میکروب جامعه

  محمدناصر احدی  

«در شهریور 1315 دفعتا 2 نفر مامور از طرف اداره سیاسی شهربانی به اداره روزنامه ما آمده و اوراق و دفاتر و سوابق را مورد بازرسی قرار داده، بلافاصله نویسنده را با تمام اوراق و سوابق جلب و به شعبه 9 آگاهی (یکی از شعب اداره سیاسی) تحویل دادند و از آنجا بلافاصله بدون بازپرسی و تحقیق دستور توقیف داده شد و مرا تحویل زندان دادند. نویسنده را به نام مقصر سیاسی در زندانی که جایگاه دزدها، قطاع‌الطریق‌ها و جانی‌ها بود جای دادند. هرچه گفتم حالا که بایستی توقیف باشم اقلا جای بهتری را به من بدهید، گفتند مقصر سیاسی یعنی میکروب جامعه. تا وضعیت شما روشن نشود جای شما اینجاست و غذا و رختخواب و غیره را نخواهید داشت.» اینها را محمدجواد هوشمند، مدیر روزنامه «سعادت بشر»، در شرح مصائبی که در سال 1315 متحمل شده نوشته و میزان تسامح حاکمیت با منتقدان سیاست‌هایش را آشکار ساخته است. در این وضعیت نمی‌شد انتظار داشت که جراید درباره مرگ علی‌اکبر داور ـ وزیر مالیه‌ای که بی‌مهری رضاخان را تاب نیاورد و با حل کردن مقداری تریاک در آب و نوشیدن آن در20 بهمن 1315 به زندگی‌اش خاتمه داد ـ چیز زیادی بنویسند. سرکوب روزنامه‌ها در آن دوران ذات متناقض اقدامات تجددطلبانه رضاخانی را عیان می‌کند که به توسعه بیش از دموکراسی اهمیت می‌داد و در آن جایی برای آزادی مطبوعات و نقد اقدامات و تصمیمات حکومت وجود نداشت.