
شاعر برابریخواه
تنها بانوی عضو هیأترئیسه نخستین کنگره نویسندگان ایران

ستایش یگانه
سرورالدوله لاهیجانی، مادری خوشنویس و نقاش داشت و از کودکی شعر میسرود و به حفظ اشعار بزرگان رغبت داشت. او که خیلی زود و در پانزدهسالگی مدرسه را به پایان رساند، وقتی بهعنوان معلم در نخستین دبستان دخترانه دولتی لاهیجان سر کلاس رفت، از شاگردانش فقط چند سال بزرگتر بود. از دست دادن پدر و مادرش در سالهای نوجوانی، از او شخصیت خودساخته و محکمی ساخته بود که بهرغم سن اندکش به فعالیت برای تساوی حقوق زن و مرد روی آورد و اشعاری هم در این باب سرود. مهکامه در باب مساوات زن و مرد چنین سروده: «به یکسان آدمی را آفریده ذات ربانی/ شده کاخ مساوات بنای عدل را باقی».
در هفدهسالگی، با پسرعمویش، عباسقلی محصص، ازدواج کرد و از آن پس نامخانوادگی محصص را برگزید و چون تخلصش در شعر «مهکامه» بود، به «مهکامه محصص» مشهور شد. او مادر اردشیر محصص (کارتونیست) و ایراندخت محصص مدرس (نقاش، پیانیست و مترجم) بود. مهکامه تحصیلات خود را در رشته ادبیات ادامه داد و به جایی رسید که در سال1325 در کنار کریم کشاورز، صادق هدایت، دهخدا، فروزانفر و علیاصغر حکمت تنها زن عضو هیأترئیسه نخستین کنگره نویسندگان ایران بود. مهکامه، دوستی عمیقی با پروین اعتصامی داشت و سوگنامهاش در غم درگذشت دوست دیرینش زبانزد است. مهکامه محصص در سال1356 چشم از جهان فروبست.