت اجرای چندین‌باره یک‌سری قطعه محدود، به سمت ساخت و تولید کارهای بیشتر و در نتیجه شکستن انحصارهای اولیه سوق داد. همچنان که سرآغازی بر عرصه‌های آرشیوداری، نگهداری، تکثیر و انتشار آثار و در نتیجه انتقال تجربیات گذشتگان به آیندگان (به‌عنوان اصلی‌ترین پیش‌نیاز کار هنری) نیز محسوب می‌شود.

پیشنهاد کتاب: «رادیو ملی ایران»؛ نگاهی بر اسناد، اشیا و تصاویر رادیو ایران (۱۳۱۹-۱۳۵۹)
پژوهش و گردآوری: محسن شهرنازدار- ناشر: انتشارات پردیس دانش- ۱۳۹۷