هنر ظریف وداع کردن

کارن زادوریان- روزنامه‌نگار

این نقاشی آنقدر اسم و رسم دارد که احتمالا حتی کسی هم که چندان با نقاشی ، تاریخ و هنرمندان دنیای رنگ و بوم آشنا نیست، می‌تواند نام آن را حدس بزند. «شام آخر» یکی از بزرگ‌ترین نقاشی‌های تاریخ هنر است که اهمیت ویژه‌ای در دنیای هنر غرب دارد و جدای از کیفیت زیبایی‌شناختی‌اش، به واسطه موضوعش، جایگاه خاصی در فرهنگ مسیحی به‌خود اختصاص داده است. «شام آخر» برداشت لئوناردو داوینچی از مجلسی است که در اناجیل چهارگانه شرح داده شده است. شب قبل از خیانت یکی از حواریون مسیح به وی، عیسی ناصری(ع) حواریونش را برای صرف شام گرد هم جمع می‌کند. مسیح از اینکه آگاه است چه سرنوشتی در انتظار اوست خبر می‌دهد. وقتی‌که آنها در کنار هم شام می‌خورند، مسیح توصیه‌های دقیقی در مورد نحوه خوردن و نوشیدن در آینده، به یاد وی، به حواریون می‌کند. این نخستین مراسم شکرگزاری یا عشای ربانی است که همچنان نیز برگزار می‌شود. تابلوی شام آخر، به‌طور ویژه، لحظات پس از گفت‌وگوی مسیح با حواریون خود در مورد خیانت یکی از آنها، پیش از طلوع آفتاب را به تصویر می‌کشد و تمامی ۱۲ مرید وی واکنش‌هایی از سر خشم، عصبانیت و حیرت نسبت به این خبر از خود نشان می‌دهند. داوینچی تا پیش از این روی نقاشی‌هایی به این ابعاد کار نکرده بود و هیچ تجربه‌ای در ارتباط با نقاشی‌های دیواری در ابعاد استاندارد نداشت. این نقاشی با استفاده از رنگ‌های تجربی و به‌طور مستقیم روی یک دیوار خشک گچی کشیده شد و برخلاف نقاشی‌های دیواری مرسوم که در آنها رنگ با گچ خیس ترکیب می‌شود، خوب پیش نرفت. داوینچی حتی مجبور شد تا پیش از پایان کار، مشکلات مربوط به پوسته‌پوسته شدن رنگ روی دیوار را ترمیم کند. شام آخر در طول سال‌های بعد فرو ریخت، تخریب شد و مورد مرمت قرار گرفت.

شناسنامه
نام نقاشی: شام آخر
نقاش: لئوناردو داوینچی
سال: ۱۴۹۴-۱۴۹۹