120ساختمان شبیه پلاسکو داریم

محمد سرابی ـ خبر‌نگار

با گذشت چندین ‌هفته از انفجار کلینیک سینا در منطقه تجریش، انفجار بیروت خطر آتش‌سوزی در شهر‌ها و انبوه کسانی که ممکن است جان خود را در این حوادث از دست دهند، یاد‌آوری کرد. مدت زیادی از آتش گرفتن ساختمان پلاسکو نمی‌گذرد.
 به گفته مدیرعامل سازمان آتش‌نشانی، هنوز هم نزدیک به 120ساختمان با شرایط مشابه در تهران وجود دارد و به همین دلیل تصمیم گرفته شده که اطلاعات مرتبط با سطح ایمنی ساختمان‌ها تا مهر‌ماه برای عموم منتشر شود.
تحقیق درباره کلینیک سینا نشان می‌دهد که تغییر کاربری و انبار‌کردن مواد قابل اشتعال در ساختمان ناایمن، باعث از دست رفتن جان شهروندان شده بود؛ اما چه نهادی باید سطح ایمنی را شناسایی کند و اگر خطرناک بودن یک ساختمان مشخص شد و مالک قصد ایمن‌سازی آن را نداشت چگونه می‌توان او را وادار به این کار کرد؟
مهدی داوری ، مدیرعامل سازمان آتش‌نشانی دراین ‌باره می‌گوید: «اماکن براساس معیار‌هایی مانند جمعیت حاضر در ساختمان، ارتفاع ساختمان، نوع کاربری و بار اشتعال موجود که حساسیت و درجه خطر‌پذیری ساختمان، را نشان می‌دهد، شناسایی می‌شوند و بعد بازدید انجام می‌شود.»



چندی پیش خانواده‌های برخی از کشته‌شدگان در کلینیک سینا و شاهدان حادثه بیان کردند که نردبان خودروی‌ آتش‌نشانی اعزام شده به محل حادثه خراب بود. مدیرعامل سازمان آتش‌نشانی در این‌باره می‌گوید: «آتش‌نشانی تهران40نردبان دارد که 30تای آنها 64متری هستند. نردبان‌های 30متری یک ساختمان 8طبقه را پوشش می‌دهد و 64متری‌ها به ساختمان 18طبقه می‌رسند. در این حادثه هم خودرو ایستگاه چمران - ولیعصر که 56متری بود اعزام شد، ولی ورود ‌آن به کوچه به‌دلیل عرض کم و خودرو‌های پارک شده مشکل بود.»
داوری تأکید می‌کند:« با این حال خودرو نردبان وارد شد و جک زد و اقدام به عملیات کرد. در تصاویری که از محل حادثه گرفته شده است هم این صحنه دیده می‌شود، با این‌حال سرعت آتش‌سوزی آنقدر زیاد بود که فرصتی برای نجات نمانده بود.»
او می‌افزاید:« اگر در ساختمانی با طبقات زیاد زندگی کنیم مراقب هستیم که آسانسور درست و استاندارد کار کند و به محض اینکه خراب شود تقریبا تمام ساکنان می‌خواهند هرچه سریع‌تر درست شود، اما ایمنی هنوز در فهرست خواسته‌های مردم در نیامده است. باید در نهایت این را ببینیم که ایمنی به‌صورت یک مطالبه در آمده است. چون مطالبه مردمی نیست. مکاتباتی را با دستگاه‌های مختلف داشتیم. مانند وزارتخانه‌ها که ساختمان‌های تحت‌پوشش خود را به ما معرفی کنید تا از نظر ایمنی بررسی شوند، اما بازخوردی نگرفته‌ایم.»
مدیرعامل سازمان آتش‌نشانی تأکید می‌کند: « الان سامانه‌ای که نشان می‌دهد کدام ساختمان‌ها در وضعیت قرمز ایمنی هستند به‌صورت داخلی فعال است، ولی ما تا مهر‌ماه موظف هستیم که آن را برای عموم مردم بارگذاری کنیم. از 33هزار ساختمانی که از آنها بازدید کردیم، با وارد کردن اطلاعات 2هزار ساختمان شروع می‌کنیم و بعد به مرور زمان شرایط هر ساختمان را که در وضعیت قرمز یا نارنجی قرار دارد یا غیر اصول ایمنی است، اضافه می‌کنیم.»  داوری گفت: «247ساختمان در وضعیت پلاسکو قرار داشتند و بعضی از آنها اقدامات ایمنی را انجام داده‌اند در نتیجه الان تعداد آنها به 120ساختمان رسیده است که شبیه پلاسکو هستند.»
او می‌گوید:« ما ساختمان‌‌ها را قبل از بازدید به 3 تیپ خطر پذیری تقسیم کرده‌ایم، اما بیشتر آتش‌سوزی‌ها در ساختمان‌های با خطرپذیری کم اتفاق می‌افتد. اکنون هم نباید همه حواس مردم به این باشد که اگر در آن 120ساختمان مشابه پلاسکو نیستیم یا در 3هزار ساختمانی که الان شرایط سخت‌تری از 30هزارتای دیگر دارند، پس در امان هستیم؛ بلکه عملکرد نا ایمن می‌تواند در هرجایی خطرساز باشد.»


