یادداشت
گام مؤثر شورای پنجم در شفاف‌سازی
افشین حبیب زاده-عضو کمیسیون حمل‌ونقل و ترافیک و معاون نظارت شورای شهر
یکی از الزامات درست مدیریت شهری، آگاه کردن شهروندان از حقوق و قوانین شهری است تا از این رهگذر بتوان توانایی لازم برای مشارکت شهروندان در اداره امور شهر را بالا برد و به توسعه صحیح دست یافت. از این‌رو حقوق شهروندی مجموعه‌ای از امتیازات و حقوق و تکالیف شهروندان است تا از یک سو حقوق و کرامت انسانی و اجتماعی خود را در جامعه شناخته و به‌دست آورند و از سوی دیگر به‌عنوان شهروند تکالیف خود را در مقابل اجتماع شناخته و بر اجرای آن بکوشند.
از ابتدایی‌ترین حقوق شهروندان حاکمیت قانون، انضباط شهری و دسترسی آزاد به اطلاعات است. در این راستا شورای پنجم از روزهای ابتدایی آغاز به‌کار خود تلاش کرده این موارد را در ساختار مدیریت شهری نهادینه نماید که تشکیل کمیته حقوق شهروندی در کمیسیون نظارت و حقوقی را می‌توان در این خصوص دانست.
باتوجه به اینکه آگاهی شهروندان از حقوق و تکالیفشان در زمره حقوق شهروندی به شمار می‌رود، تنقیح مصوبات شورا از دوره اول تا پنجم و نیز ایجاد سامانه طرح‌ها و لوایح شورای اسلامی شهر تهران ازجمله اقدامات عملی در این خصوص است. در سامانه مذکور، طرح‌ها و لوایح‌ها در معرض دید شهروندان قرار دارد که آنها می‌توانند در راستای مشارکت در اداره امور شهر، نظرات خویش را پیش و پس از تصویب طرح‌ها و لوایح درج نمایند. از دیگر ظرفیت‌های این سامانه، امکان پیشنهاد طرح از سوی شهروندان است که پس از وصول و بررسی در کمیته و کمیسیون مربوطه، شرایط لازم برای مطرح شدن در صحن و تصویب را پیدا می‌کند.
در حوزه دسترسی به اطلاعات نیز اعضای شورای اسلامی شهر در راستای وعده شورای شیشه‌ای، اقدام به ایجاد سامانه شفافیت کرده‌اند که در آن برای نخستین‌بار امکان دسترسی آسان به قراردادهای کلان‌شهرداری، اطلاعات مرتبط با شهرسازی، اطلاعات مدیران و کارکنان شهرداری، گزارش های مالی شهرداری و حتی اسامی دریافت‌کنندگان طرح ترافیک خبرنگاری وجود دارد.
از سوی دیگر ساخت‌وساز بی‌رویه مغایر با اصول شهرسازی، تخریب اراضی کشاورزی و تغییر کاربری نامتوازن باغات و تنفسگاه‌ها و فروش تراکم موجب شده که حق شهروندان در این حوزه‌ها با چالش‌های جدی و متعددی مواجه شود. به‌طور مثال طبق آمار به‌دست آمده در چند منطقه تهران مانند منطقه 20، 6و 16به‌ترتیب 265هزار مترمربع، 165هزار مترمربع و 58هزار مترمربع زیربنا به شهر اضافه شده که این نمونه‌ای از فروش تراکم است. در این راستا اعضای شورای شهر با تصویب لایحه تعیین مأموریت‌ها، حدود اختیارات و مسئولیت‌های شوراهای معماری مناطق گام جدی برای جلوگیری از شهر فروشی برداشتند تا از این طریق مسیر ساخت‌وساز‌های بی‌ضابطه که منجر به زشت شدن منظر شهری می‌شود و مشکلات عدیده‌ای را برای شهر و شهروندان و مدیریت شهری به همراه داشت را پایان دهند.
همچنین مصوبه حفظ باغات و نیز تملک باغات با هدف جلوگیری از تخریب و تبدیل آنها به بوستان و تفرجگاه عمومی با اولویت مناطق کم برخوردار گام مهم دیگری برای حفظ فضای سبز و برخورداری شهروندان از این موهبت بود.
پیش‌بینی و برنامه‌ریزی اجرای پروژه‌های کوچک مقیاس محلی براساس سند توسعه محله و نیازهای اهالی محله با استفاده از نظرات و مشارکت شورایاری محله نیز ازجمله مصوبات اعضای شورا در یکی از بندهای بودجه سال99 شهرداری تهران بود. اجرای پروژه‌های کوچک مقیاس که ضمن رفع مشکلات شهروندان در سطح محله، رضایت آنها را نیز در پی دارد، در راستای جذب مشارکت شهروندان در تصمیم‌گیری‌ها و برآورده شدن بهتر نیازها و رفع مشکلات محله است که برای امسال 2هزار میلیارد تومان درنظر گرفته شده است.
