نماد شایستهسالاری اسلامی
سیدرضا اکرمی-استاد حوزه
بعد از آنکه مکه معظمه فتح و سوره نصر (اذا جاء نصرالله والفتح) نازل شد، تقریبا زمینه فراهم شد تا جزیرهالعرب، اسلام محمدی را بپذیرد و تقریبا قبایل دستهدسته به رسول اکرم و اسلام ایمان آوردند تا اینکه در سال آخر عمر پیامبر(ص) ایشان تصمیم گرفت به زیارت خانه خدا برود و بیش از 100هزار نفر جمع شدند تا با ایشان حج را برگزار کنند.
در مراجعت از حج بود که جبرئیل در چندین مرحله نازل شد و به پیامبر تذکر داد و ابلاغ کرد که باید علیبن ابیطالب را بهعنوان جانشین معرفی کنی و آیاتی نازل شد مثل آیه «یا أَیُّهَاالرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ» و یا «الْیَوْمَ أَکْمَلْتُ لَکُمْ دِینَکُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَیْکُمْ نِعْمَتِی» که نشان میداد اسلام دین ابدی است و باید برای همه مردم جهان، این دین معرفی شود. این آیات به مردم اعلام میکرد که پیامبر هم روزی از دنیا خواهد رفت و برای اینکه تکلیف تداوم اسلام معلوم شود، میبایست برای رسول اکرم جانشینی معرفی شود و خدای متعال این جانشین را علیبن ابیطالب(ع) معرفی کرد؛ پس از آن بود که مردم در 3روز با حضرت بیعت کردند.
نکته دیگر در رابطه با علی(ع) این است که اگر بخواهیم در دنیای امروز ایشان را نه بهعنوان نصب الهی، بلکه بهعنوان فرایندی شایستهسالارانه به رأی بگذاریم، جامعترین فرد از نظر علم، سابقه و تجربه، شهامت و شجاعت و دیانت است. باید خاطرنشان کرد که مسلمانان صدراسلام افرادشان مشخص است و هیچگاه کسی را به جامعیت علی(ع) نمیشناسیم و اکنون هم که حدود 1430سال از ماجرای غدیر میگذرد، اگر مطالعه کنیم، میبینیم جامعترین فرد برای زعامت و رهبری جهان اسلام ایشان بوده است.
در رابطه با اصلحبودن علی(ع) ما هم گواه قرآنی داریم، هم گواه تاریخی و هم مدرکی مانند نهجالبلاغه که با این 3 شاهد اگر علی(ع) را بهدرستی مطالعه کنیم، میبینیم دانش، خرد، اخلاق، شجاعت، عبادت، زهد و عصمت او با احدی قابل مقایسه نیست. به این جهت است که عید غدیر، عیدالله اکبر و بهعنوان بزرگترین عید اسلامی در کنار عید فطر و قربان قرار گرفته است.
ما بهعنوان شیعیان امیرالمومنین بعد از 1430سال از واقعه غدیر خم 2وظیفه داریم؛ یکی اینکه علی(ع) را با آثاری چون نهجالبلاغه بهدرستی بشناسیم و دوم ایشان را بهدرستی بشناسانیم.
درباره علی(ع) 2 حالت وجود دارد؛ یکی توصیف و تبلیغ و تکریم ایشان است که بگوییم علی در زهد و شجاعت و... چگونه بود که همتا نداشت و بهخاطر ویژگیهای جامع ایشان بوده که در تاریخ، علی دومی که ویژگیهای ایشان را داشته باشد، نداریم و این توصیف حضرت است که انسان مافوق و مافوق انسانها لقب گرفته است و نکته دوم اتصاف است؛ یعنی اگر ایشان را به جامعیت قبول داریم، باید از ایشان تبعیت کنیم.
امیرالمومنین میفرماید شما در عرفان و اعتقادات، علی نمیشوید اما من از شما میخواهم به 4چیز کمک کنید؛ پارسایی و پرهیزگاری، کوشش و فعالیت و تلاش، سوم عفت و پاکدامنی اعم از اخلاقی و اقتصادی و چهارم اتقان در کار.
در تمام زندگی 63ساله علی(ع) چه در کودکی یا جوانی و حتی آخرین روزهای زندگی، ما موردی را نداریم که ایشان خلاف عقل و علم و اخلاق و ادب کاری انجام داده باشد و حتی وصیتهای ایشان در واپسین ساعات زندگی را که مطالعه کنید، میبینید جامعه بشری را به نظم و انضباط و پارسایی و اصلاح دعوت کردهاند و وظیفه ما گامنهادن در عمل به توصیههای ایشان است.