ساختمان‌های نا‌ایمن در پوشش بیمه قرار نگیرند



محمد سالاری
رئیس کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر تهران

آتش‌نشانی به ما اعلام کرده که تا حالا 33هزار پلاک ناایمن را شناسایی کرده است. 222پلاک از آنها که عمومی و بزرگ بودند تأییدیه ایمنی گرفته‌اند و 3600تا در درست ایمن‌سازی است. بقیه هم باید مشارکت کنند تا ایمن‌سازی‌ انجام شود. تنها راه اینکه نهضت ایمن‌سازی‌ اتفاق بیفتد شفاف‌سازی است تا مردمی که در این ساختمان‌ها کار و زندگی می‌کنند از ذی‌نفعان مطالبه کنند. ما شهرداری تهران را ملزم کردیم که تمام ساختمان‌های پرخطر را شناسایی و بعد سامانه‌ای ایجاد کند که اطلاعات مربوط به تک تک این ساختمان‌ها را در آن درج و به‌عنوان نظارت همگانی اعلام کند. سپس دستور‌العمل مبنی بر اخطار را به آنها بدهد. الان کارگروه مربوط به این اقدام به‌صورت فرابخشی ایجاد شده که سازمان‌های شهری متعدد در آن عضویت دارند. ساختمان آلومینیوم که در مقیاس پلاسکو است، کار ایمن‌سازی‌ را انجام داد و رقم سنگینی برای آن خرج کرد، اما حالا مالکان رضایت داشتند چون می‌گویند که سرمایه مادی ما چند برابر شده است؛ زیرا کسانی‌که قصد خرید واحد تجاری در این ساختمان داشتند نگران سرنوشت پلاسکو بودند، اما حالا از ایمنی آن مطمئن هستند. الان آتش‌نشانی می‌تواند اخطار بدهد ولی نمی‌تواند پلمب کند. حتی شکایت هم مؤثر نیست زیرا تصور کنید رسیدگی به شکایت شهرداری از شرایط ناایمن هزاران ساختمان چقدر طول می‌کشد. یکی از مشکل‌ها ساختمان‌هایی است که در گذشته ساخته شدند و معیار‌های ایمنی در آن‌زمان به شکل فعلی نبوده یا در طول زمان تغییر کاربری داده‌‌اند و از مسکونی به تجاری و اداری و انبار تبدیل شده‌اند. در کشور‌ ما مالکیت خصوصی غالب است اما کسی که هم اختیار پایش ایمنی را در هر بنا داشته باشد و هم پاسخگو باشد، مشخص نشده است. مبحث 22مقررات ملی ساختمان که مربوط به بهره‌برداری از ساختمان است نشان می‌دهد رسیدگی به مسئله ایمنی ساختمان‌ها در حوزه وزارت راه و شهرسازی و سازمان نظام مهندسی قرار می‌گیرد. ما در کمیسیون معماری و شهرسازی بیشتر از 20جلسه در این‌باره با وزارتخانه و سازمان‌های زیرمجموعه آن برگزار کرده‌ایم؛ اما متولی ایمنی بهره‌برداری و سهم هریک از وزارتخانه‌ها در آن مشخص نیست. قانون مدیریت یکپارچه ایمنی وجود ندارد، اما حداقل می‌توان کاری کرد که ساختمان نا‌ایمن در پوشش بیمه قرار نگیرد تا مالک مجبور به ایمن‌سازی‌ شود.