بعد از ارامنه

  حسین عصاران 

در روزهای آخر جنگ جهانی دوم، از ابتدای سال ۱۳۲۱ نزدیک به ۱۵۰ هزار نفر از اسرای لهستانی آزاد شده از شوروی، از راه بندر انزلی وارد ایران شدند که بیشتر آنها پس از مدتی از ایران رفتند و بخشی دیگر نیز ماندگار شدند. اما در همین فاصله هرکدام از این جمع، بسته به تخصص خود، فعالیت‌هایی را در ایران پیگیری کردند که یکی از نمودهای آن، فعالیت‌های فرهنگی و اجرای نمایش و موسیقی در سالن‌ها و کافه‌ها یا آموزش ویلن و پیانو به خانواده‌های ایرانی بود. حضور آموزگاران و اجرای کارورزان موسیقی لهستان در ایران را می‌توان در امتداد اتفاق بزرگِ اسکان جامعه بزرگ ارامنه در ایران (مرحله نخست در زمان شاه‌عباس و بار دیگر بعد از جنگ اول جهانی و سرآغازی بر مواجهه بی‌واسطه‌ جامعه موسیقی ایران با موسیقی غیرکلاسیک غربی و بهره‌گیری از مهارت اجرایی آنها و سپس تأثیرپذیری از سلیقه آنان در کیفیت ساخت و پرداخت قطعات موسیقایی دانست. تأثیری که یک دهه بعد به پوست‌اندازی کیفیت اجرای ترانه‌های روز انجامید.