خودرو گران می‌ماند

با وجود افزایش 50درصدی نرخ مصوب برخی انواع خودروهای داخلی طی 3‌ماه گذشته، سیر صعودی قیمت خودرو در حاشیه بازار ادامه دارد و شکاف نرخ مصوب و بازار این محصولات بیشتر شده است. با سعید مدنی، مدیرعامل پیشین سایپا  در مورد چشم‌انداز بازار خودرو گفت‌وگو کرده‌ایم.



 علت اصلی سیر صعودی قیمت خودرو چیست؟
باید جریان بازار خودرو را از وضعیت و عملکرد شرکت‌های خودروسازی جدا کرد، چرا که با شرایط اقتصادی کنونی حتی درصورتی که تیراژ تولید خودوسازان به 2برابر افزایش یابد بازهم شاهد افزایش قیمت خودرو خواهیم بود. استقبال زیاد از طرح‌های قبلی ثبت‌نام فروش فوری و پیش‌فروش خودروهای داخلی نشان داد که مردم برای حفظ ارزش پول خود، خودرو می‌خرند و سود آنی فروش خودرو در بازار که در برخی موارد به 2برابر قیمت مصوب می‌رسد نیز مزید بر علت شده است. این در حالی است که در بقیه کالاها مانند لوازم خانگی، عطشی برای خرید وجود ندارد. درواقع حاشیه سود محفوظ خودرو موجب افزایش شکاف قیمت کارخانه و حاشیه بازار این محصول می‌شود. می‌توان گفت قیمت کالا در بازار مانند بالنی است که اگر به قیمت فروش کارخانه متصل نباشد، اوج می‌گیرد و نقدینگی سرگردان بیشتری وارد بازار می‌شود. متأسفانه اکنون قیمت‌های تکلیفی خودرو، افزایش شکاف نرخ مصوب و حاشیه بازار را به‌دنبال داشته و سود آنی و آتی خودرو موجب رشد تقاضای سرمایه‌گذاری برای خرید این کالای سرمایه‌ای در بازار شده است.
با این روند، راهکار کاهش فاصله قیمت مصوب و بازار خودرو چیست؟
باید دولت از قیمت‌گذاری خودرو دست بردارد، تنها نظارت کلی و کلان بر بازار داشته باشد. در چنین شرایطی است که می‌توان انتظار داشت حتی در کوتاه‌مدت نیز قیمت خودرو در بازار کاهش یابد. اما اکنون هر حرکت وزارت صنعت برای رساندن خودرو به‌ دست مصرف‌کننده واقعی با مشکلات جدی مواجه می‌شود. اگر دولت به سمت تعیین قیمت خودرو بر مبنای حاشیه بازار برود یا این محصول را در بورس عرضه کند، بسیاری از مشکلات کنونی بازار حل می‌شود. برای تعیین قیمت خودور در حاشیه بازار یا بورس نیز همانند قیمت ارز باید مکانیسم‌های کنترلی را از طریق اتحادیه‌های وارد‌کنندگان و فروشندگان خودرو به‌کار گیرد، چرا که این فعالان بازار هستند که نرخ خودرو را استخراج و تعیین می‌کنند. در شرایط کنونی که خودروسازان به‌دلیل مشکلات مالی و تامین قطعه، امکان تولید انبوده خودرو را ندارند، به‌نظر می‌رسد که فاصله قیمت کارخانه و بازار خودرو حفظ خواهد شد. اگر قرار باشد قیمت خودرو بر مبنای نرخ حاشیه بازار تعیین شود نیز عرضه آن در بورس کالا ضرر ندارد و از افزایش انفجاری قیمت‌ها در بازار خودرو جلوگیری می‌کند.
یعنی دلال‌بازی علت اصلی گرانی خودرو، حتی در بازار بی‌مشتری است؟
عوامل مختلفی در گرانی خودرو دخیل است. وقتی قیمت لبنیات از یک هفته تا هفته بعد به‌دلیل تورم افسارگسیخته افزایش می‌یابد یا نرخ برخی کالاهای اساسی نسبت به سال گذشته 3 تا 4برابر شده است، این امر بیانگر مشکلات ساختاری در اقتصاد کشور است. با تداوم روند افزایش نرخ ارز، قیمت خودرو در بازار نیز همچنان سیر صعودی خواهد داشت. این در حالی است که میزان افزایش مصوب قیمت خودرو از سایر کالاها کمتر و کنترل‌شده است و افزایش قیمت خودرو نسبت به سایر کالاها چندان زیاد نیست. با وجود این نمی‌توان همه گرانی خودرو در بازار را ناشی از دلال‌بازی دانست، چرا که اکنون عموم مردم و حتی کسانی که سرمایه‌ای در حد خرید یک خودرو دارند و خواستار حفظ ارزش پولشان هستند، نسبت به خرید خودرو اقدام می‌کنند. وقتی مردم سپرده‌های بانکی خود را خارج کرده و برای خرید کالاهای سرمایه‌ای مانند خودرو اختصاص می‌دهند، نمی‌توان همه تقصیر گرانی خودرو را به گردن دلال‌ها انداخت.