هتل لاله؛ لاله‌ای در لاله‌زار

سعید برآبادی   
شانزه‌لیزه‌ تهران در مسیر آبادی حرکت می‌کرد؛ هر روز خیل سینماها، کافه‌ها و رستوران‌ها، جایشان را در این خیابان شلوغ پیدا می‌کردند و هر روز نیاز بود که نیاز تازه‌ای از عابران این خیابان برطرف شود. اینگونه بود که وارطان هوانسیان، دوره دوم زندگی حرفه‌ای خود را با ساخت یک هتل متفاوت در دل خیابان لاله‌زار آغاز کرد؛ هتلی که بعدها به یکی از سمبل‌های بصری این خیابان بدل شد؛ حتی اگر امروز خاک مرده هنر و فرهنگ بر آن پاشیده باشند. تا به حال، فرصت گفت‌وگو از هوانسیان و تأثیر او بر معماری مدرن ایران نشده است؛ معماری کم‌حرف و کم‌حاشیه که تا سال‌ها نه کسی او را به‌درستی می‌شناخت و نه روایتی درست از آنچه او ساخته و پرداخته بود، وجود داشت. تاریخ ساخت و آغاز به‌کار ساخت هتل لاله به پس از شهریور 1320برمی‌گردد؛ روزگاری که وارطان که تا آن زمان پست‌های اداری در دل حکومت وقت داشت، فرصت یافت به جای ساخت ساختمان‌های سفارشی دولت، ساختمان‌های خصوصی بسازد. از قبل از این دوره، چندین و چند ویلای مهم در مرکز تهران و خصوصا محله فیشرآباد، به نام وارطان به ثبت رسیده‌اند، اما هتل لاله در میان آنها چند ویژگی منحصر به‌فرد دارد؛ پلان این بنا، همانطور که وارطان در دانشکده معماری درس می‌داد، پلانی ساده و برون‌گراست، از تزئینات تا حد امکان پرهیز شده و آنچنان که خودش می‌گفت، زلفی با معماری قفقاز و روسیه گره زده است. کار ساخت این هتل تا سال 1324 طول کشید، چرا که نیازمند تاسیساتی برای پذیرایی از مسافران بود، اما در نهایت 6سال بعد و در سال1330 افتتاح شد و حالا به پارکینگی برای ماشین‌های عجول این خیابان هزار حجره و هزار منفعت بدل شده است. هتل لاله که بعد از شهریور 1320توسط وارطان ‌- معمار ارمنی - در دوره پهلوی دوم ساخته شد، یکی از تک‌بناهای برون‌گرایی است که با سیمان و سنگ قرمز بنا شد. این هتل تحت‌تأثیر معماری قفقاز و روسیه ساخته شد و تا دودهه پیش نیز همچنان به فعالیت خود ادامه می‌داد، ولی متأسفانه اکنون در حال تبدیل شدن به پارکینگ است، درحالی‌که براساس نوع معماری و موقعیت قرار گرفتن این هتل، می‌توان به آن یک کاربری فرهنگی مناسب داد.