حکمت‌اندیش فرهنگ و سیاست

   حمیدرضا محمدی  

هم هزاره شاهنامه فردوسی را برگزار کرد و هم هفتصدمین سال آغاز تصنیف گلستان سعدی را. و البته در نهادسازی، یگانه روزگار خویش بود و اگر اهتمام یا پیشنهاد او نبود، شاید دانشگاه تهران، کتابخانه ملی، فرهنگستان ایران، انجمن آثار ملی و موزه ایران باستان ایجاد نمی‌شد.
اما علی‌اصغر حکمت که سال‌ها وزارتخانه‌های مختلف و در صدر آنها وزارت امورخارجه را از سر گذرانده بود، 4سال، سفارت کبرای ایران در دهلی‌نو و یک‌سال سفارت ایران در بانکوک را تجربه کرد. آخرین منصب او، که کمتر محل بحث بوده است.
حکمت، ششم دی1332 وارد دهلی‌نو شد و3روز بعد، با تقدیم استوارنامه خود به جواهر لعل نهرو-نخست‌وزیر- کار خود را رسما آغاز کرد. همچنین در این اثنا، ماموریت یافت، سفیر آکردیته ایران در بانکوک نیز باشد و بر این اساس، پس ارائه استوارنامه خود به رامای نهم- پادشاه تایلند- در 24 اسفند 1335، نخستین سفیر ایران در آن سرزمین شد.
او جز آنکه «موافقتنامه فرهنگی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری هند» در دهم آذر 1335 را سبب شد، از معاشران ابوالکلام آزاد، وزیر فرهنگ هند بود. جز این، در خاطراتش، از دیدارهایش با ایران‌شناسان هند نام می‌برد و حتی آنان را به هزاره ابن‌سینا در اردیبهشت 1330 دعوت می‌کند.
خاطرات او در تایلند هم جالب است. ازجمله اینکه در آن سرزمین بودایی‌مذهب، هم اهل سنت در آنجا صاحب مسجد بوده‌اند و هم شیعیان اسماعیلیه که در اصل، اجدادشان از ایران به آنجا رفته بودند و او شب نیمه‌شعبان مهمان آنان بوده است.
فریدون زندفرد درباره‌اش نوشته است که «حکمت به تحقیق، یکی از شاخص‌ترین سفرای ایران در هند به‌شمار می‌آید. با توجه به نفوذ ادب و فرهنگ فارسی در شبه‌قاره هند، شاید هیچ ماموریتی در خارج چون سفر به هند به طبع و روحیه‌اش خوش نمی‌آمد» و درست هم هست؛ «سرزمین هند» و «نقش پارسی بر احجار هند»، محصول همین دوران زندگی اوست.